Sarkoidoz bir çox orqanların, xüsusən də ağciyərlərin tutulmasına səbəb ola biləcək bir xəstəlikdir. Qadınlarda kişilərə nisbətən daha çox rast gəlinir və 20-40 yaş arasında daha çox rast gəlinir.
Sarkoidoz nədir?
50-60 yaş arası ikincidir. qadınlarda iştirak üçün ən ümumi dövr. Sarkoidoz tez-tez təsadüfən, başqa bir səbəbdən çəkilmiş döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası sayəsində aşkar edilir. Xəstələrin böyük əksəriyyəti siqaret çəkməyənlərdir. Onun səbəbi məlum deyil.
Sarkoidoz 100 ildən artıqdır məlum olsa da, onun dəqiq səbəbi məlum deyil. Xəstəliyin immun sisteminin vərəm mikrobuna və ya digər bakteriya və viruslara, yaxud bəzi qeyri-üzvi tozlara reaksiyası nəticəsində yarana biləcəyi araşdırılır. Sarkoidoza çox bənzəyən bir xəstəlik modeli berilyum mədəni ilə işləyən təyyarə və silah sənayesi işçilərində müşahidə olunur.O, birdən başlaya və ya məkrli bir gedişat göstərə bilər.
Sarkoidoz bədənin hər hansı bir orqanına təsir edə bilər, ən çox təsirlənən orqan ağciyərlərdir. Ağciyər toxumasının pisləşməsi və limfa düyünlərinin böyüməsi aşkar edilir. Əsas simptomlar quru öskürək, sinə ağrısı və mütərəqqi nəfəs darlığıdır. Sarkoidozun tipik dəri təzahürü burun, yanaqlar və dodaqlar ətrafında bənövşəyi ləkələrdir. Bəzi xəstələrdə ayaqların ön hissəsində qırmızı, parlaq, ağrılı şişlər "eritema nodosum" meydana gəlir; Bu xəstələrdə qızdırma və oynaq ağrıları da olur. Limfa düyünlərinin böyüməsi ümumi bir tapıntıdır və dalağın böyüməsi də görünə bilər.
Bunlar ilk növbədə lenfoma, xərçəng və vərəm kimi xəstəliklərə işarə edir. Sarkoidoz gözü də təsir edə bilər, üveitə səbəb ola bilər ki, bu da bulanıq görmə, göz yaşı və işığa həssaslıq yarada bilər. Bu xəstəliyin ilk əlaməti ola bilər.
Diaqnozu və müalicəsi necədir?
Xəstəliyin diaqnozunda döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası və tomoqrafiyası çox vacibdir. Qəti diaqnoz üçün bronkoskopiya və ya limfa düyünlərinin biopsiyası tələb olunur.
Bəzi xəstələrdə ağciyərlərdən və ya digər orqanlardan da biopsiya aparıla bilər. Qanda kalsium və ACE Fermentlərin yüksəlməsi və ya sidikdə kalsium ifrazının artması da sarkoidoza xas olan tapıntılardır. Sarkoidozun səbəbi məlum deyil və dəqiq bir müalicə yoxdur. Xəstəliyin aktivliyinin artdığı hallarda kortizon verilir.Kortizonun dozası tədricən azaldılaraq müalicə müddəti 12 aydır.Öskürək,nəfəs darlığı kimi şikayətlərə görə müalicəyə qərar verilir. Kortizona cavab verməyən və ya istifadə etmək mümkün olmayan hallarda, digər immunosupressant dərmanlar da faydalı ola bilər. Sarkoidoz əsasən üç növ kursdan sonra müşahidə olunur.
Xəstələrin 60%-də xəstəlik müalicə olunmadan öz-özünə sağalır, 30%-də kortizon müalicəsi ilə nəzarət altına alınır və çox vaxt təkrarlanmır.Xəstələrin 10%-də kortizon müalicəsinə baxmayaraq mütərəqqi bir kurs göstərir.
oxumaq: 2
