Uşağın fiziki ehtiyaclarını ödədikdən sonra inkişafında ən mühüm amillərdən biri valideyn münasibətidir. Ana və atanın hamiləlikdən başlayaraq davranışları uşağın özünü qavrayışının və şəxsiyyətinin formalaşmasının təməl daşıdır. Çünki körpənin doğulduğu andan ilk gördüyü insanlar valideynləridir və buna görə də körpə onların vasitəsilə dünyanı və özünü dərk edir, anlamlandırır. Onun üçün qoyulan qaydalar sayəsində sərhədlərinin olduğunu, ona göstərilən sevgi sayəsində sevimli bir insan olduğunu öyrənir. Bir çox valideynlər uşaqlarına qarşı necə davranacaqlarını bilmirlər və problemlə qarşılaşdıqda düzgün davranışın nə olduğunu bilmirlər. Bəs düzgün davranışlar hansılardır? Uşağa sevildiyini necə hiss etdirməli, qaydaları necə təyin etməli?
QAYDALARIN QORUNMASI
Burada ən vacib məqam valideynlər arasında sabitlik və harmoniyadır. Uşağınızın əməl etməsini istədiyiniz qaydanı təyin edərkən, ilk növbədə bu qaydaya əməl etməlisiniz. Çünki uşaqlar seyr edərək, modelləşərək öyrənirlər. Dediklərini deyil, sənin etdiklərini edirlər. Ona görə də ilk olaraq onun etməsini istədiyiniz şeyləri etməyə başlamalısınız. Daha da əhəmiyyətlisi, qaydanı təyin etdikdən sonra geri addım atmamalı və ardıcıl olmalısınız. Məsələn, axşam yeməyindən əvvəl dondurma yemək istəyən övladınıza “yox” dediniz və o, ağlamağa və təlaşa başladı. Burada edə biləcəyiniz ən böyük səhv "yaxşı, get və dondurmanı ye, sadəcə sus" deməkdir. Çünki bu olanda uşaq öyrənir ki, mən kifayət qədər ağlasam və qışqırsam, təslim olacaqlar və mən onlara istədiyim hər şeyi etməyə məcbur edə bilərəm. Bu o deməkdir ki, uşaq qaydaları bilmir. Ona görə də nəyəsə “yox” deyəndə, nə olursa olsun, sözünün üstündə durmalısan. Zaman keçdikcə uşaq səylərinin nəticə vermədiyini və qaydaya əməl etməli olduğunu öyrənir və problem yaratmağı dayandırır.
Digər vacib məqam isə ana və atanın həmfikir olmasıdır. Biri yox, digəri hə deyirsə, uşaq bu vəziyyətdən öz xeyrinə istifadə edir və valideynlərini manipulyasiya etməyə başlayır. O, yox deyən valideyni pis, bəli deyən valideyni yaxşı görür və bununla emosiyalardan istifadə edə bilir (məsələn, 'Atam hər şeyə icazə verir, amma həmişə yox deyirsən, çox pis anasan') . Unutmayın ki, yetkinlik yaşına çatmış və qaydalar yaratmaq səlahiyyətinə malik olanlar Uşağınız deyil, sizsiniz. Qaydaları siz qoymasanız, uşağınız da edəcək. Bu, həm özünün, həm də digər insanların öz sərhədlərini sağlam şəkildə öyrənməsinə mane olur.
Uşağın yuxu və yemək rejimi də qaydalara tabe olmalıdır. Yatma vaxtı təyin olunmalı və uşaq həmin vaxt yataqda olmalıdır, yatmasa belə, o vaxtdan etibarən yataqda qalmalıdır. Həm də o, öz çarpayısında, valideynlərinin yatağında yatmalıdır, onlarla yox! Səhər yeməyi, nahar və şam yeməyi kimi yemək vaxtları müəyyən edilməli və bu saatlara əməl edilməlidir. Yeməklər həmişə masada yeyilməlidir; Yataqda, divanda və ya televizorun qarşısında deyil! Uşaq həmin gün evdə nə bişirilirsə, evdə başqa ailə üzvləri nə yeyirsə, onu yeməlidir. Çox sevmədiyi bir yemək varsa, onun yanında xoşladığı bir şey də bişirilə bilər və hər ikisini yeməyə təşviq edilir (“Bamyadan bir az yeyirsinizsə, sonra makaron da yeyə bilərsiniz”). Bununla belə, hər yeməkdə nə qədər yeyəcəyinə tamamilə uşaq qərar verir. Uşağı yeməyə məcbur etmək düzgün deyil. Əgər heç yemirsə, onu bir az həvəsləndirmək olar, amma yeməyi zorla ağzına soxmaq olmaz. Ac olanda mütləq yeyəcək.
SEVGİ GÖSTERMƏK
Mədəniyyətimizdə sevgi göstərmək üçün uşaqları sıxmaq, qucaqlamaq və öpmək çox yaygındır. Lakin bu, çox da düzgün yanaşma deyil. Təbii ki, sevgi göstərməyin və insana sevildiyini hiss etdirməyin ən yaxşı yollarından biri qucaqlaşıb öpməkdir, amma bunu istədiyimiz zaman zorla etmək düzgün deyil. Çünki biz bunu edəndə uşağın şəxsi sərhədlərini pozmuş oluruq. Ən doğrusu o da istəsə qucaqlaşıb öpməkdir. Bunu anlamaq üçün sadəcə olaraq “səni qucaqlaya bilərəmmi?”, “səni öpə bilərəmmi?” kimi suallar vermək kifayətdir.
Sevgini bu şəkildə fiziki olaraq göstərə bildiyimiz kimi, sözlə də göstərə bilərik. Uşağınıza "səni sevirəm" deməkdən qorxma. Bununla belə, “gözəl qızım”, “ağıllı oğlum” kimi ifadələrdən çəkinməlisiniz. Çünki bu sözlər uşağa "səni gözəl olduğun üçün sevirəm", "səni ağıllı olduğun üçün sevirəm" mesajını verir və uşağın "gözəl deyiləmsə, ağıllı deyiləmsə, onlar" düşüncəsini kodlaşdırır. məni sevməyəcək". Yəni sevimli insan olmasını gözəlliyə, zəkaya bağlayır. Həyat boyu başqa insanların sevgisi O, nüfuzunu qazanmaq üçün gözəl və ya ağıllı olmağa çalışır. Ona görə də edilməli olan uşağa qeyd-şərtsiz sevildiyini hiss etdirməkdir. Uşağınıza heç bir sifət qoymayın, sadəcə onu sevin.
oxumaq: 0
