Hiperlipidemiya qanda xolesterin və trigliseridlər də daxil olmaqla yağların səviyyəsinin artmasına aiddir
.Hiperlipidemiya simptomlara səbəb olmasa da, ürəyi qidalandıran damarlarda stenoz və/və ya tıxanmaya səbəb olaraq ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər, beyin, qol və ayaq damarları
İnfarkt, insult, ayaq damarlarının tıxanması nəticəsində ətrafların itirilməsi, böyrək damarlarının tıxanması nəticəsində yaranan hipertoniya və böyrək itkisi hiperlipidemiyanın yaratdığı xəstəliklərdir.Bu səbəbdən hiperlidememiya mütləq müalicə edilməli olan bir xəstəlikdir. müalicə olunur. .
Koronar arteriya xəstəliyinin risk faktorları:
-Hipelipidemiya
-Şəkərli diabet tip-1 və tip-2
-Hipertoniya
-Siqaret çəkmək< br /> /> -Ailə anamnezi: Birinci dərəcəli kişi qohumlarda 55 yaşdan əvvəl və birinci dərəcəli qadın qohumlarda 65 yaşdan əvvəl infarkt tarixi
-Yaş
-Kişi cinsi
-Xroniki böyrək çatışmazlığı< br />
Lipidlərin növləri: Lipid termininə xolesterin və trigliseridlər daxildir.Lipoproteinlər adlanan çoxlu müxtəlif növ lipidlər var.Lipoprotein səviyyələri qan testləri ilə ölçülür. Standart lipid
ölçülməsi; ümumi xolesterin Bura aşağı sıxlıqlı lipoprotein (LDL), yüksək sıxlıqlı lipoprotein (HDL) və trigliserid daxildir.Çox aşağı sıxlıqlı lipoproteinin (VLDL) trigliseridlərin beşdə biri olduğu təxmin edilir.Yüksək ümumi xolesterin ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır, bununla belə.Müalicə qərarı
ümumiyyətlə LDL səviyyəsinə görə qəbul edilir.Əgər ümumi xolesterin səviyyəsi 200mq/dl-dən azdırsa, 200-240mq/ arasında normal sayılır. dl, sərhəddə yüksək, 240 mq/dl-dən yuxarı olarsa, yüksək xolesterin səviyyəsi hesab olunur.Ümumi xolesterin günün istənilən vaxtı ölçülə bilər, oruc tutmaq lazım deyil.LDL xolesterinə də pis xolesterin deyilir. .Yüksək LDL xolesterin səviyyələri ürək-damar xəstəliyi riskini artırır.LDL xolesterol hədəfi ürək xəstəliyi üçün digər risk faktorlarının mövcudluğu və bilinən ürək xəstəliyinin olub-olmaması ilə müəyyən edilir.Aşağı LDL xolesterol səviyyələri ürək xəstəliyi riski yüksək olan xəstələrdə hədəflənir. .
LDL xolesterin: Ümumi xolesteroldan VLDL və HDL xolesterinin çıxılaraq beşə bölünməsi ilə hesablanır.Lakin trigliserid səviyyəsi 400mg/dl-dən yuxarı olduqda bu düstur etibarlı deyil.LDL birbaşadır. LDL kimi də ölçülə bilər.LDL birbaşa ölçülə bilirsə, onu oruc tutmağa ehtiyac yoxdur.
HDL xolesterinə yaxşı xolesterin də deyilir.Yüksək HDL səviyyələri, xüsusən də 60 mq-dan yuxarı səviyyələr /dl
,ürək-damar xəstəliklərinə qarşı qoruyucudur.HDL səviyyəsi 40mq/dl-dən azdırsa,ürək-damar xəstəliklərindən qorunmur.Onu artıran dərman yoxdur.Siqareti atmaq və idmanla məşğul olmaq onun bir qədər artmasına səbəb olur. HDL-ni ölçərkən oruc tutmağa ehtiyac yoxdur. Qeyri-HDL xolesterin ümumi xolesteroldan HDL xolesterinin çıxılması yolu ilə hesablanır.Qeyri-HDL xolesterin ürək-damar riskinin qiymətləndirilməsində LDL-dən üstündür.Ürək-damar riskinin qiymətləndirilməsində, xüsusən də tip-2 diabet və qadınlar.Uyğun qeyri-HDL xolesterin Hədəf LDL xolesterol hədəfinə 30mg/dl əlavə edilməklə müəyyən edilir.
Triqliseridlər qanda ən böyük, lakin ən yüngül lipid növüdür.Yüksək trigliserid
də artırır. ürək-damar xəstəlikləri riski.Xüsusilə 600-800 mq/dl səviyyələrdə.Pankreatit riski var.Qanda 150 mq/dl-dən az olarsa normal sayılır, 150-450 mq/dl arasındadır. bir qədər yüksək, 450-886 mq/dl, orta yüksək, 886 mq/dl-dən yuxarı olduqda isə çox yüksək hesab olunur.14 saatlıq aclıqdan sonra yoxlanılmalıdır.
< br />Xolesterol səviyyəmi nə vaxt yoxlatdırmalıyam?
Bir çox ekspert qruplarının xolesterol skrininqi üçün təlimatları var. Onlar nə vaxt, nə vaxt və nə vaxt bitdiyinə görə fərqlənirlər
Lakin onlar əsasən oxşar idi.
35 yaşında digər risk faktorları olmayan kişilərdə lipid skrininqi, digər risk faktorları 20-35 yaşları arasında başlamalıdır.Hipertoniya,şəkərli diabet,siqaret çəkmə və ailədə erkən yaşda ürək xəstəliyinin olması digər risk faktorlarıdır.Lipid skrininqi 45 yaşında olan qadınlarda aparılmalıdır. koronar arteriya xəstəliyi üçün risk faktorları və bəziləri bunun hətta 20 yaşında edilə biləcəyini iddia edir.
Skrininq zamanı ümumi xolesterin, HDL, LDL xolesterin və trigliseridlər yoxlanılmalı, hər dəfə təkrarlanmalıdır. beş il
və yüksək riskli şəxslərdə daha qısa fasilələrlə.
Müalicə
Hiperlipidemiyası olan hər bir xəstədə riskin qiymətləndirilməsi aparılır. Müalicədə LDL xolesterinin səviyyəsi hədəf alınmalıdır.Əvvəlki infarkt, balon-stent tarixi, by-pass tarixi, periferik
damar xəstəliyi, orqan zədələnməsi olan diabetik xəstələr, ağır xroniki böyrək çatışmazlığı olan xəstələr çox
yüksək risk qrupuna daxildir.Ümumi xolesterinin səviyyəsi 310 mq/dl-dən, qan təzyiqi 180/110 mmHg-dən çox olan xəstələr, şəkərli diabet xəstələri, orta dərəcəli böyrək çatışmazlığı olan xəstələr
yüksək risk qrupuna daxildir. LDL xolesterol üçün hədəf çox yüksək risk qrupunda 70 mq/dl, yüksək risk qrupunda isə 100 mq/dl-dən aşağı olmalıdır.
Hiperlipidemiyası olan bütün xəstələr pəhrizə riayət etməlidirlər.Doymuş və trans yağ turşuları LDL
xolesterolu azaldır.Karbohidratların LDL-yə təsiri neytraldır.Ona görə də doymuş yağ turşularının yerinə istifadə etmək olar.Ancaq karbohidratların həddindən artıq istifadəsi trigliseridlərin səviyyəsini artırır və HDL-ni aşağı salır.Liflə zəngin meyvə, tərəvəz və paxlalılar birbaşa xolesterin azaldıcı təsirə malikdir.br /> təsiri.Pəhrizdə trans yağ turşuları mümkün olan minimuma endirilməli,
ümumi enerjinin 1%-dən az hissəsi trans yağlardan alınmalıdır.Doymuş yağlardan alınan enerji ümumi enerjinin 10%-dən az olmalıdır
, hiperlipidemiyalı xəstələrdə 7%-dən az olmalıdır.Karbohidratlardan alınan enerji ümumi enerjinin 45-55%-i arasında olmalıdır
Gündəlik lif qəbulu 25-40 q, bunun da 7-13 q həll olunan lif olmalıdır.
/>
Çəki nəzarəti və idman LDL xolesterini azaldır və HDL-ni artırır.Bütün xəstələr hər gün 30 dəqiqə müntəzəm idman etməlidirlər. . Həddindən artıq spirt istifadəsi trigliserid səviyyəsini artırsa da, yüngül istifadə HDL-ni artırır.
oxumaq: 0
