Salam əziz oxucular. Keçən məqaləmdə şəkərli diabetin tərifini, səbəblərini,
kimin daha çox olduğunu, neçə növ diabet olduğunu,
şəkər xəstəliyinin əlamətlərini və II tip şəkərli diabet haqqında qısa məlumat verdi (zamanla II tip oldu).I
Şəkərli diabet haqqında da danışacağam). Bu yazıda diabetin necə diaqnoz qoyulduğunu izah etməyə çalışacağam
və pis müalicə olunan diabet xəstələrini gözləyən təhlükəli nəticələri (fəsadlar)
Orucda şəkər 100 millilitr qanda 126-dır. Milliqramı keçərsə, açıq diabet diaqnozu qoyulur. Təmiz şəkərlə yükləndikdən iki saat sonra ölçüləndə oruc qan şəkəri 110 ilə 126, qan şəkəri isə 140 ilə 199 arasındadırsa, deməli, gizli şəkər var. Gizli şəkərli diabet diaqnozu qoyulan şəxs diabet xəstəsi kimi pəhriz saxlamalıdır.
Bu yolla açıq diabetin yaranmasının qarşısı alınır və ya ən azından gecikdirilir.
Pəhrizinə və həkimin tövsiyə etdiyi müalicəyə fikir verməyən şəkərli diabet xəstəsi ən çox damar və sinirlərinə ziyan vurur. Bu damarlar və sinirlər hansı orqanlara aiddirsə, zədələnmələr baş verir.
orqanlar. Qan şəkəri yaxşı gedən xəstələrdə risk çox da yüksək deyil. Qan şəkəri düzgün işləməyən xəstələrdə infarkt və ya insult riski diabeti olmayanlara nisbətən çox yüksəkdir.
Bunun səbəbi sürətlə irəliləyən ateroskleroz səbəbiylə damarların daralmasıdır. Daralmış damarlarda qan axını azaldıqca və yavaşladıqca, eyni zamanda qanın laxtalanma meylinin artması səbəbindən toxumalara kifayət qədər qan çata bilmir, müvafiq orqanlar qidalana bilmir və vəzifələrini yerinə yetirə bilmir. Əgər damarlarda daralma səbəbindən qan axını yavaşlayır və laxtalanma tıxanma səviyyəsinə çatırsa, ürək damarlarında olan tıxanma infarkt, beyin damarlarında tıxanma isə insult yaradır. Şəkərli diabet xəstəsi
siqaret çəkirsə, obezdirsə, hərəkətsizdirsə, təzyiqi yüksəkdirsə, yağlarla zəngin qidalar yeyirsə və xolesterin-trigliserid səviyyəsi yüksəkdirsə, bu risk xeyli yüksəkdir. O, böyük və təhlükəlidir
. Böyrək damarları ürək və beyin damarları kimi zədələnirsə, böyrəklər qidalana bilmir və böyrək çatışmazlığı yaranır. Diabet səbəbiylə böyrək çatışmazlığı olan xəstələr dializdən asılı ola bilər və ya böyrək transplantasiyasına ehtiyac ola bilər.
Qan şəkəri yüksək olan və kapilyar damarları zədələnən xəstələrdə sinir lifləri də zədələnir, sinir sistemi pozulur, hissiyyat sinirləri zədələnir. Həssas sinirlər zədələnirsə, əllərdə və ayaqlarda uyuşma-qarıncalanma-hiss-yanma əmələ gəlir, barmaqların ucundan yuxarıya doğru yayılır (xüsusilə əlcək və corabların uzandığı nahiyələrə).
Xəstələr "Ayaqlarımda corab, əllərimdə əlcəklər var və onlar məni narahat edir" deyərək narahatlıqlarını ifadə edirlər.
Bəzən bu əlamətlərə görə xəstə çox əziyyət çəkir.
Bəzi inkişaf etmiş hallarda xəstə ağrı hissini o qədər itirir ki, infarkt keçirsə belə, sinə ağrısı hiss etməyə bilər.
Lakin ən böyük infarktdan sonra xəstəni həkimə çatdıran simptom sinə ağrısıdır.
Bu vəziyyəti olan xəstələr isti hovuzda isti hiss etmədikləri üçün spaya getməməlidirlər.
Hovuzda uzun müddət qalırlar və qaynar su səbəbindən yanıqlar əmələ gəlir.
Başqa sözlə, onlar yandırılır. Ateroskleroz səbəbiylə daralmış ayaq damarlarında qan miqdarının azalması ayaqlarda həddindən artıq soyuqluğa səbəb olur. Xəstə qat-qat yun corab geyinsə də, ayaqları isinmir, isinmək üçün ayağını sobanın altına qoyur. Bu zaman ayağı yanır.
Yanıq səbəbiylə ağrı hiss etmir, ancaq yanan ət iyi ilə vəziyyətin fərqinə varır.
Misal olaraq verdiyim periferik sinirlərin zədələnməsi ilə yanaşı avtonom sinir sisteminin zədələnməsi də var.
Avtonom sinir sistemi ürək, ağciyər, sidik kisəsi, mədə, bağırsaq, tər vəziləri, göz kimi orqanların işinə nəzarət edən və qeyri-iradi fəaliyyət göstərən sinir sistemidir. Sinir sisteminin idarə etdiyi orqanın funksiyası pozulur. Məsələn, sidik ifrazı ilə əlaqəli sinirlər zədələnirsə, sidik kisəsi (sidik ifrazı). rb) nəzarət pozulur və xəstə sidik tuta bilmir.
. Əksinə bəzi xəstələrdə sidiyə çıxa bilmir və sidik kisəsi şişir.Bu zaman sidik kisəsini ancaq tibbi müdaxilə ilə boşaltmaq olar. Biz bu xəstələrə sidiyə kömək etmək üçün bəzi manevrlər öyrədirik. Mədə-bağırsaq sisteminin sinirləri zədələnirsə, qəbizlik və ya idarə oluna bilməyən ishal tutmaları və ya bəzən ishal və bəzən qəbizlik kimi bağırsaq disfunksiyaları baş verə bilər, hər ikisi vaxtaşırı baş verir.
Mədənin fəaliyyəti ləngiyirsə, ürəkbulanma-
qusma tutmaları baş verirsə, mədədə maye toplanması səbəbindən mədə xırıltısı səsi yaranır və xəstə çox narahat olur.
. Udmaqda çətinlik çəkən xəstələr rahat yemək yeyə bilmirlər. Qan təzyiqinin aşağı düşməsinə mane olan mexanizmləri pozulmuş xəstələrdə qəfil ayağa qalxdıqda təzyiqin düşməsinin qarşısı alınmaz
. Xəstələr ayağa qalxanda, çarpayıdan qalxanda və ya oturanda başgicəllənmə, bulanıq görmə və səndələmədən şikayət edirlər.
Soyuq və isti hissi (istiliyə həssaslıq) pozulmuş xəstələrin orqanizmi ətraf mühitin temperatur dəyişikliklərinə uyğunlaşa bilmir.
Tərləmə pozğunluğu olan xəstələr dəri xəstəliklərinə həssas olurlar.
İşıqdan qaranlığa və ya qaranlıqdan işığa keçərkən gözlərdə nizamlanma pozğunluğu yaranır.
Hörmətli oxucular, bu misalları çoxaltmaq olar. Diabet xəstələrinin pəhriz saxlamaması və müvafiq müalicə almaması halında qarşılaşa biləcəkləri neqativlər, həyat keyfiyyətində yaşayacaqları problemlər, hətta həyatı üçün təhlükə yaradan sistem pozğunluqları haqqında yazmağa davam edəcəyəm.
Sizə xəstəliksiz, problemsiz, sağlam, xoşbəxt və uzun ömür arzulayıram.
oxumaq: 0
