İstehlak və alış-verişin ehtirasa çevrildiyi günümüzdə bu məsələnin uşaqları da əhatə etdiyi bir həqiqətdir. Yaşadıqları cəmiyyətin istehlak vərdişləri uşaqlarında bu istiqamətdə vərdişlər formalaşdırmasına səbəb olur. İstehlakçı olmaq uşaqların yaşadıqları müddətdə öyrəndikləri bir prosesdir. Bu prosesdə vacib olan məqam uşaqların davamlı və gərəksiz şəkildə istehlak edən fərdlərə çevrilmələri deyil, nəyi, nə qədər istehlak etdiklərini və istehlaklarının ətraf mühitə verdiyi zərəri bilən şüurlu fərdlərə çevrilmələridir. Uşaqların ətraf mühitə qarşı şüurlu istehlakçılar kimi ictimailəşməsi vacibdir.
Hər kəsin istehlak vərdişləri fərqlidir. Məsələn, kosmetika birimiz üçün vacib istehlak məhsulu ola bilər, digərimiz üçün isə heç də yox. Uşaqlar üçün ehtiyaclar ümumiyyətlə eynidir. Oyuncaqlar, şokolad, konfet, paltar və oyunla bağlı materiallar ən çox tələb olunur. Uşaqlar istəklərində israrlıdırlar. Onlar hələ böyüklər kimi istəklərini təxirə salmağı öyrənməyiblər. Bu həssas məqamda ailələrin üzərinə çox iş düşür. Əvvəla, uşağın hər istəyi dərhal yerinə yetirilməməlidir. Əgər qarşılanırsa, o anda istədiyi bir şey qarşılanmazsa, uşaq əsəbiləşə bilər. Hər qarşılanmayan arzu uşaqda qəzəb və bədbəxtliyə səbəb ola bilər. Yetkinlik yaşına çatdıqda münasibətlərində problemlər yarana bilər. Gözləməyi öyrənə bilməyən uşağın həm akademik həyatında, həm də ictimai münasibətlərində çətinliklər yarana bilər. Bu uşaqlar üçün dərs oxumaq və oynayarkən öz növbələrini gözləmək çətin ola bilər. Bunun xaricində xoşbəxtlik qaynaqları uşaq üçün özününküləşdirilə bilməz və o, xoşbəxt olmaq üçün istehlak etməli, almalı, alış-veriş etməlidir. Və bu, böyüklərin davranışına keçir.
Analar bilərəkdən və ya bilməyərəkdən istehlakçı olaraq uşaqların sosiallaşma proseslərinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir, davranışları və övladlarına verdikləri reaksiyalarla övladlarının davranışlarına təsir göstərirlər. İstəkləri təxirə salmaq öyrənilir. Uşaqların bunu öyrənməsi və tətbiq etməsi üçün mütləq ailə dəstəyi lazımdır. Ailənin uşağa dəstək olması və ona şüurlu istehlak vərdişləri qazandırması üçün onların özlərinin şüurlu istehlakçıya çevrilməsi vacibdir.
Alış-verişə getməzdən əvvəl uşağınıza nə ala biləcəyini dəqiq söyləməli və qərarınıza əməl etməlisiniz. Bu, növbəti addımı atmaq üçün yaxşı fürsətdir. Əgər ona istədiyi bir şeyi almağı planlaşdırmırsınızsa, ona əvvəlcədən söyləmək və niyə ala bilməyəcəyinizi izah etmək vacibdir. “Pulumuz yoxdur” əvəzinə “pula ehtiyacımız yoxdur” demək uşağınızda şüurlu istehlakın əsas məntiqini qurmağa imkan verir. Əgər uşağınızın əlavə bir istəyi varsa, ona bunun üçün pul yığmaq lazım olduğunu söyləmək, onun şüurlu istehlak vərdişləri qazanmasına yaxşı bir nümunə olacaq. Qarşılanan hər bir maddi istək uşaqları bir anlıq xoşbəxt etsə də, uzunmüddətli perspektivdə xoşbəxtliyi təmin edən alınan şeylər deyil, onların ailələri ilə sağlam münasibətlərin qurulmasıdır. Ailə içində özünü dəyərli və vacib hiss edən uşaqlar şüurlu istehlak vərdişlərini daha asan mənimsəyirlər. Siz uşaqlarınıza puldan istifadə, keyfiyyətli məhsulların alınması və qiymət-keyfiyyət münasibətləri ilə bağlı təcrübələrinizi öyrədə bilərsiniz. Bu təlimin təsirli olması üçün uşaqlarla verdikləri qərarların nəticələrini (müsbət və ya mənfi) səbəbləri ilə birlikdə müzakirə etmək faydalı olacaq.
Şüurlu istehlak istehlakçının öz hüquqlarını bildiyi, ətraf mühitə və cəmiyyətə qarşı məsuliyyət hiss etdiyi, israfçılıq və israfçılıqdan çəkindiyi istehlakdır. Gələcəyin böyükləri olaraq uşaqlarımız istehlakçı olmağa namizəddirlər. Şüurlu istehlak edən uşaqları yetişdirmək üçün sosiallaşma prosesində uşaqlarımıza şüurlu istehlakı aşılamaq həm fərd, həm də cəmiyyət olaraq bizim borcumuzdur.
oxumaq: 0
