- ÜRƏK NƏDİR?
Mikro quruluşundan makro quruluşuna qədər bir çox möcüzəvi mexanizmləri ehtiva edən ürəyimiz, ən sadə terminlər, "nasos" və ya " Bu, emiş-boşaltma nasos sistemidir. Bu nasos sistemi həyatın davamı üçün lazım olan bütün maddələrin bədənin ən ucqar guşələrinə daşınması üçün zəruri olan "qanın" davamlı və fasiləsiz dövriyyəsini təmin edir. Bununla belə, sadə sorma-boşaltma nasos sistemlərində su fasiləsiz deyil, fasilələrlə axır, qan isə bədəndə fasiləsiz olaraq irəliləyir. Yəni ürək rahatlaşıb qan qəbul etdikdə belə, qan tərəddüd etmədən irəliyə doğru axmağa davam edir.
Ürəyin gördüyü iş aşağıdakı diaqramda qısa şəkildə göstərilir. Bu haqda bir cümlə ilə danışsaq: Ürək bədənə göndərdiyi təmiz qanı istifadə edildikdən sonra geri alır, təmizlənmək üçün ağciyərlərə göndərir, təmizləndikdən sonra isə geri götürüb bədənə göndərir.
- NƏDƏN TƏRKİBDİR?
Ürək qan dövranı sisteminin mərkəzində yerləşən ən həyati orqanımızdır. O, döş qəfəsinin ön divarının düz arxasında, bir qədər sola, hər iki ağciyərin ortasında, yemək borusunun ön hissəsində yerləşir.
Ürək xəstəliklərini başa düşmək üçün. , əvvəlcə ürəyin quruluşunu və nədən ibarət olduğunu anlamaq lazımdır. Xəstəliklər mövzusunda təfərrüatlardan bəhs ediləcəyi üçün əsas başlıqlar olaraq ürəyin struktur elementlərini qeyd edək.
1. ƏZƏLƏR (MYOCHARD)
Ürəyin sonda etdiyi "qan vurmaq"dır.Buna görə də sistemin əsasını təbii ki əzələlər təşkil edəcək. Ürək əzələsi "ixtiyari olaraq (iradəmizdən kənarda) işləyən" hamar əzələ sinfinə daxildir.
2.ELEKTRİK (Ritm və keçirmə) SİSTEMİ
Bəli, ürək əzələlərinin bizim iradəmizdən kənar işləyən xüsusi bir quruluşa sahib olduğunu söylədik. Bəs bu əzələləri işə salan mexanizm nədir? Burada belə bir cümlə qurmaq yerinə düşərdi: “Ürək öz elektrikini istehsal edir və istifadə edir. Əzələlər bu elektriklə yığılmağa sövq edilir.
3. GAMIRLAR
Əzələlər əzələlərin köməyi ilə büzülür. elektrik sistemi, lazımi enerjini təmin etmək üçün qan alırlar.Bu da damarları gətirir. "Koronar damarlar" adlanan bu sistem ürək xəstəliklərindən məsuldur. içərisində mühüm yer tutur Çünki ölümlərin əsas səbəblərindən olan infarktlar bu damar sisteminin tıxanması səbəbindən baş verir.
4. KLAPLAR
Qan ürəyi doldurduqda, boşluqlar arasında keçidi təmin edən qapaqlar, içəridəki təzyiqlər səbəbiylə qanın tərs istiqamətdə axmasının qarşısını alaraq sinxron açıb-bağlanaraq qanın hərəkətini istiqamətləndirir. ürək.
5. ÜRƏK PƏRÇƏLƏRİ (PERİKARDIYA)
Daimi hərəkətdə olan ürəyi əhatə edən membran sistemi sinə boşluğunda həm ürəyi qoruyur, həm də tərkibində olan az miqdarda mayeni ehtiva edir.Sürtünmənin qarşısını alır.
6.ƏSAS DAMARLAR
Ürək pompalandıqda qan ilk olaraq yaranan təzyiqlə Aorta qapağını açır və bədənin əsas arteriyası olan Aortaya doğru hərəkət edir. Aortanın əyri olduğu nahiyədən üç damar ayrılır və qan qollara, döş qəfəsinin yuxarı hissəsinə, boyuna və başdakı bütün strukturlara çatdırılır. Aorta qövsündən sonra enən aorta adlanan hissə başlayır və buradan davam edən qan hərəkəti bədənin qalan bütün hissələrinə çatır.
Orqanizm tərəfindən istifadə edilən oksigeni toxumalara buraxdığı üçün "oksigensiz qan" ("çirkli qan", yanlış ifadə olsa da) Aşağı və Üst Vena Cavadan köçürülür. venoz şəbəkələr vasitəsilə ürəyin Sağ Atriumuna (Sağda). Atriuma daxil olur. Buradan əvvəlcə üçlü qapaqdan keçərək Sağ mədəcikə (sağ mədəcik), sonra yenidən ürəyin vurması ilə Ağciyər qapağından keçir və Əsas ağciyər venasına ötürülür. Əsas Ağciyər Arteriyası sağ və sol olmaqla iki qola bölünür və qan hər iki ağciyər bölgəsinə çatdırılır.
Ağciyərin geniş damar şəbəkəsində qan havadan alınan oksigenlə qarşılaşır və " oksigenlə zəngin" (təmiz!). ) olur. Oksigenlə zəngin qan sağ və sol ağciyərlərdən gələn iki ağciyər venası vasitəsilə Sol Atriuma (Sol Atriuma) çatır və oradan da mitral qapaqdan keçərək Sol mədəciyə çatır. Qeyd etdiyimiz kimi, sol mədəcik qanı bədənə vuran əsas ürək kamerasıdır.
VƏ O NECƏ İŞLƏYİR?
Yenə qısaca desək;
Sağ qulaqcıqda yerləşən, beyin və hormonların nəzarəti altında olan və "elektrik generatoru" adlandıra biləcəyimiz Sinoatrial (SA) düyünündə elektrik yüklü olanların yerdəyişməsi nəticəsində yaranan elektrik cərəyanı Hüceyrə içərisində və xaricində olan ionlar ürəyin işləməsini təmin edir. Elektrik cərəyanı əvvəlcə qulaqcıqlara yayılır, bu da qulaqcıqların büzülməsinə və içindəki qanın sağ tərəfdəki Triküspid qapağı və sol tərəfdəki Mitral qapaq vasitəsilə mədəciklərə axıdılmasına səbəb olur.
Bu arada SA qovşağından AV qovşağına (bir növ elektrik ötürücü transformator) ötürülən elektrik cərəyanı orada çox qısa müddət saxlanılır. Çünki qulaqcıqlar daralma və qanın mədəciklərə axıdılmasını hələ bitirməmişdir. Əgər elektrik cərəyanı burada saxlanmasaydı, mədəciklər qulaqcıqlar içindəkiləri tam boşaltmamışdan əvvəl büzülməyə başlayar və qan axını nizamı pozulardı.
Bəli, qısa bir müddət gözlədikdən sonra. AV node, aşağıya doğru ötürülən elektrik, keçirici sistemin sağ və sol qolları vasitəsilə hər iki mədəcikə sürətlə yayılaraq mədəciklərin büzülməsinə səbəb olur. Mədəciklər büzülür, təzyiqlə Aorta və Ağciyər qapaqlarını açır və qanı onların içərisinə göndərir. Sağ tərəf Ağciyər arteriyası ilə ağciyərlərə, sol tərəf isə Aorta vasitəsilə bütün bədənə gedir... Nasos prosesi qısa müddətdə tamamlandıqdan sonra keçirici sistem üzərindəki elektrik hərəkəti istirahət vəziyyətinə qayıdır. ionların hüceyrə daxilində və xaricində hərəkəti ilə ürəyin mədəcik əzələləri rahatlamağa başlayır. Mədəciklər istirahət vəziyyətinə qayıtdıqda, elə həmin anda SA düyünü yeni elektrik cərəyanı çıxararaq qulaqcıqları yenidən daraltmaq üzrədir. Mədəciklər rahatlaşdıqca qulaqcıqların büzülməsinin köməyi ilə qanı qulaqcıqların içinə çəkirlər... Mədəciklər dolur və dövr ana bətnində 7-ci həftədə başladığı kimi həyat boyu bu şəkildə davam edir. Bütün bu proseslər üçün lazım olan enerji ürəyə koronar damarlar tərəfindən təmin edilir.
oxumaq: 0
