Bu yaxınlarda köşə yazarı Onur Baştürkün tanınmış bir simanın boşanması ilə bağlı yazısına rast gəldim. Bu, boşandıqdan sonra cütlüyün birlikdə gülümsəyərək çəkdirdiyi fotodan və boşanmanın nə qədər mədəni olduğundan bəhs edən məqalə idi. Ona görə də psixoloq eynəyimlə bu fotoya baxıb fikirləşdim. Beş uşağı olan cütlük yollarını ayırmaq qərarına gəlir. Döyüş, səs-küysüz, gülümsəmə... Cəmiyyətimizin öyrəşmədiyi bir mənzərə... Ayrılıqlar həmişə dava-dalaş, çəkişmə, çoxlu təhqirlər olan bir sosial qavrayışdan danışmaq olar. Ancaq hər bir cütlüyün evliliyə qərar vermək motivasiyası və enerjisi fərqli olduğu kimi, ayrılığın səbəbləri və formaları da fərqli olacaq və bəli, niyə gülümsəyərək, hətta əl-ələ verib boşanmaq mümkün deyil? Bir az da bu cür ayrılan cütlüklərin bunu necə bacardıqlarından danışmaq istərdim.
Köhnə illərdə ayrılan adama "Niyə ayrılırsan?" Əgər sual verilsə və cavablar “Həyat yoldaşımla aramda ünsiyyət çatışmazlığı var” və ya “Gəlmək istədiyimiz yollar fərqli olub” kimi cavablar verilsəydi, çox güman ki, bu adama qəribə baxışlar görünərdi. Valideynlərimizin dövründə nikahın pozulması yalnız şiddətli zorakılıq, alkoqol və ya maddə asılılığı kimi səbəblər olduqda ağlabatan hesab edilə bilərdi. Deyirəm bəlkə ona görə ki, bizim cəmiyyətimizin genetikasına kök salmış “müqəddəs nikah” obrazı var, yəni bizdə insanlar boşanmaq istəmirmiş kimi evlənirlər. “Ev”in müqəddəsliyi vurğulanır və nikahlar davam etməlidir, xüsusən də uşaqlar doğulsa! Xüsusilə qadınların üzərinə çoxlu vəzifələr qoyulur. “Yuvanı dişi quş qurur” deyimi illərdir ki, hətta savadlı qadınların başına da gəlir. Həmişə belə bir fikir olub ki, sanki münasibətlərin düzgün qurulmasında qadınların əsas rolu var.
Sizə elə gəlmirmi ki, qadının, xüsusən də ana olmuş qadının mənası belədir. bizim ölkədə? “Qurban, övladlarına sadiq, öz fərdi ehtiyaclarını unudan, həyat yoldaşını idarə etməyi bacaran, ərinin qayğısına qalan, daha çox arxa planda olan, tərtibçi, təşkilatçı və s.” Qadınlara aid edilən bu nizam və onların arxa planda olmasını nəzərdə tutan sifətlər artıq İstanbul kimi böyük şəhərlərdə yaşayan təhsilli, işləyən qadınların dünyasında deyil. Qəbul olunmur, hər kəs öz kimliyini daha çox qucaqlayır. Azadlıq və azad hiss etmək çox vacibdir. Əvvəllər qırxıncı illər “bir küncə çəkilmə dövrü” idisə, indi “Həyat qırxdan başlayır” fikri qəbul edilir.
Bu kontekstdə baxdıqda evlilik indi həm kişilər, həm də qadınlar üçün idarə olunması və həyata keçirilməsi vacib olan bir qurumdur. Şübhə yoxdur ki, hər bir cütlük xoşbəxt olmaq üçün evlənir; Onların arzuları, planları, müsbət gözləntiləri var. Ancaq zamanın keçməsi iki insana fərqli təsir göstərə bilər. Həm kişi, həm də qadın öz daxilində fərqlənə bilər, həyatdan gözləntiləri, nə etmək istədikləri, düşüncə tərzi və inancları dəyişə bilər. Bu dəyişiklik baş verərkən biz görürük ki, kişilər və qadınlar ümumi münasibətlər toplusunu sabit saxlasalar və onları yeniləməsələr, tənlik pozulur və problemlər yaranır. Bununla belə, əlaqə həm emosional, həm də cinsi baxımdan həyəcan və ehtiras elementlərini hər dövr yeniləməlidir. Fərqlər, qarşılıqlı sürprizlər, rutini pozmaq... Münasibətlərdə monotonluq bir müddətdir davam edirsə, emosiyaların sıx qalması çox çətindir.
Evliliyin davam etməsi üçün Hər iki tərəfin emosional bağı, paylaşmalarının dərinliyi, yaxınlığı və qarşılıqlı anlaşması önəmlidir.Mən həmişə düşünürəm ki, müəyyən edən amillər var. Məncə, həyat yoldaşları bir-birlərinə bağlı olduqlarını və eyni zamanda azad olduqlarını hiss etdikləri dərəcədə xoşbəxt və məmnun olurlar. Əgər bu qarşılıqlı mübadilə uzun müddətdir kəsilirsə və hər iki tərəf tez-tez özünü kədərli, enerjisiz, qəzəbli, bədbəxt hiss edirsə, ilk növbədə evlilik terapiyası düşünülə bilər. Onları bu nöqtəyə gətirən səbəbləri tapmaq və münasibətlərini istədikləri və xəyal etdikləri nöqtəyə çatdırmaq üçün əl-ələ verib birlikdə çalışa bilərlər. Bu araşdırmadan sonra cütlük terapiyası təcrübələrimə əsaslanaraq deyə bilərəm ki, münasibətlərini əvvəlkindən daha güclü edə bilən cütlər var. Ancaq bütün bu səylər nəticəsində emosiyalarını hərəkətə gətirə bilməyən və yollarının tamamilə ayrıldığı ilə razılaşan cütlükləri də görürəm.
Ən münaqişəsiz, davasız boşanmalar belə kişilər üçün çətin olur. və qadınlar. Nəticədə “itki” hissi yaşanır və yas prosesinə bənzər eniş-yoxuşlar yaşana bilər. Ancaq bu itkini travmatik şəkildə yaşamamaq üçün Münasibətləri düzəltmək üçün səylər göstərilibsə, lakin heç bir nəticə əldə olunmayıbsa, anlaşma və güzəştə getmək cütlüyün psixoloji sağlamlığı üçün vacibdir.
Bir-birindən verəcək və ya götürəcək heç nə olmadığına inandırmaq və Hər iki tərəfin bu gerçəyi yetkinliklə qarşılaması və bunu qəbul etməyə çalışması Onur Baştürkün məqaləsinin mövzusudur.Bu, cütlüyün fotosunda olduğu kimi gülərüz, mehriban ayrılma ilə də nəticələnə bilər. Bu cür ayrıla biləcək cütlüklərin xəbərlərinin mediada işıqlandırılmasını cəmiyyətə müsbət nümunə göstərmək baxımından çox faydalı hesab edirəm.
oxumaq: 0
