Miomalar uşaqlıq dövründə uşaqlıqda əmələ gələn anormal toxumadır. Ən çox görülən ginekoloji xəstəliklərdən olan mioma uşaqlığın əzələ qatından əmələ gəlir. Xoşxassəli və ya başqa sözlə xoşxassəli şişlər olaraq da təyin oluna bilən miyomlar çox nadir hallarda xərçəngə çevrilə bilər.
Mioma nədir?
Miomalar tez-tez 30-40 yaş arası qadınlar. Tibb dilində miyom və ya leyomiyom kimi də tanınan bu formalaşmaların qarşısını almaq mümkün deyil. Tam başa düşülməyən toxumaların əsasən hormonal dəyişikliklərdən qaynaqlandığı düşünülür. Başqa sözlə, estrogen hormonunun miyomun böyüməsini sürətləndirdiyi düşünülür.
İnsanda adətən əlamət göstərməyən miyomlar bəzi hallarda cinsi əlaqədən sonra menstruasiya dəyişməsi, qarın ağrısı, şişkinlik hissi və qanaxma kimi əlamətlərə səbəb ola bilər. Adətən 1-15 sm ölçüdə əmələ gələn fibromalar çəhrayı rəngdə və yuvarlaq formada olur. Uşaqlıq yolunda və serviksdə əmələ gələ bilən miomalar əsasən yerləşdikləri yerə görə təsnif edilir.
Miomalar Xərçəngə çevrilirmi?
Uşaqlıq yolunda əmələ gələn xoşxassəli şişlər və ya şişlər kimi təyin olunan miomalar , xərçəngə çevrilmə riski çox aşağıdır. Hər 4 qadından birində olan miyomlar uşaqlığın düz əzələ toxumasından əmələ gəlir. Yetkinlik dövründə miyomlu qadınların sayı son dərəcə azdır.
Adətən 30-40 yaş arasında yaranan miomalar menopoz dövrü ilə birlikdə kiçilir. Ancaq postmenopozal dövrdə böyüməyə davam edən miyomların bədxassəli şişə çevrilməməsi üçün mütəmadi olaraq izlənilməlidir.
Miomalar müxtəlif ölçülərdə ola bilər. Bəzi fibroidlər çılpaq gözlə görünməyəcək qədər kiçik ola bilər, bəziləri isə uşaqlıq yolunu böyüdəcək qədər böyük ola bilər. Nadir hallarda, miyomlar həddindən artıq böyüyə və insanın qabırğasına qədər uzana bilər. Bir çox qadının həyatının hər anında baş verə bilən miomalar çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Semptomlara səbəb olmadığı hallarda insan ömür boyu miyomlarla yaşaya bilər. Böyüməyə, həddindən artıq böyüməyə və ya simptomlara səbəb olan miyomlar hətta sonsuzluğa səbəb ola bilər.
Miomanın növləri hansılardır?
Miomanın olduğu bölgədə miyom növlərinə rast gəlmək olar. yerləşir. müxtəlif adlar altında təsnif edilir. Miyoma növlərini belə sıralamaq olar:
- İntramural miyomlar: Ən çox rast gəlinən mioma növü olan intramural miomalar uşaqlığın əzələ toxumasında görünür. Uşaqlıq yolunu genişləndirə və uzata bilər.
- Subseröz miomalar: Uşaqlığın xarici tərəfində inkişaf edən subseroz miomalar qarın boşluğunun bir tərəfinin daha şişkin görünməsinə səbəb ola bilər.
- Subseröz mioma: Uterusun əzələ toxumasının orta təbəqəsində və ya Başqa sözlə, miyometriumda inkişaf edir. Submukoz miomalar nadirdir.
- Gövdəli Mioma: Bu məhsulda olan miomalar uşaqlıq yoluna nazik sapla bağlıdır. Kök fibroidlər zamanla dönə bilər və ağrıya səbəb ola bilər. Uşaqlıq yolundan kənara çıxan hallarda, pedinkulyar fibromaların cərrahi yolla çıxarılması lazımdır.
Myomanın simptomları hansılardır?
Miomalar xoşxassəli şişlərdir adətən simptomlara səbəb olmur. Bir çox qadın fibroma olduğunu bilmədən bir ömür boyu sağlam yaşaya bilər. Semptomların olduğu hallarda, simptomların şiddəti; fibroidlər sayı, ölçüsü və yeri ilə fərqlənir. Miyomların varlığında tez-tez rast gəlinən bəzi simptomlar aşağıdakı kimi sıralana bilər:
- Adet qanamasının miqdarının artması,
- Menstrual qanaxmanın normaldan daha uzun sürməsi,
- İki aybaşı arasında müddətin qısalması,
- Aralıq qanaxma,
- Anemiya,
- Qarın boşluğunda təzyiq,
- >Həzm problemləri,
- Qəbizlik,
- Defekasiya zamanı düz bağırsaqda ağrılar,
- Tez-tez sidiyə getmə ehtiyacı,
- Boşalma sidik kisəsi tamamilə,
- Cinsi əlaqə zamanı ağrı ,
- Cinsi əlaqədən sonra qanaxma,
- Bel ağrısı,
- Ayaq ağrıları,
- Qarın ağrısı,
- Düşük ilə nəticələnən hamiləlik
- Sonsuzluq (sonsuzluq)
Mioma nədən yaranır?
Miomaların dəqiq səbəbi hələ öyrənilməsə də, uşaqlığın əzələ toxumasındakı kök hüceyrələrdən qaynaqlandığı düşünülür. Tək bir hüceyrənin nəzarətsiz bölünməsi və çoxalması nəticəsində yaranan bir çox hüceyrə qonşu toxumadan fərqli bir quruluş meydana gətirir. Yavaş və ya sürətlə böyüyən miyomlar bəzən eyni ölçüdə qala bilirlər. Bəziləri böyümə sürəti kimi inkişaf edərkən, bəziləri özbaşına yox ola bilər. Miomaların əmələ gəlməsində rol oynamışdır Nəzərə alınacağı düşünülən faktorları belə sıralamaq olar:
Hormonal Dəyişikliklər: Xalq arasında qadın hormonu olaraq da bilinən estrogenin uşaqlıq miomasının əmələ gəlməsində rol oynadığı düşünülür. Menstruasiya dövründə zaman-zaman artan və azalan estrogen, mövcud miyomların böyüməsini sürətləndirə bilər. Eyni səbəb, menopoz zamanı miomaların niyə kiçilməyə meylli olduğunu izah edir. Buna görə hamiləlik dövründə miyomlar böyüməyə meylli ola bilər. Hamiləlik zamanı mövcud olan bəzi miomalar özbaşına kiçilə bilər və ya doğuşdan sonra tamamilə yox ola bilər.
İrq: Miomaların tezliyi qara irqli qadınlarda daha yüksəkdir. Mioma qaradərili insanlarda daha erkən yaşda əmələ gəlir və ölçüləri daha böyükdür.Uşaqlıq miomasının əmələ gəlməsində meyvə-tərəvəz və süd məhsullarının az istehlakı və spirt istifadəsi kimi amillərin də rol oynadığı düşünülür.
Mioma müntəzəm sağlamlıq müayinələri zamanı edilən vaginal müayinə zamanı diaqnoz qoyulur. . Bununla belə, fibromalara görə simptomlar olduqda, diaqnozu aydınlaşdırmaq üçün əlavə laboratoriya testləri və radioloji görüntüləmə testləri tələb oluna bilər. Laborator müayinələrlə qanaxma pozğunluqları və qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri araşdırılır.
Ultrasəs radioloji görüntüləmə üsulları arasında ön sıralardadır. Ultrasəsdə uşaqlıqda fibroma görə bilir. Bununla belə, ultrasəs diaqnozu aydınlaşdırmaq üçün kifayət qədər məlumat vermədiyi hallarda, maqnit rezonans (MR) görüntüləmə aparıla bilər.
Histerosonoqrafiya mioma diaqnozu üçün başqa bir testdir. Histerosonoqrafiya proseduru üçün əvvəlcə steril mayenin köməyi ilə uşaqlıq genişləndirilir, sonra görüntüləmə aparılır. Bəzi hallarda histerosalpinqoqrafiya (HSG) və ya histeroskopiya tələb oluna bilər. Histeroskopiya metodunda uşaqlıq boynundan optik görüntüləmə aparatı yeridilir və uşaqlığın daxili hissəsinə baxılır. Tapıntılar
Myomanı necə müalicə etmək olar?
Mioma bir çox müxtəlif üsullarla müalicə edilə bilər. Bir çox qadınlarda simptomlara səbəb olmayan və ya yüngül simptomlara səbəb olan miyomların müalicəyə ehtiyacı yoxdur. Belə miomaları mütəmadi olaraq izləmək tövsiyə olunur. Əsasən yavaş böyüyən miyom növləri menopozla birlikdə kortəbii şəkildə kiçilir.
Mioma dərmanla müalicə edilə bilər. Estrogen və progesteron hormonunun istehsalı GnRH (gonadotropin azad edən hormon) kimi təyin olunan dərmanlar tərəfindən inhibə edilir. İnsanın müvəqqəti olaraq menopoza girməsinə səbəb olan bu müalicə sayəsində insanın menstrual qanaxması dayandırılır və mioma azalır.
Dərmanlı müalicənin başqa bir növü intrauterin cihazla (IUD) aparılır. Progestin ifraz edən intrauterin aparat sayəsində mioma ilə bağlı həddindən artıq qanaxmaların şiddəti yüngülləşir. Lakin bu üsul miomaları kiçiltmir. Bunların xaricində xəstənin şikayətlərini azaltmaq üçün müxtəlif dərman müalicəsi tövsiyə oluna bilər.
Cərrahi müdaxilə tələb etməyən müalicə üsullarından biri də radiotezlik (RF) ablasyonudur. Miomanın içinə xüsusi iynə ilə daxil edilərək miomaya radiotezlik enerjisi verilir. Miomada temperaturun artmasına səbəb olan bu müalicə növündə anesteziya tələb olunur.
Minimal invaziv prosedurlardan biri olan embolizasiya müalicəsində miyomları qidalandıran kiçik damar strukturlarına qan axını kəsilir. Qidalanmayan miomalar zamanla kiçilir.
Miomanın müalicəsində tətbiq edilən cərrahi üsul miomektomiya olaraq təyin olunur. Miyomektomiya laparoskopik üsulla həyata keçirilir və uşaqlıq mioması cərrahi yolla çıxarılır.
Mioma müalicəsində effektivliyi sübut edilmiş yeganə müalicə üsulu histerektomiyadır. Histerektomiya prosedurunda uşaqlıq tamamilə çıxarılır. İnsanın menopoza girməsinə səbəb olmayan histerektomiya əməliyyatından sonra insan hamilə qala bilməz.
Myomektomiyadan sonra hansı problemlər yaşanır?
Reproduktiv potensialın sonrasında artsa da. mioma çıxarılır, bəzi problemlər yaşana bilər. Bu problemlər arasında;
- miomaların yenidən əmələ gəlməsi,
- qanaxma,
- hematoma (toxumada qanaxmanın toplanması),
- yapışma ,
oxumaq: 4
