Məktəbə başlaması günü-gündən böyüyən və inkişaf edən uşaqların həyatında çox mühüm yeri olan və şəxsiyyətlərinin formalaşmasında çox təsirli bir mərhələdir. Hər bir uşağın keçdiyi bu mərhələ fərqli nəticələr verə bilər. Uşağın valideynlərinə bağlılıq tərzindən asılı olaraq, uşaqlar məktəbə fərqli reaksiyalar göstərə bilərlər. Cəmiyyətimizin nəzərində valideynlərindən uzaq durmayan, sözünün üstündə duran uşaqlar daha savadlı, tərbiyəli görünsələr də, məktəb yaşına gəldikdə bu vəziyyət o qədər də funksional deyil.
Təhlükəsiz bağlanan uşaqlar valideynlərini tərk etməyənlər deyil, onların hüzurunda ətraflarını rahatca araşdıran və şərh edən uşaqlardır. Başqa sözlə, etibarlı şəkildə bağlanmış uşaqlar dünyanı araşdırmaqda daha sərbəstdirlər. Bağlanma növü məktəbə uyğunlaşma ilə çox bağlıdır, çünki məktəb uşaqlar üçün yeni bir dünyanın kəşfi deməkdir. Təhlükəsiz bağlanmış uşaqlar məktəbə uyğunlaşmaqda daha müvəffəqiyyətli olsalar da, etibarsız bağlanmış uşaqlar üçün vəziyyət əksinədir. Bundan əlavə, tədqiqatlar göstərir ki, etibarsız bağlanan uşaqlarda psixoloji pozğunluğa çevrilmək üçün məktəbə uyğunlaşma problemləri daha çox olur.
Məktəbə uyğunlaşma problemlərinin arxasında ayrılıq qorxusu və ya ayrılıq narahatlığı dediyimiz şey dayanır. Ayrılıq narahatlığı əsasən uşağın qayğıkeş valideyndən və ya baxıcıdan ayrıldığı zaman göstərdiyi narahatlıq vəziyyətidir. Ayrılıq narahatlığı Türkiyədə uşaqlarda ən çox rast gəlinən üç psixoloji xəstəlikdən biridir. Araşdırmalar göstərir ki, ayrılma narahatlığı olan uşaqların 75%-i məktəbə uyğunlaşma ilə bağlı problemlər yaşayır. Bundan əlavə, bu diaqnozu olan uşaqlar daha çox introvert davranışlar nümayiş etdirirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, ayrılıq narahatlığı pozuqluğu olan uşaqlar oğrular, adam qaçıranlar, heyvanlar, canavarlar və qaranlıq kimi təhlükə kimi qəbul etdikləri obyekt və vəziyyətlərdən qorxa bilərlər. Onları bağlanma fiqurlarından ayırmağa məcbur edən birinə qarşı qəzəb və təcavüz göstərə bilər. İnsanları görmək, canlıları görmək, otağına baxmaq, xüsusən də qaranlıqda və ya təklikdə (American Psychiatric Association, [APA], 2013).
Nə etmək olar?
Dərsdən sonra məktəbdən evə gələndə gün haqqında söhbət etmək aranızdakı bağı gücləndirir. Yeni mühitə qədəm qoyan və çətinliklərlə üzləşməli olan uşaqlar məktəbdə problemlərlə qarşılaşa bilərlər. Bu problemlərə ciddi yanaşmaq və üzərini ört-basdır etməmək çox vacibdir.
Əgər o, öz problemlərini sizə danışırsa, bu, ciddi qəbul edilməlidir.
-Hamımız yaşamışıq. bunlar.
-Heç nə olmayacaq. Keçib gedəcək.
-Bu kimi ifadələr: Narahat olmayın... bu cümlələr işlək olmayacaq, çünki onlar arasındakı bağı zədələyə bilər. siz.
Uşağa bir fərd olaraq ciddi və real cavablar vermək və nə olursa olsun, orada olduğunuzu çatdırmaq daha yaxşıdır. Ancaq uşaqların problemlərinə müdaxilə etmək, problemi həll etmək əvəzinə onlara fürsət vermək lazımdır. Uşağın öz problemlərini həll etməyə çalışması və həll edə bilməsə də düzgün ifadə edə bilməsi inkişafı üçün çox vacibdir. Xarakterinizi yaradacaq ən mühüm situasiyalardan biri də özünüzü nə qədər yaxşı ifadə edə bildiyinizdir.
-Bu vəziyyəti dostunuzla danışıb, ona hisslərinizi danışa bilərsiniz.
-Bu vəziyyəti müəlliminizə desəniz, kömək edər... Uşağın ünsiyyət bacarıqlarını gücləndirər və özünə inamını artırır.
Valideyn kimi hər problemə müdaxilə olunarsa, bu zərər verə bilər. uşağın özünə inamı və cəsarəti. Uşağı valideyndən asılı vəziyyətə sala bilər. Uşağın valideynlərindən asılı olması onun inkişafını ləngidə bilər və psixoloji pozğunluqlar üçün risk faktoruna çevrilə bilər.
Problemləri valideynləri tərəfindən həll edilən uşaqlar daha çox introversiya, ünsiyyət problemləri və aqressivlik nümayiş etdirirlər. Bu səbəblərdən uşağa yer verilməli və lazımi nöqtələrdə müdaxilə edilməlidir.
oxumaq: 0
