Xoşbəxtlik təsadüfdür, yoxsa seçim? Doğuşdan məlumdur, yoxsa sonradan öyrənilir? Davamlı və ya aralıqdır? Xoşbəxtlik tam olaraq nədir?
Xoşbəxtlik, ən məşhur tərifində, insanın ehtiyac duyduğu və istədiyi şeyə çatmasından yaranan məmnunluq vəziyyətidir. İnsanın əməlinin nəticəsi arzunun mükafatıdır. Başqa sözlə desək, arzuladıqlarımızla əldə etdiklərimiz arasındakı nisbətdir.
Bəzi araşdırmalarda deyilir ki, insanların şəkərli qidaların dadına anadangəlmə meyli onların instinktiv olaraq xoşbəxtlik axtarışından qaynaqlanır. Xoşbəxtlik hormonu kimi tanınan beyin kimyəvi maddəsi olan serotonin, qidalanmadan təsirlənə bilən bir nörotransmitterdir və onun sərbəst buraxılması şəkər istehlakı ilə əlaqələndirilir. Bu ipucuna əsaslanaraq, dünyaya xoşbəxt olmaq üçün motivasiya ilə gəlirik. Başqa bir yanaşmaya görə, biz həyatda hər şeyi, o cümlədən duyğuları görərək və ya yaşayaraq öyrənirik. Yəni doğulduğumuz mühit və ailə xoşbəxtdirsə, xoşbəxt olmağı onlardan öyrənirik, əks halda bədbəxt olmağı öyrənirik. Biz xoşbəxt olmağı müsbət bir dəyər kimi qəbul edirik və təcrübələrimizlə əldə etdiyimiz xoşbəxtlik hallarına çatmağa çalışırıq.
Bir çox insanın zehnində uşaqlıqdan bəri mövcud olan xoşbəxtlik nümunələri var. Xoşbəxtlik hansı şəraitdə, nə olursa olsun və xoşbəxt olmaq üçün nə qədər vaxt lazım olduğuna dair mühakimələrlə müəyyən edilir. Təcrübələr şablona uyğun gəlirsə, biz xoşbəxtik, yoxsa (nəzərə alsaq ki, bu şablonlar şahidi olduqlarımız, eşitdiklərimiz, izlədiklərimiz və təsəvvür etdiyimiz şeylərin yaratdığı gözləntilərdir, sığmaya bilər), biz bədbəxtik. Bəzən yaşadığımız xoşbəxtliyi görməzdən gəlirik və sırf beynimizdəki şablona uyğun gəlmədiyi üçün fərqinə varmırıq. Düşünürəm ki, insanlarla xoşbəxtlik arasında ən böyük maneə onların xoşbəxtlik haqqında öz tərifləridir desək, səhv olmaz.
Xoşbəxtliyi “bədbəxt olmamaq” və ya “məmnun olmaq” kimi təyin etmək olarmı? ümumiyyətlə həyat"? Niyə də yox! Fərdiliyin getdikcə daha çox yayılması və populyar mədəniyyətin bütün guşələrindən “tələb” və “xoşbəxtliyin 72 yolu”nun tətbiqi fərddə xoşbəxt olmağı istək deyil, öhdəlik kimi qəbul etməyə başlayıb. Xoşbəxtliyin fövqəladə bir hal olduğunu və həyatın məqsədinin bu anları fasiləsiz etmək olduğunu daim vurğulamaq, insanları daim xoşbəxtlik üçün qaçmağa vadar etmişdir. Bir insanın həyatında xoşbəxtlik O, məcmu mənada müsbət dəyər ifadə etməkdənsə, insanın özünü dərk etməsinin zəruri hissəsi kimi qəbul olunmağa başladı. Bununla belə, xoşbəxt sayılmaq, hətta bədbəxt olmamaq da özlüyündə bir səbəb ola bilməzmi?
Ancaq içimizdə bir çox duyğular var: həyəcan, qorxu, ümid, məyusluq... Mənfi emosiyalar da qaçılmazdır və həyatımızda dəyərlidir. Sağlam insan yalnız müsbət emosiyalara can atır və başqalarından qaçmağa çalışmaz. Yaşadığımız hər bir təcrübə və emosiya, istər müsbət, istərsə də mənfi, şəxsi inkişafımız üçün dəyərlidir. Mənfi duyğularımızı və təcrübələrimizi rədd etmək bizi natamam buraxacaq. Yalnız bir itki üçün yas tutduqda, bir səhvə görə peşman olduqda, sevdiklərimizin kədərini içimizdə hiss etdikdə tam oluruq. Tamamlanmaq bizi bədbəxt etməlidir?
Yeni il yeni qərarlar qəbul etmək, yeni başlanğıclar etmək və xoşbəxt olmaq üçün yaxşı fürsət ola bilər. Bəs xoşbəxtliyin düsturu nədir? Necə xoşbəxt ola bilərik? Məncə xoşbəxtliyi düzgün təyin etməklə başlamaq lazımdır. Xoşbəxtlik yalnız içimizdəki bir impuls deyil, həm də həyat boyu öyrəndiklərimizi ehtiva edir. Hələ xoşbəxt olmağımızı bilməsək belə, bu, öyrənə bilməyəcəyimiz demək deyil. Ən əsası, xoşbəxtlik bizim xoşbəxtliyə verdiyimiz təriflərdən asılıdır. Gerçəklikdən uzaq, gözləntiləri böyük olan təriflər bizi daha böyük xoşbəxtliyə aparmır, əksinə, xoşbəxt olmaq seçimimizi əlindən alır. Xoşbəxtliyi tapanda onun əbədi olmayacağını, bir müddət sonra bütün duyğular kimi sönəcəyini və xoşbəxt anlardan həzz alacağını düşünməliyik. Bədbəxt olduğumuz zaman isə bu hissdən əldə etdiyimiz qazanclarla növbəti xoşbəxt anı sakitcə gözləməliyik.
oxumaq: 0
