Sidik kisəsi əzələlərdən ibarət içi boş orqandır, burada böyrəkdən süzülmüş sidik saxlanılır və xaric olunur. Sidik kisəsi xərçəngi ən çox sidik kisəsinin daxili səthini əhatə edən hüceyrələrdən (keçid epiteli) əmələ gəlir.
Sidik kisəsi xərçənginin neçə müxtəlif növü var?
Üç fərqli xərçəng növü ola bilər. sidik kisəsindən inkişaf edir.
- Alternativ epitel hüceyrəli karsinoma: Xərçəng sidik kisəsinin daxili səthini əhatə edən epitel hüceyrələri adlanan hüceyrələrdən əmələ gəlir. Bu, sidik kisəsi xərçənginin ən geniş yayılmış növüdür.
- Skuamöz hüceyrəli karsinoma (skuamöz hüceyrəli karsinoma): Xərçəng sidik kisəsi uzun müddət infeksiya və qıcıqlanmaya məruz qaldıqdan sonra skuamöz epitel hüceyrələrindən yaranır.
- Adenokarsinoma: Bu xərçəng növü sidik kisəsindəki ifrazat hüceyrələrindən əmələ gəlir. Bu ifraz edən hüceyrələrə glandular hüceyrələr deyilir.
Sidik kisəsinin xoşxassəli (xoşxassəli) şişləri hansılardır?
Çox sayda xoşxassəli şişlər var. sidik kisəsi :
Sidik kisəsinin papilloması
Ziyil kimi tanınan papilomalar virus mənşəli ümumi dəri toxuması böyümələridir. Ümumiyyətlə zərərsiz hesab edilən sidik kisəsi papilloması sidik yollarını əhatə edən uroepitelial hüceyrələrdən əmələ gəlir. Sidik kisəsi papilloması, tərs (ters çevrilmiş) papilloma adlanır, hamar bir səthə malikdir və sidik kisəsinin divarına doğru böyüməyə meyllidir. Kişilərlə müqayisədə qadınlarda bu şişə meyllilik ola bilər. Leiomyomalar ümumiyyətlə hamar əzələ hüceyrələrindən əmələ gələn şişlərdir. Zamanla onlar böyüyür və sidik kisəsinin bəzi yerlərində tıxanıqlığa səbəb olur və bu tıxanma nəticəsində sidiyə getmə tezliyinin artması kimi obstruktiv əlamətlər adlanan bir sıra əlamətlər yarana bilər.
Sidik kisəsi fibroması
Sidik kisəsi fibromaları sidik kisəsi divarındakı birləşdirici toxumadan əmələ gələn şişlərdir.
Sidik kisəsinin hemangioması
Sidik kisəsində hemangiomanın baş verməsi ümumi bir vəziyyət deyil. Hemangiomalar qan damarlarının genişlənməsidir və adətən doğuşdan yaranan lezyonlardır. Bu şiş meydana gəlməsindən asılı olaraq, sidikdə sıx qan olması kimi görünə bilər ki, bu da ümumi hematuriya ilə ifadə edilir. Simptomlar baş verə bilər.
Sidik kisəsinin neyrofibroması
Neyrofibromalar nadir və xoşxassəli şiş formasiyalarıdır. Bu şişlər adətən sinir hüceyrələrinin qabıqlarından əmələ gəlir.
Sidik kisəsinin lipoması
Lipoma piy toxumasında əmələ gələn şişlərə aiddir. Adətən piy hüceyrələrinin həddindən artıq çoxalması nəticəsində yaranan lipomalar hər hansı orqan və ya quruluşa təzyiq göstərmədikcə simptomlara səbəb olmur.
Sidik kisəsi xərçənginin tezliyi nədir?
Sidik kisəsi xərçəngi uşaqlıq da daxil olmaqla hər yaşda baş verə bilər. Bununla belə, onun tezliyi ümumiyyətlə orta və irəli yaşlarda artır.
Sidik kisəsi xərçəngi kişilərdə qadınlara nisbətən 3 dəfə daha çox görülür. Kişilərdə prostat, ağciyər və kolon xərçəngindən sonra dördüncü ən çox rast gəlinən xərçəngdir. Kişilərdə xərçəng hallarının təxminən 7% -ni təşkil edir. Bu, qadınlarda ən çox görülən 9-cu xərçəngdir və bütün xərçəng hadisələrinin 2,5%-ni təşkil edir.
Sidik kisəsi xərçəngi üçün risk faktorları hansılardır?
Bir çox şişi bastıran genlərin olduğu bildirilmişdir. sidik kisəsi xərçənginin əmələ gəlməsində rol oynayır. Bu gün sidik kisəsi xərçənginin əmələ gəlməsi ilə əlaqəli olduğu göstərilən ən əhəmiyyətli şiş bastırıcı genlər TP53 və hüceyrə dövrü inhibitorları RB, P21, P27 və P16-dır.
Ətraf mühitdəki kanserogenlərə məruz qalma sidik kisəsi xərçənginin inkişafında çox vacibdir. Sidik kisəsi xərçənginə daha çox baca təmizləyənlərdə, plastik və rezin sənayesində çalışanlarda rast gəlinir. Bundan əlavə, sidik kisəsi xərçəngi siqaret çəkənlərdə çəkməyənlərə nisbətən 4 dəfə daha çox rast gəlinir.
Sidik kisəsi xərçəngi necə özünü göstərir?
Ən çox rast gəlinən tapıntı sidikdə ağrısız qanaxmadır. Xəstələrin təxminən 85% -ində sidikdə ağrısız və aralıq qanaxma baş verir. Tez-tez sidiyə getmə, sidik edərkən yanma, çətin sidiyə çıxma kimi şikayətlər də sidik kisəsi şişinin ilk əlamətləri ola bilər. Qanaxma ilə sidikdən laxtalar gələ bilər. Bunlara əlavə olaraq qarın altında və ya bel nahiyəsində ağrılar da bu şikayətlərlə müşayiət oluna bilər.
Sidik kisəsi xərçənginin diaqnozu necə qoyulur?
Diaqnozda sidik analizləri mühüm yer tutur. Tam sidik analizində sidikdə qan hüceyrələrinin (eritrositlərin) olması şiş şübhəsini ortaya çıxarmalıdır.
Sidik Sitologiyası; Patoloq tərəfindən sidiyi yoxlamaq və xərçəng hüceyrələrini aşkar etmək üsuludur.
Bu gün diaqnostikada istifadə olunur. Bəzi sidik testləri mövcuddur. Bunlardan BTA stat və NMP22 ölkəmizdə də istifadə olunan testlərdir. Lakin kiçik şişlər üçün onların həssaslığı aşağıdır. Digərləri ImmunoCyst və UroVision DNT FISH testləridir. ImmunoCyst, ehtimal ki, kiçik və aşağı dərəcəli xərçənglər üçün ən yüksək həssaslığa malikdir, UroVision DNT FISH isə ən yüksək spesifikliyə malikdir.
Sistoskopiya; Bu, sidik kisəsi şişindən şübhələnildikdə qəti diaqnozun qoyulması üçün ən asan və təhlükəsiz üsuldur. Optik alətlə sidik yollarına (uretraya) daxil olmaqla sidik kisəsinin içini 8-10 dəfə böyüdülmüş şəkillərlə görmək olar. Flexible sistoskopiya sadə, lakin çox qiymətli diaqnostik üsuldur və hətta lokal anesteziya altında da aparıla bilər.
Diaqnostika üçün görüntüləmə üsullarından da istifadə olunur. Sidik kisəsi şişinin diaqnostikasında ən sadə görüntüləmə üsulu qarın boşluğunun ultrasəs müayinəsidir (Abdominal Ultrasonography). Müəyyən bir ölçüyə çatan şiş ultrasəs ilə görüntülənə bilər. Digər üsullar kompüter tomoqrafiyası (CT/CT), maqnit rezonans (MRT) və venadaxili uroqrafiyadır (IVP). Bundan əlavə, Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası (PET) də bu xəstəliyin yayılma dərəcəsini göstərmək üçün çox faydalıdır.
Sidik kisəsi xərçənginin müalicəsi necə təşkil edilir?
Sidik kisəsi şişindən şübhələnildikdə , ümumi/bel anesteziyası altında sidik yolları vasitəsilə daxil edilir.şiş rezeksiya edilməlidir (Transuretral rezeksiya: TUR). Elektrokoteriyanın köməyi ilə rezeksiya edilən şiş toxumaları patoloji müayinəyə göndərilməlidir. Bəzi hallarda sidik kisəsinin normal nahiyələrindən biopsiya götürülməlidir.
TUR səthi şişlərdə (Ta, T1) daimi yaxşılaşma təmin edə bilər. Lakin birdən çox şiş olduqda və ya şiş diametri 4 sm-dən böyük olduqda residiv riski daha yüksəkdir və bu xəstələrdə sidik kisəsi gündə bir dəfə Mitomycin və ya Immune BCG kimi dərman məhlulu ilə yuyulmalıdır. həftə 6-8 həftə.
Şiş əzələ təbəqələrini yoluxdurmuşsa (T2, T3) Sidik kisəsinin tam çıxarılması (Radikal Sistektomiya) və ardınca bağırsaq kisəsi xüsusilə gənc və hərtərəfli inkişaf etmiş xəstələrdə ən ideal müalicə üsuludur. xəstələr. Bu əməliyyatdan sonrakı ortotopik sidik kisəsi (sidik yollarına bağlı bağırsaq kisəsi) uyğun xəstələrdə xəstə rahatlığı baxımından ən yaxşı üsuldur.
İleal loop (sidik kisəsinin qarın boşluğunda aparıldığı üsul) buna uyğun olmayan xəstələrdə aparılmalıdır. Bu əməliyyatlar günümüzdə laparoskopik və hətta robotik əməliyyatlardır. Radikal sistektomiyaya uyğun olmayan və ya metastaz, yəni digər orqanlara yayılan xəstələrə sistemli kimyaterapiya və/yaxud radioterapiya tətbiq edilməlidir.
Sidik kisəsi şişi olan xəstədə hər zaman residiv riski var... Buna görə də xəstələr vaxtaşırı olaraq təqib edilməlidir. Müvafiq olaraq, müntəzəm sidik testləri və nəzarət sistoskopiyası aparılmalıdır. Səthi şiş diaqnozu qoyulan xəstələrdə gələcək həyatlarında sidik kisəsinin az da olsa, tamamilə çıxarılmalı olduğu bir vəziyyət yarana bilər. Bu risk aşağı dərəcəli şişlərdə daha az, yüksək dərəcəli şişlərdə isə daha yüksəkdir.
Xüsusilə yüksək dərəcəli şişlərdə yuxarı sidik sistemində, yəni sidiyin toplandığı və ötürüldüyü böyrək çanağı və sidik axarlarında şiş əmələ gəlmə ehtimalı azdır. Bu səbəbdən böyrəklər də hər 2 ildən bir müayinə olunmalıdır.
oxumaq: 0
