Ezistensial nöqteyi-nəzərdən bəşəriyyətin təcrübələrinin universal mənası yoxdur; Halbuki insanlar məna axtarışında olan varlıqlardır. Buna görə də fərdlər öz sahələrinin müxtəlif ölçülərinə məna verirlər (Clarkson and Mackewn, 1993:43). Perls təzadlı düşünmənin insan şüurunun və həyatının əsas xüsusiyyəti olduğuna diqqət çəkdi və fərdlərin əks anlayışlar vasitəsilə təcrübələrinə məna qoyduqlarını bildirdi (Sitat: Clarkson, 1994:8). Məsələn, xoşbəxtik deyəndə əslində bədbəxtliyi müəyyən edirik. Biz də ac olduğumuzu düşündüyümüz zaman toxluğu, dincəldiyimizi dərk etdiyimiz zaman yorğunluğu təyin edirik. Ona görə də haqqında danışdığımız, ifadə etdiyimiz və ya düşündüyümüz hər bir anlayış öz əksini yaradır.
Fərd öz sahəsini iki əsas əks qütbə ayırır: Onun ehtiyaclarını ödəyənlər və ehtiyaclarını ödəməyənlər. Onların ehtiyaclarını ödəyənlər formalaşarkən, digər qütb arxa planda qalır (Clarkson and Mackewn, 1993: 43). Bu sayədə özünü; qütb şəklində hərəkətlərini təşkil edir və müəyyən edir. Eynilə, sahib olduğu və ya sahib olmadığı funksiyaları qütb formasında ifadə edir (Kepner, 2008:25). Məsələn, özünü zəhmətkeş kimi qələmə verən bir adam da tənbəl olmadığını, ləzzətli yemək bişirdiyini söyləyən adam da dadsız yemək bişirmədiyini bildirir. Arxa fonda güclü, aydın bir forma yaratmaq üçün dirəklər lazımdır. Qütblər birlikdə yaşayırlar. O an forma olanın əks qütbü mütləq arxa plandadır (Clarkson and Mackewn, 1993: 44). Məsələn, istiliyin formalaşması üçün soyuqluq, sevilmək ehtiyacının formalaşması üçün isə sevgisizlik hiss edilməlidir. Bu diferensiallaşma prosesi imkanların əks qütblərə ayrılması prosesidir. Qütblərdən xəbərdar olmadan fərqlərdən xəbərdar ola bilmərik. Bu səbəbdən əksliklər bir-birinə ehtiyac duyur və bir-biri ilə əlaqəlidirlər (Latner, 1986: 28). Məsələn, qaranlıq işıqsız mövcud ola bilməz və işıq qaranlıq olmadan mövcud ola bilməz; bu ikisi davamlı şüurun davamlılığının bir-biri ilə əlaqəli iki ucudur (Clarkson and Mackewn, 1993: 44). Bu ikilik davranışımızı və anlayışımızı formalaşdırır (Latner, 1986: 29). Özümüzü bədənə və zehnə bölün Biz öz reallığımızı subyektiv və obyektiv şəkildə yaşayırıq. İnkişafımızı biologiyaya və mədəniyyətə, ifadələrimizi işə və oyuna, davranışımızı yetkin və ya uşaqca, duyğularımızı isə xoşbəxt və ya kədərli olaraq ayırırıq. Hər birimiz öz dünyamızı bəyəndiyimiz və bəyənmədiyimiz, dostlarımız və düşmənlərimiz, ağ-qara, azad və ya məhbuslara bölürük (Latner, 1986: 29).
Perlsin ekzistensial yanaşması, fərdlərin heç bir mahiyyət etibarı ilə deyil. nə yaxşı, nə də pis. qəbul etmişdir. O, bütün insanların bütün insan xüsusiyyətlərini mənimsəmək qabiliyyətinə malik olduğuna inanırdı (Act: Daş, 2004: 218). Yəni insan doğulduğu anda bütün qütblər onun daxilində mövcuddur. Bununla belə, fərd qəbuledilməz görünən xüsusiyyətləri qəbul etmir, çünki ailəsi, müəllimləri və ya dostları onları gülünc hesab edir və ya qadağan edir (Clarkson və Mackewn, 1993: 104). Məsələn, zarafat etməyə dözülməyən bir mühitdə böyüyən insan zamanla zarafat etməyi dayandırıb, heç zarafat etməyən insana çevrilə bilər. Mənliyin bəzi aspektlərini inkar etmək və ya rədd etmək daxili konfliktlə nəticələnir ki, burada dominant xüsusiyyət arxa planla toqquşur (Clarkson and Mackewn, 1993: 104). Yəni zarafatı heç sevmədiyini dilə gətirən insan arxa planda qalan yumoristik qütblə daim qarşıdurmada olur.Ayrılıqda və ya qütbləşmədə şəxsiyyətin iki əks qütbü sabitləşir və onunla az əlaqədə olur. bir-birinə (Philippson, 2009: 99). Zarafat etməyən, bəyənmədiyini deyən insan nəinki özü zarafat etməyən, hətta mühitində zarafatlara dözə bilməyən, komediya filmlərinə və ya zarafat elementləri olan verilişlərə baxmayan, zarafat edən insanları qınayan biri ola bilər. onlara baxın. Məsələn, zarafatı sevməyən və özünü ciddi adam kimi tanıdan insan daima ətrafındakı insanların təsadüfi olduğundan, ciddiliyini qoruya bilmədiyindən şikayət edə bilər.
Qütblərdən başa düşülməli olan; Bir xüsusiyyətin tamamilə tərk edildiyi və yalnız digər xüsusiyyətin qaldığı bir vəziyyət deyil. Dr. Ceykill və Mr. Hyde kimi birlik inteqrasiya olunmuş deyil, parçalanmış şəxsiyyətdir (Polster və Polster, 1974:248). 1886-cı ildə yazılmasından bəri məşhurdur ler bir romandır, Dr. Ceykill və Mr. Hyde-də yaxşı və şərin ölçüsü eyni insanın daxilində iki əks qütb kimi qəbul edilir. Son dərəcə mehriban və hörmətli bir insan olan Dr. Ceykil həm də canavar Mr. O da Hyde. Qütblərin inteqrasiyasından başa düşülməli olan, cənab. O, Haydı tamamilə məhv edir və yalnız Dr. Bu, onu tək buraxmaq demək deyil. Qütbləri öyrənməkdə məqsəd iki xüsusiyyəti dərk etmək, qütblərin bir arada mövcud olduğunu göstərmək, iki qütb arasındakı ziddiyyəti üzə çıxarmaq və onların insan üçün mənasını şübhə altına almaqdır (Clarkson and Mackewn, 1993: 105). Gestalt terapiyasında bu ziddiyyətlər barışmaz deyil, onlar gestaltın formalaşması prosesinə inteqrasiya olunacaq fərqlərdir (Latner, 1986: 29).
Qütblər qeyri-məhduddur, lakin hər bir fərd öz qütblərini yaradır (Polster və Polster, 1974:62). Fərddəki qütblərin müxtəlifliyi demək olar ki, sonsuzdur. Hər bir fərd sonsuz bir sıra qütblərdir. Hər bir fərdin öz adları ilə öz qütb fərqləri var (Clarkson və Mackewn, 1993: 106). Fərd özünün qütbləşmiş xüsusiyyətlərini tanımağa və onların bir-birini tamamladığını və birgə mövcud olduğunu başa düşməyə başladıqca onun bu qütblər arasında çevik hərəkət etmək qabiliyyəti artır. O, inteqrasiya olunmuş orqanizm kimi fəaliyyət göstərmək potensialını inkişaf etdirir (Clarkson and Mackewn, 1993: 106). Çalışqan olmaq qütbündən misal çəkmək üçün, əslində tənbəllik etməli olan və ya tənbəl ola bilsə də çalışqanlığını davam etdirən insan çevik deyildir. Və əslində hərəkət qabiliyyəti son dərəcə dardır. Bu çevik olmayan davranış tərzi onun özünü yormasına və ya sosial mühitində problem yarada bilər. Bu insan tənbəllik qütbünü dərk edib qəbul etdikcə fərqli davranma potensialı yaranır. Hərəkət müxtəlifliyi artır və şəraitə uyğun çevik reaksiyalar potensialı artır. Qütbləşmə nə qədər güclü olarsa, meydana çıxacaq sintez də bir o qədər aydın olar (Latner, 1986: 29). Gestalt yanaşmasına görə, sağlam insan öz əks qütblərinin fərqindədir və bu müxtəlifliyi öz funksionallığında qəbul edir, arzu olunan xüsusiyyət olmasa da, varlığının bir parçasıdır. Onun bir hissəsi olan bu ölçüləri qəbul edə bilmişdir (Kepner, 2008:27). Öz daxilindəki bir çox əks qütbün fərqində olmayan və qəbul etməyən bir insan, fərqli təcrübə və davranışlar əldə etmə imkanını itirmiş, sahib olmadığı qütblərə aid bir çox ehtiyacını müəyyən edib qarşılamaqdan uzaqdır. Bu ehtiyacların fərqinə varmamaq üçün əlavə enerji sərf etməyə çalışır (Kepner, 2008:27).
Qütbləri həll etməyin yolu hər iki qütbün dolğun yaşamasını və eyni zamanda bir-biri ilə təmasda olmasını təmin etməkdir. Beləliklə, qütblərdən birinin kölgədə qalmasının qarşısı alınır və onun öz ehtiyaclarını ödəməkdə aktiv rol alması təmin edilir (Polster və Polster, 1974:62). Qütblülüyün öyrənilməsində əsas məqam iki əks qüvvə arasında əlaqəni artırmaqdır. Aralarında təmas qurulduqda, bu əks qütblər daha yaxşı həyat axtarışında əməkdaşlıq edə bilərlər. Əlaqə qurulduqda fərd görür ki, bir-birindən ayrılmış kimi görünən bu dirəklər bir çox cəhətlərə malikdir və onun həyatını zənginləşdirir (Polster və Polster, 1974:248).
oxumaq: 0
