Bu dövrdə rast gəlinən əsas problemlər ürəkbulanma, qusma, qasıq ağrısı, tez-tez sidiyə getmə, qoxu və dad hisslərində dəyişikliklər, yuxuya meyl və unutqanlıqdır.
Ürək bulanması şikayətləri xüsusilə səhər saatlarında daha sıx ola bilər. Adətən qusma şikayətləri ilə müşayiət olunmur. Bununla belə, qusma müntəzəm bəslənməni pozacaq qədər şiddətlidirsə və kilo itkisi varsa, hamilə qadın mütləq həkimə müraciət etməlidir. Nadir hallarda qusma və ürəkbulanma şikayətləri halında, adətən qidalanma tövsiyələri ilə bu problemləri aradan qaldırmaq mümkündür. Məsələn, görülə biləcək sadə ehtiyat tədbirləri arasında tez-tez az miqdarda yemək, quru qidalar (duzlu kraker, qrissini) istehlak etmək, sulu, yağlı, pasta və ya souslu qidalardan qaçınmaq, mətbəxi yaxşı havalandırmaq və bəzən yemək bişirməkdən çəkinmək daxildir. Bulantı və qusmanın şiddətli olduğu hallarda dərman yalnız həkimin tövsiyəsi və icazəsi ilə istifadə edilə bilər.
Uşaqdaxili hamiləliyi aşkar edilən və qanaxması olmayan hamilə qadında qeyri-müəyyən qasıq ağrısı şikayətləri ola bilər. Tədricən şiddəti artırmasa, müəyyən bir bölgə ilə məhdudlaşmırsa və dövri ağrı yoxdursa, adətən əhəmiyyətli bir problemə görə deyil. Bunun olmadığı hallarda gecikmədən həkimə müraciət edilməlidir.
Tez-tez sidiyə getmə hamilə qadınların ən çox rastlaşdığı problemlərdən biridir. Böyüyən hamilə uşaqlığın sidik kisəsinə təzyiq göstərməsi, hamiləlik zamanı yüksələn bəzi hormonlar və sidik kisəsi sidiyə getdikdən sonra tam boşalmaması zamanı baş verir. Sidik ifrazı zamanı yanma şikayəti ilə müşayiət olunmazsa, bu, sidik yollarında problem olduğunu göstərmir. Yuxuya meyl və unutqanlıq hamiləlik zamanı artan bəzi hormonlar nəticəsində yaranan problemlərdir.
Hamiləliyin bütün dövrlərində olduğu kimi, vaginal qanaxma, məhdud və getdikcə artan qarın və qasıq ağrıları, fışqırıq qusma, sidik ifrazı zamanı yanma hissi bu dövrdə həkimə müraciət edilməsini tələb edən problemlərdəndir.
>HAMİLƏLƏRİN MONİTORİNQİ VƏ QAYDA
Antenatal baxım və ya hamiləliyin monitorinqi ideal olaraq hamilə qadının mümkün tibbi, psixoloji və sosial problemlərinin qarşısını almaq məqsədi daşıyır. hamiləliyin planlaşdırılması ilə başlayan və doğuşa qədər davam edən proses; Əgər onlar baş verərsə, onları müalicə etmək məqsədi daşıyır. Hamiləliyin monitorinqi və qayğısının əsas məqsədləri ananın və dölün sağlamlıq vəziyyətini müəyyən etməkdir. hamiləlik həftəsini dəqiq müəyyən etmək, hamiləliyin ağırlaşmalarına səbəb ola biləcək mümkün və qarşısı alına bilən riskləri müəyyən etmək və onları düzəltmək, ananı hamiləliyə, doğuşa və əmizdirməyə hazırlamaq.
Pre- Hamiləlik Müayinəsi
İdeal olaraq hamiləliyi planlaşdıran cütlük hamiləlikdən əvvəl həkimə müraciət etməlidir. Bu ilk tətbiq xüsusilə diabet, astma, hipertoniya, epilepsiya (epilepsiya), qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri (guatr) kimi xəstəliyin idarə olunmasının hamiləliyin gedişatını təyin etdiyi problemlərdə əhəmiyyət kəsb edir. Yenə hamiləlikdən əvvəl tətbiq olunarsa, qan durulaşdırıcı dərmanlar, hipertansiyon dərmanları, bəzi yağda həll olunan vitaminlər və doğuş qüsurlarına səbəb ola biləcək epilepsiya dərmanları daha təhlükəsiz dərmanlarla əvəz edilə bilər. Bu dövrdə məxmərək (rubella) və hepatit B-yə qarşı immuniteti olmayan qadınlar peyvənd oluna bilər. Hamiləliyi planlaşdıran qadınlara fol turşusu əlavəsinə başlanılmalıdır. Hamiləliyi planlaşdıran qadın menstruasiya gecikməsi halında həkimə müraciət etməlidir.
İlk Hamiləlik Müayinəsi; Menstruasiya gecikməsindən sonra ilk 6-8 həftə ərzində edilməlidir. İlk müayinədə;
a-Hamiləliyin diaqnostikası
*Sidik və qanda hamiləlik testləri
b-Hamiləlik həftəsinin təyini,
c-Ümumi fiziki müayinə,
*Boy
*Çəki
*Qan təzyiqi
*Sistemik müayinə
*Ginekoloji müayinə və yaxma götürülməsi.
d-Laboratoriya testləri
*Tam qan sayımı,
*Sidik müayinəsi və sidik mədəniyyəti,
* Qan qrupu,
*Rubella (məxmərək), Hepatit B və C, Sifilis skrininqi
Hamiləlik izləmə müayinələrinin tezliyi aşağıda göstərilmişdir.
İlk müayinə menstruasiya gecikməsindən sonra ilk müayinədir.6-8 həftə ərzində aparılmalıdır. Bundan sonra hamiləliyin 32-ci həftəsinə qədər aylıq, 32-36. Hamiləliyin yoxlanılması hamiləlik həftələri arasında hər 2 həftədən bir və hamiləliyin 36-cı həftəsindən sonra həftədə bir dəfə aparılmalıdır.
Hamiləlik Müşahidəsi Əsnasında Müntəzəm Olaraq Edilməli Müayinələr
Hər müayinədə körpənin böyüməsi və rifahı, ana sağlamlığı, mümkün xəstəliklərin müəyyən edilməsi risklər, skrininq testləri, profilaktik tibb çərçivəsində Peyvənd tətbiqləri həyata keçirilməlidir.
Arteriya qan təzyiqinin ölçülməsi: Tercihen ən azı 20 dəqiqəlik istirahətdən sonra. Yandan və sağ qolla ürək səviyyəsində ölçülməlidir.
Bədən çəkisinin ölçülməsi: Hamilə qadınların çəki artımının gedişatını müəyyən etmək lazımdır. Xüsusilə hamiləliyin son 12-14 həftəsində həftəlik 1 kq-dan çox çəki artımı hamiləlik zamanı hipertansif pozğunluqlar üçün xəbərdarlıq əlaməti ola bilər.
Fundus-Pubis Measurements : On altı-32. Hamiləlik həftələri arasında fundusun hündürlüyü, yəni uşaqlığın yuxarı hissəsi hamiləlik həftəsini göstərir. Ancaq dəqiq ölçmə aparmaq üçün ölçmələrdən əvvəl sidik kisəsi boş olmalıdır.
Dölün (Körpənin) Ürək döyüntüləri: Hamiləliyin 18-20-ci həftələrindən başlayaraq ana bətnində olan körpənin ürək döyüntüləri fetoskop adlanan xüsusi alətlərlə müəyyən edilə bilər. Normal döldə ürək dərəcəsi 120-160 döyüntü/dəq arasında dəyişir,
Leopold Manevrləri: Müddət hamiləliklərdə dölün duruşunu və onun olub olmadığını müəyyən etmək üçün istifadə olunur. doğum yoluna qədəm qoydu.
SKRINING TESTLƏRİ
Skrininq testləri heç bir risk faktoru olmayan hamilə qadınlara tətbiq edilən testlərdir. Skrininq testləri ilə yüksək risk altında olduğu müəyyən edilən hamilə qadınlara qəti diaqnostik testlər tətbiq edilir. Eynilə, yüksək risk qruplarında olan hamilə qadınlar (məsələn, əvvəlki hamiləliklərində anomaliyaları olan körpələr dünyaya gətirənlər, ailədə irsi xəstəlikləri olanlar, birinci dərəcəli qohumlarında şəkərli diabet xəstəliyi olanlar, onlardan biri ana və/ya ata irsi qan xəstəliyi varsa və ya daşıyıcıdır) skrininq testləri ilə yoxlanıla bilər.Diaqnostik müayinələr vaxt itirmədən aparılır. Hamiləlik dövründə gündəlik praktikaya daxil olan əsas skrininq testləri ilk müraciətdə tələb olunan sidik müayinələri və bəzi xüsusi infeksion agentlərə (Hepatit B və C, Toksoplazma, məxmərək və ya sifilis) qarşı toxunulmazlığı araşdırmaq üçün qan testləridir. Bunlara əlavə olaraq, aneuploidiya (Daun Sindromu, Trisomiya 13 və ya 18, Turner Sindromu) adlı genetik problemlərin (xromosomların sayının normadan az və ya çox olduğu) aşkarlanması üçün müxtəlif testlərdən istifadə edilir. Bunlardan ən məşhuru birinci trimestr skrininq testidir (ikiqat test). 24-28. Klinikamızda hamiləlik həftələrində izlənilən bütün hamilə qadınlara tövsiyə etdiyimiz qlükoza (şəkər) testi, təqiblər zamanı istifadə etdiyimiz testlərdən biridir.
İkiqat test
güclü>11-14. Hamiləlik həftələri arasında aparılan skrininq testidir. Bu, ana qanında ölçülən bəzi hormon dəyərlərini, ultrasəs ölçmələrini və ananın yaşını nəzərə alan bir skrininq testidir. Ultrasonoqrafik olaraq ölçülən ense şəffaflığının (nuchal şəffaflıq, NT) ölçülməsi bu skrininq testinin əvəzsiz hissəsidir.
Ana Qanında Hüceyrədənkənar DNT Testləri
Hamiləliyin onuncu həftəsindən başlayaraq tətbiq oluna bilər. Bu, Daun sindromu və trisomiya 13 və 18 üçün qabaqcıl skrininq testidir. Müsbət olarsa, şübhəli tapıntılar amniyosentez (AS) kimi ənənəvi genetik diaqnoz üsulu ilə əldə edilən hüceyrələrdə xromosom analizi ilə təsdiqlənməlidir. Bu səbəbdən üsul skrininq testi hesab edilir və “qeyri-invaziv prenatal test” (NIPT) adlanır.
NIPT ümumiyyətlə Trisomiya 21 (T21), Trisomiya 18 (T18), Trisomiya 13 (T13) kimi daha çox yayılmış xromosom anomaliyaları üçün skrininq testi kimi istifadə olunur.
Hamiləlik zamanı iz elementi və vitamin dəstəyi
İdeal olaraq gələcək anaya gündəlik 0,4 mq fol turşusu verilməlidir. hamiləliyin planlaşdırılması ilə yanaşı. zəruridir. Bu fol turşusu dəstəyi hamiləliyin 12-ci həftəsinə qədər davam etməlidir. Folik turşusu əlavəsi sinir borusu qüsurları (beyin və onurğa beyni anomaliyaları) olan qadınlar və antiepileptik dərmanlardan istifadə edən qadınlar üçün daha vacib olur. Vitamin D əlavəsinə birinci trimestrin sonunda başlanılmalı və doğumdan sonra 12-ci həftəyə qədər davam etdirilməlidir. Eynilə, hamilə qadınların 16-20 həftəlik yaşı var. Tərkibində 30-60 mq elementar dəmir olan dəmir preparatlarını hamiləlik həftəsindən başlayaraq, doğumdan sonra 3-cü aya qədər davam etdirmək lazımdır.
Hamiləlik zamanı peyvənd
Hamiləlik zamanı canlı viral vaksinlər tətbiq edilməməlidir. Tifo və sarı qızdırma kimi infeksiyalara qarşı peyvəndlər risk-fayda nisbəti nəzərə alınmaqla aparılmalıdır. Qrip (mövsümi qrip) peyvəndi 1-ci trimestrdən sonra tətbiq oluna bilər, oktyabr və noyabr aylarında başlamalı, peyvənd dekabrın sonuna qədər tamamlanmalıdır. Quduzluq toksoidi və tetanus peyvəndi, hepatit A və B peyvəndləri, kapsul peyvəndləri (meningokok, pnevmokok və H. qrip peyvəndləri) üçün tətbiq şərtləri hamiləlikdən əvvəl olduğu kimidir. Bunların arasında Tannoz peyvəndi hamilə qadınlara difteriya peyvəndi ilə birlikdə hamiləliyin 20-ci həftəsindən başlayaraq 4 həftəlik fasilələrlə iki dozada vurulmalıdır. Peyvənd təqvimi doğumdan sonra müəyyən edilmiş intervallar tətbiq edilməklə tamamlanmalıdır.
Hamilələrin monitorinqi zamanı tez-tez verilən suallar
a.Məşq: Hamiləlik dövründə idmanla bağlı məhdudiyyətlərə ehtiyac yoxdur. Ancaq hamilə qadına və dölə zərər verə biləcək idmanla məşğul olmaq tövsiyə edilmir. Hamiləlikdən əvvəl müntəzəm olaraq idman edən xəstəyə hamiləlik dövründə bunu davam etdirməsi tövsiyə oluna bilər. Hamilə qadınlar gəzinti, qaçış (son dövrlər istisna olmaqla) və üzgüçülük kimi idmanla məşğul ola bilərlər. Ancaq çəki idarə etmək üçün idman edilməməlidir.
Hamiləlik zamanı idmanın nisbi əks göstərişləri aşağıdakılardır;
Vaginal qanaxma,
Erkən doğuş təhlükəsi,
Uşaqlıq boynunun çatışmazlığı
Su sızması
Preeklampsi
Erkən doğuş üçün risk faktorlarının olması.
b.Səyahət: ümumi sağlamlıq və ya hamiləliyin gedişi Problem olmadığı təqdirdə hamiləliyin 36-cı həftəsinə qədər hava səyahəti mümkündür. Avtomobillərdə təhlükəsizlik kəmərlərinin qəzalar zamanı dölün xəsarət alma tezliyini artırdığını göstərən konkret məlumat yoxdur. Yol qəzalarında dölün (körpə) ölümünün ən mühüm səbəbi təhlükəsizlik kəmərindən yaranan travma deyil, ana ölümüdür. Təhlükəsizlik kəmərləri hamilə qadının qarnının yuxarı hissəsində, omba səviyyəsində bədən oxuna tangensial və perpendikulyar şəkildə taxılmalıdır. Avtomobillərdə qəza zamanı təhlükəsizlik yastıqlarının açılmasının ana və dölə heç bir mənfi təsiri yoxdur.
c. Alkoqol və Siqaret: Fetal spirt sindromu və böyümənin geriləməsi spirt və siqaretin mənfi təsirləridir. Bu səbəbdən hər ikisindən hamiləlik zamanı heç vaxt istifadə edilməməlidir.
d. Qəbizlik:Hamiləlik zamanı qəbizliyə meyl artır. Anus nahiyəsində qəbizlik və bunun nəticəsində yaranan çatlar və hemoroidlər hamilə qadının həyat keyfiyyətini poza bilər. Bəzən qanaxmaya səbəb ola bilər. Oturma hamamları, pəhrizdə lifli qidaların istehlakını artırmaq, gündəlik maye qəbulunu artırmaq
oxumaq: 0
