Dünyada ən çox diaqnoz qoyulan xərçənglər ağciyər (13,0%), döş (11,9%) və yoğun bağırsaq (9,7%), ən çox ölüm halları isə ağciyər (19,4%) və qaraciyər (9,1%) və mədə xərçəngidir. 8,8%).
Beynəlxalq Xərçəng Agentliyi xüsusilə döş xərçənginin artmasına diqqət çəkib. O, qadınlarda döş xərçənginə yoluxma hallarının əvvəlki hesablamalarla müqayisədə 20%, süd vəzi xərçəngindən ölüm hallarının isə 14% artdığını bildirib. Döş xərçəngi qadınlar arasında ən çox rast gəlinən xərçəngdir və ən çox ölümə səbəb olur. Dünyada xərçəng olan hər 4 qadından biri döş xərçəngidir. Beynəlxalq Xərçəng Agentliyinin prezidenti Dr.Vild döş xərçənginin həyat şəraitinin dəyişməsindən qaynaqlandığını bildirib. İnkişaf etmiş ölkələrdə süd vəzi xərçənginə tutulma halları inkişaf etməkdə olan ölkələrlə müqayisədə daha yüksəkdir və inkişaf etməkdə olan ölkələrlə müqayisədə inkişaf etmiş ölkələrdə süd vəzi xərçəngindən ölüm azdır. Dr. Wild, bu vəziyyətin inkişaf etməmiş ölkələrdə yaşayan qadınların döş xərçəngi diaqnozu, müayinəsi və müalicə xidmətlərinə çatmaqda çətinlik çəkməsi ilə əlaqədar olduğunu bildirib. Buna görə də o, xüsusilə inkişaf etməmiş ölkələrdə süd vəzi xərçənginin erkən diaqnostikası, skrininq və müalicəsi istiqamətində səylərin artırılmasının vacibliyini vurğulayıb.
Xərçəng dünyada və ölkəmizdə sağlamlığı təhdid edən mühüm sağlamlıq problemlərindən biridir. , və dünyada ölümə səbəb olan xəstəliklər arasındadır.Bir çox ölkədə və Türkiyədə ürək-damar xəstəliklərindən sonra ikinci yerdədir. 2012-ci ildə ABŞ-da yeni xərçəng xəstələrinin orta sayı 1.683.910 nəfər olaraq müəyyən edilmişdir. Türkiyədə vəziyyət araşdırıldıqda T.R. Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2000-2006-cı illər arasında 396 min xərçəng hadisəsi aşkar edilib. Hər il orta hesabla 140 min insan xərçəngdən ölür, 150 min nəfərə isə yeni xərçəng diaqnozu qoyulur. Yaxın 20 ildə bu nisbətin 500 minə yüksələcəyi təxmin edilir. Gözlənilən xərçəng xəstəsi əhalisinin 2022-ci ildə 18 milyona, 2030-cu ildə isə 22 milyona çatacağı təxmin edilir.
Xərçəng xəstələrinin 40%-də diaqnoz və müalicə zamanı qida çatışmazlığı yaranır.
p>
Xərçəng xəstələrinin 20%-dən çoxu ilkin xəstəliklərdən daha çox qidalanma ilə bağlı ağırlaşmalardan ölür (Çehreli, 2004)(Onkologiya dərsliyi, 2008, Cancer Pract 1994;2:123-31). Vigano et al tərəfindən aparılan bir araşdırmada. (2007) öz araşdırmalarında xərçəng xəstələrinin 6 həftə ərzində 8,1 kq-dan çox arıqladığını bildirmişlər.
Məlumdur ki, xərçəng və xərçəng müalicəsi bütün istehlak, həzm, udma və maddələr mübadiləsi proseslərinə mənfi təsir göstərir. (Baron və Pencharz)., 2007)
Xüsusilə baş və boyun xərçəngi olan xəstələrdə ağızdaxili lezyonlar ağızdan qida qəbuluna təsir göstərir.
Onkoloji xəstələr qidalanma baxımından qiymətləndirilməlidir. diaqnostika zamanı lazımlı görülən xəstələrdə qidalanma dəstəyinə başlanmalı və onlar nizamlı aralıqlarla izlənilməlidir.
Qidalanma vəziyyəti qiymətləndirilərkən ağızdan qida qəbulunu zənginləşdirmək lazımdır. zülal və enerji, yüngül-orta pis qidalanma olan və kiçik də olsa ağızdan qida qəbul edə bilən xəstələrdə.
Oral qidalanma xəstənin fizioloji, psixoloji və sosial aspektlərinə təsir edir. İnsanı yaxşı hiss edir.
İstifadəyə hazır oral qidalanma məhlulları ağızdan qəbul etmələri lazım olan qidaların 60%-dən azını qəbul edə bilən xəstələrə tövsiyə oluna bilər.
Qidalanma pozğunluğu; Şişdən, müalicədən, müalicənin yan təsirlərindən, maddələr mübadiləsi vəziyyətindən asılı olaraq inkişaf edir.
Qidalanma dəstəyinin məqsədi;
Xəstənin çəkisini saxlamaq üçün
Ümumi vəziyyətinin pisləşməsinin qarşısını almaq üçün
Qidalanma çatışmazlığının inkişafının qarşısını almaq üçün.
Xərçəng xəstələrində simptomlar; Anoreksiya, ürəkbulanma-qusma, ishal, disfagiya, mukozit, qəbizlik, ağrı, dadın azalması, dadın dəyişməsi, qeyri-adekvat maye qəbulu, qidalanma, əzələ və çəki itkisi..
Xərçəng xəstələrinin qidalanma vəziyyətini qiymətləndirərkən; Kimyaterapiya, radioterapiya, insanın psixoloji vəziyyəti, mədəni amillər, sosial-iqtisadi səviyyə, müşayiət olunan xəstəliklər (məsələn, şəkərli diabet), istifadə olunan dərmanlar (məsələn, antibiotiklər, antidepresanlar, analjeziklər), spirt istehlakı nəzərə alınmalıdır.
Qəbul etmək. anamnez. , xəstənin qidalanma tərzi və vərdişləri, erkən toxluq, müxtəlif vitamin və otlardan düzgün istifadə edilməməsi kimi şikayətlər, fiziki müayinə, antropometrik ölçülər və laboratoriya nəticələri nəzərə alınmalıdır.
Qidalanma.Qiymətləndirmə zamanı aparılmalı antropometrik ölçülər:
Boy
Çəki
Yaşına görə bədən çəki
Yaşına görə boy
Boyuna görə çəki
Orta qol ətrafı
Dərialtı qalınlıq
Bədən kütləsi indeksi (BMI)
Bəzi qida maddələrinin xəstədə immun reaksiyasını stimullaşdırdığı müəyyən edilmişdir. Bu maddələrin pəhrizə əlavə edilməsi infeksiyaya qarşı reaksiyanı gücləndirə bilər.
Argininmakrofaqların bakterisid aktivliyini və damarların genişlənməsini artırır. O, T-hüceyrələrinin proliferasiyasını stimullaşdırır və azot balansını modulyasiya etməklə zülal sintezini tənzimləyir.
Omeqa-3 yağ turşularının immun reaksiyaya səbəb olduğu göstərilmişdir.
Qlutaminbağırsaqlardan zülal itkisinin, bakteriya miqrasiyasının qarşısını alır və faqositozu artırır.
XƏRÇƏNG XƏSTƏLƏRİNDƏ QİDALANMA NİYƏ ƏHƏMİYYƏTLİDİR?
İnfeksiyalara qarşı qorunma,
Yaraların sağalması,
Əzələ və orqanların korlanmasının qarşısını alır,
Vitamin və mineralların orqanizmdə tükənməsinin qarşısını alır. ,
Xərçəngin müalicəsi.Xərçəngə qarşı müqaviməti təmin edir,
Qidalanmanın qarşısını alır,
zehni disfunksiyaları azaldır.
Xərçəngin müalicəsi zamanı. Qidalanma tövsiyələri;
Adekvat və balanslı qidalanma aparılmalıdır.
İdeal bədən çəkisi saxlanılmalıdır.
Yağ və şəkər istehlakı azaldılmalıdır.
> Yağlı ət və sakatatlardan mümkün qədər uzaq durmaq lazımdır.
Pişirmə üsulu olaraq qızartmaya üstünlük verilməməlidir. yeməklər əvəzinə sobada, buxarda, qaynadılmış bişirmə üsullarına üstünlük verilməlidir.
Həddindən artıq duz istehlakı, turşu, turşu. kimi həddindən artıq duzlu qidalardan uzaq durmalısınız.
Meyvə və xərçəngdən qoruyan maddələr olan tərəvəzlər gündə 5 porsiyaya qədər istehlak edilməlidir.
Odla birbaşa təmasda olan, çox yüksək temperaturda bişmiş və hisə verilmiş qidalar istehlak edilməməlidir.
>Həftədə ən azı 2 porsiya paxlalı bitkilər istehlak edilməlidir.
Tərkibində zəngin olan lifli qidaların (bütün buğda çörəyi, tam buğda çörəyi, bulqur, xırda buğda) istehlakına diqqət yetirilməlidir. selenium və E vitamini ehtiva edir və xərçəngə qarşı qoruyucudur.
QİDA HAZIRLAYAN ZAMAN NƏZƏRƏ ALINACAQ NAQTALAR:
Əllər yuyulmalıdır. ,
Əllər saça, ağıza və buruna toxunmamalıdır,
Əldə geyinmək Bunlar çıxarılmalı,
Yemək hazırlayarkən kapot və maska taxılmalı,
Yemək bişirilərkən və süfrəyə verilərkən polad, çini və şüşə məmulatlara üstünlük verilməlidir,
Yeməklər təzyiqli ocakda və ya sobada bişirilməlidir. bişirilməlidir,
Yeməklər 70 C-də ən azı iki dəqiqə bişirilməlidir
Meyvə və tərəvəzlər bərk, qalın bol su ilə yuyulan dərilərə üstünlük verilməlidir
Yeməklər 1 qaşıq sirkə və ya limon suyu 9 hissə suda yarım saat saxlanmalı,
Qızartma yağı istifadə edilməlidir. yalnız bir dəfə və qızardılmış qidalar istehlak edilməməlidir,
Soyulmadan istehlak edilən göyərti və çiyələk kimi meyvə və tərəvəzlər istehlak edilməməlidir,
Meyvə suyu və süd steril olmalıdır ( pasterizə edilmiş) UHT sistemində,
Odun və kömür odunda bişmiş yeməklər istehlak edilməməlidir,
Mədəni yormamaq üçün kiçik və tez-tez yemək yeməlisiniz,
Yaxşı bişmiş və gözlənilməyən təzə yeməklər istehlak edilməli,
Sərt və yaxşı bişmiş yumurta və yumurtalı qidalar istehlak edilməlidir,
Qaymaq və krem kimi qidalar. tərkibində bişməmiş və az bişmiş yumurta olan mayonez istehlak edilməlidir. qaçınılmalıdır,
Qida etiketlərini oxumalı, vaxtı keçmiş/köhnə/kiflənmiş qidalar istehlak edilməməlidir,
Satılan qidalar və içkilər restoranlardan və açıq yerlərdən uzaq durmalı,
Acılı və acı qidalardan uzaq durmalı,
Duzlu məhsullar (turşu, pendir, turşu yarpaqları kimi) istehlak edilməməlidir,
>Birdəfəlik stəkan/butulka istehlak edilməli,
Kola və bənzəri turşulu qidalar istehlak edilməməlidir,
Spirt və kofein tərkibli içkilər qəbul edilməməlidir,
>Qabıqda olan qoz-fındıq istehlak edilməməlidir,
Qidalar çox isti və ya çox soyuq istehlak edilməməlidir,
Çiğ ət və balıq kimi dəniz məhsulları istehlak edilməməlidir,
Təzə pendir/kifli pendir istehlak edilməməlidir,
Konservləşdirilmiş qidalardan uzaq durmalı,
Yeməkdən sonra dincəlməli və dərhal yatmağa getməməli,< / p>
Siklosporin/Takrolimus müalicəsində qreypfrut istehlak edilməməlidir,
Dondurulmuş qidalar soyuducuda əridilməlidir,
ERKƏN DİAQNOZ həyat xilas edir.
Çünki sağlamlığınız hər şeydən qiymətlidir.
oxumaq: 0
