DÖNÜ XƏRÇƏNGİ NƏDİR?;
Döş toxuması 14-15 süd vəzi və burada çıxarılan südü məmə ucuna daşıyan eyni sayda kanaldan ibarətdir. Döş xərçəngi bu süd vəziləri və kanallarını əhatə edən hüceyrələr nəzarətsiz şəkildə çoxaldıqda və eyni tərəfdəki qoltuqaltı limfa düyünlərindən başlayaraq bədənin müxtəlif yerlərində çoxalmağa davam etdikdə meydana gəlir.
RİSK NƏDİR? DÖŞ VƏZİ XƏRÇƏNGİNİN FAKTÖRLƏRİ?
Süd vəzi xərçənginə tutulma tezliyi 12% təşkil edir və qadınlarda ən çox rast gəlinən xərçəngdir. Başqa sözlə, təxminən hər 9 qadından 1-i həyatının bir mərhələsində döş xərçənginə tutulacaq. Bundan əlavə, bilirik ki, süd vəzi xərçəngi daha çox müəyyən xüsusiyyətlərə malik qadınlarda rast gəlinir. Biz bu xassələri risk faktorları adlandırırıq. Bu risk faktorları olan insanların mütləq döş xərçənginə tutulacağını söyləmək olmaz. Bu faktorlara malik olmayanlara nisbətən onların döş xərçənginə tutulma ehtimalı daha çoxdur. Bu faktorlara malik olmayan insanlar da döş xərçənginə tutula bilər. Döş xərçəngi olan qadınların yarısında bu risk faktorları ümumiyyətlə yoxdur. Bu səbəbdən risk faktoru olmayan insanlar da mütəmadi olaraq müayinədən keçməlidirlər.
Döş xərçəngi riskini artıran faktorları qısaca belə sadalaya bilərik;
Yaş:;Qabaqcıl.Yaş mühüm risk faktorudur. Yeni döş xərçəngi diaqnozu qoyulmuş qadınların 70%-i 50 yaşdan yuxarıdır. Yəni 50 yaşdan yuxarı qadınlarda süd vəzi xərçənginə tutulma halları 50 yaşa qədər qadınlara nisbətən 4 dəfə çoxdur. Ancaq bir daha vurğulamaq lazımdır ki, süd vəzi xərçəngi nadir hallarda rast gəlinsə də, süd vəzisi toxumasının inkişaf etdiyi erkən yaşlardan, məsələn, 14-15 yaşlarda müşahidə oluna bilər.
Şəxsi süd vəzi xərçəngi tarixi:; O, əvvəllər süd vəzi xərçəngi olub və müalicə olunub.Qadınlarda digər süd vəzisində xərçəngə tutulma ehtimalı normal qadınlara nisbətən 3-4 dəfə yüksəkdir.
Ailədə süd vəzi xərçəngi anamnezi :;Ailə qohumları arasında döş xərçəngi olan qadınların döş xərçənginə tutulma ehtimalı digər qadınlara nisbətən daha çoxdur. Məsələn, bacısı və ya anası kimi birinci dərəcəli qohumunda süd vəzi xərçəngi olan qadının döş xərçənginə tutulma riski digər qadınlara nisbətən daha yüksəkdir. 2-5 dəfə çoxdur. Bu qadınlar daha tez-tez və ətraflı şəkildə izlənilməlidir.
Əvvəlki süd vəzisinin biopsiyası:;Süd vəzisində kütlə yarandığı üçün biopsiya edilmiş və xoşxassəli şiş aşkarlanmış ola bilər. Bəzi xərçəngli olmayan xoşxassəli şişlərin olması müxtəlif dərəcələrdə xərçəngə tutulma riskini artıra bilər. Bu, şişin hüceyrə quruluşundan asılı olaraq dəyişir. Məsələn, biopsiya zamanı çıxarılan kütlənin patoloji müayinəsi nəticəsində atipik hiperplaziya diaqnozu qoyulan qadınlarda süd vəzisi xərçənginin inkişaf sürəti normal qadınlara nisbətən daha yüksəkdir.
Fontil yaşın müddəti: ;Menstruasiyanın erkən başlaması, gec menopoz.Onun daxil olması münbit yaşını uzadır. Bu arada qadın daha uzun müddət estrogen hormonunun təsiri altında qalır və döş xərçənginə tutulma riski artır. Erkən menopoza girən qadınlara hormon terapiyası tətbiq edilməzsə, döş xərçəngi riski əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Əlli yaşından sonra menstruasiya davam edən qadınlarda süd vəzi xərçənginə tutulma riski bir az da artır.
Fertilite tarixi:;Birinci uşağın doğulduğu yaş vacibdir. İlk övladını 30 yaşından sonra dünyaya gətirən qadınlarda süd vəzi xərçənginə tutulma halları 20 yaşından əvvəl dünyaya gələnlərə nisbətən iki dəfə çoxdur. Heç vaxt uşaq sahibi olmayan qadınlarda risk bir qədər artır
Yüksək sosial-iqtisadi səviyyə:;Sosial-iqtisadi səviyyələri yüksək olan varlı qadınlarda süd vəzi xərçənginə tutulma halları daha yüksəkdir. Bu ailələrin qızları daha yaxşı qidalandığı üçün daha erkən inkişaf edir və daha erkən yaşda menstruasiya başlayır. Üstəlik, bu uşaqlar böyüdükdən sonra təhsil və iş səbəbi ilə gec evlənir, gec uşaq sahibi olurlar. Bu səbəblərdən asılı olaraq, münbit yaşın erkən başlaması, gec doğuş kimi səbəblər səbəb kimi qəbul edilə bilər. Bundan əlavə, digər amillərin də rolu var.
Estrogen hormon terapiyası alanlar:;Uzun müddət (10 ildən çox) estrogen terapiyası alan qadınlarda süd vəzi xərçənginin dərəcəsi artır. ) menopoz səbəbiylə. Ancaq hormon terapiyası görməyən qadınlarda ürək xəstəlikləri, osteoporoz kimi problemlərdə artım var. Bu səbəbdən, menopoz şikayətlərini azaltmaq üçün estrogen qəbulu tövsiyə oluna bilər, lakin bu, həkim nəzarəti altında edilməlidir.
Doğuşa nəzarət həblərindən istifadə:;Bu mövzuda müxtəlif fikirlər olsa da, riskdə cüzi artım olduğu iddia edilir. On il əvvəl doğuşa nəzarət həblərinin istifadəsini dayandıran qadınlarda bu risk tamamilə aradan qaldırılır.
Alkoqol istifadəsi:;Həddindən artıq spirtli içki qəbul edən qadınlarda, içməyən qadınlara nisbətən risk nisbətən artır. spirt içmək. Gündə 3 stəkan yüksək dərəcəli spirtli içki qəbul edən qadında süd vəzi xərçənginə tutulma riski ümumiyyətlə içməyən qadına nisbətən iki dəfə yüksəkdir. Alkoqol qəbulunu gündə bir içki ilə məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur.
Siqaret:;Siqaretdən imtina etmək tövsiyə olunur, çünki bu, ümumi sağlamlığa təsir edir.
Piylənmə və yağlı qidalanma. :Bəzi araşdırmalarda piylənmənin xüsusilə 50 yaşdan yuxarı qadınlarda döş xərçəngi riskini artırdığı müşahidə edilmişdir. Xüsusilə, doymuş yağları yüksək olan ət kimi yağlı qidaların və yağlı süd məhsullarının istehlakının bu riski artırdığı irəli sürülüb.
SÜD VƏZİSİ XƏRÇƏNGİ RİSKİNİ AZALTA BİLƏR?;
Sıx idman və gimnastika edən qadınlarda döş xərçəngi riskinin azaldığı müşahidə edilmişdir. Buna görə də idman və idman bütün qadınlara tövsiyə olunur. Qidalanmanın döş xərçəngi ilə əhəmiyyətli əlaqəsi var. Tərəvəz və meyvələrlə zəngin pəhriz yemək, ağır yağlı qidalardan uzaq durmaq tövsiyə olunur. Gündəlik qida qəbuluna C vitamini və beta-karoten kimi antioksidantların əlavə edilməsinin qoruyucu təsirə malik olduğu iddia edilir.
SÜD VƏZİSİ XƏRÇƏNGİNİN QARŞISI ALINABİLİR Mİ?;
Var döş xərçəngindən qəti şəkildə qorunmaq üçün hələ heç bir üsul yoxdur. Bu gün məlum olan yeganə üsul erkən diaqnozdur. Erkən diaqnoz sayəsində süd vəzi xərçənginin yaratdığı problemlər böyük ölçüdə həll edilə bilər. Bu yolla xəstəliyin cəmiyyətə vurduğu ziyan minimuma endirilə, həyat müddəti və keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə artırıla bilər.
Erkən diaqnostika üçün ən tanınmış və effektiv həll yolu müəyyən edilmiş müayinə və müayinə protokollarının tətbiqidir. qadınların risk vəziyyətinə görə.
SÜD VƏZİ XƏRÇƏNGİNİ NECƏ ERKƏN AÇIQLAMAQ OLAR?
Döş xərçəngi üçün erkən aşkarlama üsulları xəstənin risk faktorlarına görə dəyişir. Bu risk faktorları arasında ilk sırada yaş gəlir. Çox gənc yaşlarda baş verə bilər İrəliləyən yaş qruplarında bu risk artsa da. Bu səbəbdən yaşlı yaş qruplarında erkən diaqnoz üçün alınacaq tədbirlər əvvəlki yaş qruplarından fərqlidir.
İyirmi yaşdan yuxarı qadınlar hər gün müəyyən vaxtda özlərini müayinə etməlidirlər. ay. Bu müayinə zamanı döş toxumasında fərqlərin olub olmadığı araşdırılır. Dəyişiklik aşkar edilərsə, dərhal həkimə müraciət edilməlidir. Heç bir dəyişiklik aşkar edilməsə belə, üç ildə bir dəfə həkim müayinəsindən keçməlidirlər.
Qırx yaşına çatmış qadınlar ildə bir dəfə həkim müayinəsindən keçməlidirlər. öz dövri müayinəsinə. Həmçinin hər il və ya iki ildən bir mamoqramma müayinəsindən keçmələri tələb olunur.
Əlli yaşdan sonra qadınlar dövri müayinələrə və ildə bir dəfə həkim müayinəsinə davam etməli, süd vəzilərinə plyonka çəkdirməlidirlər. , mamoqrafiya dediyimiz hər il çəkilir.
QADINLAR ÖZÜNÜ NECƏ MÜAYİNƏLƏRLİDİR?;
Erkən diaqnoz üçün hər bir qadının müəyyən bir gündə özünü müayinə etməsi lazımdır. ay. Hər ay mütəmadi olaraq özünü müayinə edən qadın döşündəki kütləni çox daha erkən hiss edəcək.
MÜAYINƏ ƏSZƏRİNDƏ DƏYİŞİKLİKLƏR HANSI DƏYİŞİKLƏRDİR?
- Döşdə iki həftədən çox davam edən sərtlik və ya kütlə,
- Döş dərisinin qalınlaşması, şişməsi, rənginin dəyişməsi,
- Döş başındakı qalınlıq, qızartı və ya yara ,
- Döş və ya məmə ucunun içəriyə doğru büzülməsi,
- Döşün formasının dəyişməsi,
- Döş vəzinin mövqeyinin dəyişməsi,
- Məmə ucundan axıntı. >
MAMOQRAFİYA NƏDİR?;
Mamoqrafiya aşağı dozada çəkilmiş döş rentgen filmidir. Döşdə müayinə ilə aşkarlana bilməyəcək qədər kiçik anormallıqları aşkar etmək üçün həyata keçirilir. Mammoqrafiyanın əsas məqsədi budur. Süd vəzində bir kütlə müayinə zamanı aşkar edilməzdən 2 il əvvəl mamoqrafiyada mikrokalsifikasiya olaraq aşkar edilə bilər. Əgər bu kütlə bədxassəlidirsə, bu 2 il son dərəcə vacibdir. Xülasə, mammoqrafiya həyat xilas edir. Qırx yaşdan yuxarı qadınlar risklərindən asılı olaraq ildə bir və ya iki dəfə müayinə olunmalıdırlar. O, iki ildən bir mamoqramma müayinəsindən keçməli və hər il bir mütəxəssis həkim tərəfindən döş müayinəsindən keçməlidir. Yaşı əllidən yuxarı olan qadınlar hər il mammoqrafiyadan keçməli və həkim müayinəsindən keçməlidirlər.
MAMOQRAFİYA NƏ ZAMAN ÇƏKİLMƏLİDİR?;
Mamoqrafiya zamanı döş iki təbəqə arasında bir neçə saniyə yumşaq bir şəkildə sıxılır. Bu səbəblə məmə bezləri ən az həssas olduqda, xüsusən də döşləri həssas olan qadınlara mamoqrafiya tövsiyə olunur. Menstruasiya bitdikdən sonrakı həftə döş həssaslığının ən az olduğu vaxtdır. Bundan əlavə menstruasiya bitdikdən sonrakı həftədə hormonal səbəblərdən döş şişləri ən aşağı səviyyədə olur və bu zaman daha yaxşı nəticələr alınır. Bu səbəblərdən, hər hansı bir xüsusi vəziyyət olmadığı təqdirdə, menstruasiya bitdikdən sonrakı həftədə mamoqrafiyanın aparılması tövsiyə olunur. Lakin digər vaxtlarda mamoqrafiya nə süd vəzisinə, nə də xəstəyə heç bir zərər vermir.
MAMOQRAFİYAYA gedərkən nələrə diqqət etmək lazımdır?;
Mamoqrafiya zamanı, adam beldən yuxarı çılpaqdır. Bu səbəbdən çəkilişə gələrkən iki parça paltar geyinmək tövsiyə olunur. Bu şəkildə çəkiliş zamanı üstü beldən asanlıqla çıxarıla bilər. Dezodorant, talk pudrası, losyon kimi şeylər plyonkaya təsir göstərə biləcəyi üçün qoltuqaltına çəkilməməlidir.
SÖNÜSÜNDƏ KİTƏ AÇIQLANIQDA NƏ EDİLMALIDIR?
Kütlə aşkarlandıqda onun xərçəng və ya başqa xəstəlik olub-olmadığı araşdırılmalıdır. Vurğulamaq lazımdır ki, döşdə aşkar edilən hər bir şiş xərçəng deyil. Buna görə də, döşdə şübhəli bir kütlə aşkar edildikdə, qorxmaq, təşviş və panikaya ehtiyac yoxdur. Döş vəzisində kütlə aşkar edildikdə, əlavə müayinələr üçün həkimə müraciət etmək lazımdır.
SÜD VƏZİ XƏRÇƏNGİNİN MÜALİCƏSİ NECƏ OLUNUR?;
Son illərdə döş xərçənginin müalicəsində əhəmiyyətli inkişaflar olmuşdur. Bir çox müalicə imkanları ortaya çıxdı. Bu imkanlar xəstəliyin aşkar edildiyi mərhələdən asılı olaraq əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Xəstəlik nə qədər tez aşkar edilərsə, müalicə imkanları və variantları bir o qədər çox olur. Döş xərçənginin müalicəsi artıq mütəxəssis qruplar tərəfindən həyata keçirilir. Belə bir komandada tibb mütəxəssisləri cərrah, tibbi onkoloq, radiasiya onkoloqu, rentgenoloq, patoloq, psixoloq, plastik cərrah, dietoloq, fizioterapevt və s.
oxumaq: 0
