Ürək-damar xəstəlikləri (CVD) bütün dünyada ən çox yayılmış ölüm səbəbidir. Hər il təxminən 17,5 milyon insan ürək-damar xəstəliklərindən ölür. Bu, bütün ölümlərin 31%-ni təşkil edir. (1) Bunların təqribən 7,5 milyonu Koronar Damar Xəstəliyinə, 6,2 milyonu isə Serebrovaskulyar Xəstəliyə (insult) bağlıdır. (2)
CVD-dən, xüsusən də koronar damar xəstəlikləri və insultdan ölümlərin 2030-cu ildə 23 milyona çatacağı gözlənilir. (1-3) Görülən tədbirlərlə yoluxucu xəstəliklərdən ölümlər, ana və uşaq ölümləri getdikcə azalsa da, siqaret çəkmək, qeyri-sağlam qidalanma, piylənmə, fiziki hərəkətsizlik, yüksək qan təzyiqi (hipertoniya), yüksək qan lipidləri kimi risk faktorlarının səbəb olduğu ÜİH və şəkərli diabet ölüm səbəbləri arasındadır.O, tək lider mövqeyini günü-gündən gücləndirir.(3)
Yüksək qan təzyiqi (hipertoniya) hər il 9,4 milyon insanın ölümünə səbəb olur. (4) İnsultdan ölənlərin 51%-i və koronar arteriya xəstəliklərindən ölənlərin 45%-i hipertoniya ilə əlaqədardır (5)
ÜRƏK-DAMAR XƏSTƏLİKLƏRİ NƏDİR? ?
Ürək-damar xəstəlikləri (CVD) termini ürək və qan damarlarının xəstəliklərinə aiddir. Bu xəstəliklər:
1.) Koronar Damar Xəstəlikləri(Koronar Ürək Xəstəliyi): Bunlar ürək əzələsini qidalandıran damarların qismən və ya tam tıxanması nəticəsində yaranan xəstəliklər idi
2.)Serevaskulyar Xəstəliklər: Bunlar beyni qidalandıran qan damarlarının xəstəlikləridir.
3.) Periferik Damar Xəstəlikləri: Qolları və ayaqları qidalandıran qan damarlarının xəstəlikləri.
4.) Revmatik Ürək Xəstəlikləri: Bunlar, tonzil infeksiyasına (tonzillit) səbəb olan Streptococcus tipli bakteriyaların yaratdığı ürək qapaqlarının və əzələlərinin təsirləndiyi xəstəliklərdir.
5.)Anadangəlmə ürək xəstəlikləri: Ürəyin struktur pozğunluqları doğuş.
6.)Dərin Ven Trombozu və Ağciyər Emboliyası: Bunlar ayaq venalarında ("damarlar") əmələ gələn qan laxtalarının ürəyə və ağciyərlərə keçməsi nəticəsində yaranan xəstəliklərdir.
ÜRƏK-DAMAR XƏSTƏLİKLƏRİ ÜÇÜN RİSK FAKTÖRLƏRİ
Ürək xəstəlikləri və insult üçün ən mühüm davranış risk faktorlarısağlam qidalanma, oturaq həyat, siqaret və spirt istifadəsidir. güclü>. Bu həyat tərzi ilə əlaqəli davranış risk faktorları koronar damar xəstəlikləri və serebrovaskulyar xəstəliklərin 80% -dən məsuldur. (1)
Bu mənfi həyat tərzi və vərdişlərin təsiri yüksək qan təzyiqinə (hipertoniya), yüksək qan şəkərinə (diabet) səbəb ola bilər. fərdlər.O, özünü yüksək xolesterol (hiperlipidemiya) və artıq çəki (piylənmə) kimi göstərir. Bu “aralıq risk faktorlarının” olması infarkt, insult, ürək çatışmazlığı və digər ürək-damar xəstəliklərinin inkişafının göstəriciləri hesab olunur.
Tütün və alkoqoldan imtina, qanda duzun miqdarının azaldılması. pəhriz, meyvə və tərəvəz istehlakı və müntəzəm fiziki fəaliyyət ürək-damar riskini azaldır. Hipertoniya, diabet və yüksək xolesterinin qarşısının alınması və müalicəsi ürək-damar riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
İnsanların sağlam həyat tərzinə uyğunlaşması və davam etdirilməsi üçün uyğun mühitlər yaradan və tədbirlər görən sağlamlıq siyasəti də sosial ürək-damar xəstəliklərinin azaldılmasında son dərəcə vacibdir. risk.
Ürək-damar xəstəliklərinin "əsas determinantları" və ya ürək-damar xəstəliklərinin "səbəblərinin səbəbləri" adlandıra biləcəyimiz amillər də var; qloballaşma, urbanizasiya və əhalinin qocalması.
Ürək-damar xəstəliklərinin digər mühüm təyinediciləri; stres, yoxsulluq və genetikamillər.
ÜRƏK-DAMAR XƏSTƏLİKLƏRİNİN ÜMUMİ ƏLAMƏTLƏRİ
İnfarkt və ya vuruşa səbəb olan damar xəstəliyində çox vaxt əvvəlki simptomlar olmur. İnfarkt və ya vuruş xəstəliyin ilk təzahürüdür.
Ürək böhranı simptomları
· Sinənin ortasında ağrı, təzyiq, yanma və ya narahatlıq
· Qollarda, sol çiyin Dirsəkdə, alt çənədə və ya beldə ağrı və ya narahatlıq
O, tez-tez şəkili müşayiət edə bilər.
İflic (İflic) Simptomları
İnsultun ən çox görülən simptomu; Bu, üzdə, qollarda və ya ayaqlarda, xüsusən də bədənin bir yarısında ani başlayan zəiflikdir.
. Digər simptomlar qəfil inkişafdır;
o Üzdə, qolda və ya ayaqda, xüsusən də bədənin bir tərəfində uyuşma
o Şüurda dəyişikliklər, danışmada çətinlik və/və ya pozulma. deyilənləri başa düşmək,
o p>
o Bir və ya hər iki gözdə görmə pozğunluqları
o yeriməkdə çətinlik, başgicəllənmə, tarazlıq və koordinasiya pozğunluqları
o Səbəbi bilinməyən baş ağrısı
o Bayılma və huşunu itirmə
REVMATİK ÜRƏK XƏSTƏLİKİ
Streptococcus cinsinə adətən uşaqlarda rast gəlinir.Revmatik Ürək Xəstəlikləri, badamcıq infeksiyasından (tonzillit) sonra inkişaf edən “Revmatik qızdırma” adlı vəziyyət nəticəsində inkişaf edən xəstəliklər qrupudur. bakteriya tərəfindən ürək qapaqlarına və əzələlərinə təsir edir, zədələyir və korlayır.
Əsasən sosial-iqtisadi səviyyəsi aşağı olan ölkələrdə uşaqlar əziyyət çəkir.
Ürək-damar xəstəliklərindən ölüm hallarının 42%-ni koronar damar xəstəlikləri təşkil etdiyi halda, 34%-ni beyin-damar xəstəlikləri, Revmatik ürək xəstəliyi isə ürək-damar xəstəliklərindən ölümlərin 42%-nə, xəstəliklərin 2%-nə səbəb olur. (2)
Revmatik Ürək Xəstəliyinin Simptomları:
· Nəfəs darlığı, . Ürək döyüntüsü, nizamsız ürək döyüntüləri, . Sinə ağrısı, bayılma
Revmatik Atəşin simptomları bunlardır;
· Qızdırma, . Oynaqlarda ağrı və şişkinlik, . Bulantı, mədə ağrıları və qusma
-------------------------------------------------
Yaranan strukturlar ürəyin anatomiyasını yaxşılaşdırmaq Hər birinin xəstəlikləri son nəticədə "Ürək Xəstəlikləri" adı altında araşdırıla bilər:
A.) Ürək Əzələ Xəstəlikləri (MYOCHARD)
B.) Ürək Qapaq Xəstəlikləri
C. ) Ürək-damar (KORONAR ARTERİYA) Xəstəlikləri
D.) Perikard (PERİKARDİYA) Xəstəlikləri
E.) Ürək Elektrik (Ritm və keçirmə) ) Sistem Xəstəlikləri
F.) Böyük Damarların Xəstəlikləri
G.) Anadangəlmə Ürək Xəstəlikləri
G.) Ürəyin Yoluxucu Xəstəlikləri
H.) Ürəyin Şiş Xəstəlikləri
I.) Ürəyin Sistemli Qüsurlara Qarşı Olması
J.) Ürəyi Həmçinin Təsir Edən Digər Orqan Xəstəlikləri və Vəziyyətləri
p>Əsas başlıqlar altında təsnif etdiyimiz bu xəstəliklər daha çox müxtəlif səbəblərdən meydana gəlsə də, bəzən bir xəstəlik digərinin meydana gəlməsinə səbəb olur. Məsələn, ürək arteriyasının tıxanması ürək əzələsinin disfunksiyasına səbəb ola bilər və əgər bu əzələlər klapanların bağlandığı əzələlərdirsə, nəticədə qapaq pozğunluqlarına səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, ürək qapağı pozğunluqları ürəyin formasını dəyişdirərək, diametrini artıraraq və artan təzyiq yaradaraq ürək əzələsi xəstəliyinə səbəb ola bilər. XÜLASƏ; Bu xəstəliklər çox vaxt bir-birinə qarışmış görünə bilər.
oxumaq: 0
