Siqaret ciddi xəstəliklərə və ölümlərə səbəb olur. Təəssüf ki, siqaret çəkməyə başlama ilə onun zərərli təsirlərini görmək arasındakı uzun müddət siqaret çəkməyin zərərlərinin qiymətləndirilməməsinə səbəb olur.
Siqaret günümüzün ən böyük epidemiyası və ən mühüm ictimai sağlamlıq problemlərindən biridir və təxminən Hər il 6 milyon insan siqaret səbəbiylə ölür.. Siqaret bütün xərçəng ölümlərinin 27%-ni, tənəffüs sistemi ilə bağlı ölümlərin 35%-ni və ürək-damar sistemindən ölümlərin 13%-ni təşkil edir.Türkiyədə böyüklər arasında siqaretin yayılması 27,1%, Siqaretin yayılması kişilərdə qadınlara nisbətən daha yüksəkdir
Siqaret çəkənlərin yarısı orta hesabla 10 il ömrünü itirir, çəkməyənlərə nisbətən ömrü boyu daha çox xəstələnir, gündəlik fəaliyyətdən daha çox məhrum olur, səhiyyə xidmətlərindən daha çox istifadə edərək səhiyyəyə daha çox pul xərcləyir, məktəbdən və işdən yayınma ehtimalı daha yüksəkdir.Eyni yaş qrupunda siqaret çəkənlərdə sağlamlıq hissi siqaret çəkməyənlərə nisbətən daha pisdir.Siqaret çəkmək ölüm riskini artırır. bütün xəstəliklər.Nikotin güclü asılılıq təsiri ilə siqaretdə olan ən vacib maddədir.Nikotinin kanserogen təsiri.Nikotinin əvəzedici terapiyası və ya elektron siqaretlər kimi siqaretdən asılı olmayaraq bədənə qəbul edilən nikotinin də baş verə bilər. Nikotin həmçinin kemoterapiya və radioterapiyaya reaksiyanı azaldır. Xərçəng diaqnozundan sonra nikotinin orqanizmə hansı formada alınmasından asılı olmayaraq, nikotini qəbul etməyən xəstələrlə müqayisədə ömür uzunluğu azalır.Nikotindən başqa polisiklik aromatik karbohidrogenlər, nitrozaminlər, aromatik aminlər, formaldehid, asetaldehid və benzol kimi maddələr. siqaretin tərkibində olan digər zərərli kanserogenlərdir.
Siqaret çəkmək bir çox xəstəliyə, xüsusilə də xərçəngə səbəb olur.Siqaret ağciyər xərçənginin 85%-dən məsuldur.Ağciyər xərçəngi riski 20 paket ildə siqaret çəkəndə 3 dəfə yüksəkdir; 20-40 paket/il siqaret çəkənlərdə 7 dəfə; İldə 40-60 qutu siqaret çəkən siqaret çəkənlərdə 11 dəfə yüksək; 60 paket ildə siqaret çəkənlərdə 12 dəfə artır. Passiv siqaret çəkəndə ağciyər xərçəngi riski üç dəfə artır. Siqaret ağciyər xərçəngindən başqa ağız, qırtlaq, yemək borusu, mədə, qaraciyər, mədəaltı vəzi, böyrək, Sidik kisəsi və sidik yolları, uşaqlıq boynu, bağırsaq və qan xərçəngi riskini artırır.
Siqaret çəkmək ürək-damar xəstəlikləri riskini də artırır. Yüksək qan təzyiqi, şəkərli diabet, yüksək xolesterin kimi xəstəliklər siqaretlə müşayiət olunarsa, ürək-damar xəstəlikləri riski daha da artır. Siqaret çəkənlərdə ürək-damar xəstəliklərindən ani ölüm riski çəkməyənlərə nisbətən 3 dəfə yüksəkdir. Gündə beşdən az siqaret çəksəniz belə, ürək-damar xəstəlikləri riski artır. Siqareti tərgitmək ürək-damar xəstəliklərinə tutulma və ondan ölmə riskini azaldır. Siqareti tərgitməklə ürək-damar xəstəliklərinə tutulma riski azalsa da, heç vaxt siqaret çəkməyən insanlardan daha yüksəkdir. Passiv siqaret çəkəndə ürək-damar xəstəlikləri riski də artır. Siqaret çəkmə damar xəstəlikləri arasında ən çox aşağı ətraf periferik damar xəstəlikləri riskini artırsa da, anevrizma və insult riski də yaradır. İnsultdan ölüm riski istehlak edilən siqaret miqdarı ilə artır. Passiv siqaret çəkmə ilə insult riski arasında da əhəmiyyətli bir əlaqə var. Siqaretin tərkibində olan nikotin, karbonmonoksit və oksidləşdirici kimyəvi maddələr ürək-damar xəstəliklərinə səbəb olan maddələrdir.Nikotin ürək döyüntüsünü, ürəyin daralma gücünü artırır, qan təzyiqinin müvəqqəti artmasına və ürək-damar damarlarının daralmasına səbəb olur. Karbonmonoksit həm də ürəyin və digər orqanların oksigen qəbulunu azaldır, infarkt və periferik damar xəstəlikləri riskini artırır və ürək xəstəlikləri zamanı ritm pozğunluqlarına meyl yaradır.
Siqaret çəkmək də aşağı tənəffüs yollarında patoloji dəyişikliklər. Xroniki öskürək, bəlğəm, hırıltı və təngnəfəslik kimi tənəffüs yolları ilə bağlı şikayətlər siqaret çəkənlərdə ümumi şikayətlərdir. KOAH, pnevmoniya və qripdən ölümlər siqaret çəkənlərdə çəkməyənlərə nisbətən əhəmiyyətli dərəcədə artır. Siqaret KOAH-ın bütün növlərindən məsuldur. KOAH daha gənc yaşda siqaret çəkən və kişilərə nisbətən daha az siqaret çəkən qadınlarda görülə bilər. Siqaretin başladığı bəzi patoloji hadisələr siqaret dayandırılsa belə davam edir. Əhəmiyyətli olan KOAH başlamazdan əvvəl siqareti buraxmaqdır.İrəli irəliləmiş KOAH xəstələrində patoloji hadisələr bir qədər azalsa da, tənəffüs funksiyası testləri yaxşılaşsa da, xəstəliyin tamamilə geriyə dönməsi və normala dönməsi mümkün deyil.Passiv siqaret çəkmək mümkün deyil. İlikdə KOAH riski böyüklərdə 1,44 dəfə, uşaq və gənclərdə 1,72 dəfə artır.. br />
Siqaret çəkmək də vərəm və vərəmdən ölüm riskini artırır.
Siqaretin qısa və uzunmüddətli dövrdə reproduktiv sağlamlığa mənfi təsirləri məlumdur.Siqaret çəkən ana hamiləliyin başlaması və hamiləliyin saxlanması ilə əlaqədardır.Bununla bağlı risklərlə üzləşir. Hamilə qala bilməyən gələcək anaya siqareti buraxmaq tövsiyə edilməlidir. Siqaretlə bağlı ən əhəmiyyətli anadangəlmə qüsurlar ağız və üz yarıqlarıdır. Siqaret çəkən analardan doğulan uşaqlarda diqqət əskikliyi-hiperaktivlik pozğunluğu, narahatlıq, depressiya, şizofreniya və əqli gerilik nisbətlərinin də yüksək olduğu aşkar edilmişdir. Hamiləlik dövründə siqaret çəkmək uşağın ağciyər inkişafına mənfi təsir edir və astma kimi xəstəliklərin riskini artırır.Kişilərin reproduktiv sağlamlığına gəlincə, siqaret iktidarsızlığa, sperma keyfiyyətinin azalmasına və reproduktiv hormonlara mənfi təsir göstərir. Spermanın olgunlaşmasını pozur. Bu səbəblərə görə siqaret çəkən cütlük siqareti azaltsa və buraxsa hamiləlik şansı artar.Bütün bu xəstəliklərlə yanaşı qocalığa görə korluq riski, diş çürüməsi və diş əti xəstəlikləri riski, siqaret çəkmə ilə şəkər xəstəliyi, və immunitet sistemi zəifləyir.
oxumaq: 0
