Görmə keyfiyyətinin azalması və rəng doyması kimi əlamətlərə səbəb olan katarakt, insanın həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salan bir sağlamlıq problemidir. Göz linzasının matlaşması olaraq təyin oluna bilən bu göz xəstəliyində linzanın ön hissəsindəki boşluq göz mayesi ilə doldurulur.
Katarakta nədir?
Gözün rəngli hissəsi iris kimi müəyyən edilir. Lens kimi də tanınan linza irisin arxa qatında yerləşir. Gözə daxil olan işığı tənzimləyərək fokuslanan linza tor qişa olaraq bilinən işığa və rəngə həssas hüceyrə və sinir lifləri təbəqəsində aydın və təbii rənglərə malik görüntülərin əmələ gəlməsini təmin edir.
Göz zamandan ən çox təsirlənən orqanlar arasındadır. Yaşdan asılı olaraq gözün linzaları matlaşır və sərtləşir. Lensin elastikliyini itirməsinə də səbəb olan bu vəziyyətdə damarları və sinirləri olmayan linzada sarı və qəhvəyi rənglər əmələ gəlir.
Linkin qeyri-şəffaflığı və ya bulanıqlığı səbəbindən işıq retinaya kifayət qədər daxil ola bilmir. Nəticədə görmə aydınlığı və insanın gördüyü rənglərin doyması azalır. Hər iki gözdə meydana gələ bilən katarakta xəstəliyində adətən bir göz digərindən daha çox təsirlənir. %90 nisbətində qocalıq səbəbiylə meydana gələn katarakta bəzi göz xəstəlikləri, sistem xəstəlikləri, travmalar və narkotik istifadəsi nəticəsində də görülə bilər.
İrəli yaşlarda kifayət qədər tez-tez rast gəlinən katarakta artıq yaşlarda görünməyə başlayır. yaş həddi 55-60 arası. Lensdə bir az matlaşma və sərtləşmə ilə başlayan bu vəziyyət; İnsanın görmə keyfiyyətinin azalması, rəngləri əvvəlki kimi canlı görməməsi, sıx işıqdan narahat olmaq kimi əlamətlərə səbəb olur.
Yaş irəlilədikcə lensin çəkisi və qalınlığı da dəyişir. Lens ətrafında yeni bir təbəqə əmələ gəlməyə başlayır. Lensin tıxanmasına səbəb olan bu vəziyyət linzada çirkli sarı və qəhvəyi ləkələrin də yaranmasına səbəb olur. İnsanlar arasında axus və ya göz bağlaması olaraq da bilinən katarakta diabet, göz zədəsi, sistem xəstəlikləri, narkotik istifadəsi nəticəsində də yarana bilər.
Kataraktın növləri hansılardır?
Katarakta hansılardır? t dörd fərqli qrupa bölünür:
- Yaşla əlaqəli katarakt: Cəmiyyətdə ən çox rast gəlinən və yaşla birlikdə ortaya çıxan bu katarakt növü yaşla birlikdə artır. 50-59 yaş arası insanların təqribən 50%-də və 80 və daha yuxarı yaşda olan insanların demək olar ki, hamısında yüngül də olsa katarakta var.
- Anadangəlmə (anadangəlmə) katarakta: Bu tip katarakta körpələrdə və ya çəpgözlükdə fərqli göz bəbəkləri kimi görünür. Əgər anadangəlmə katarakta körpənin görmə qabiliyyətinə təsir edirsə, onu tez əməliyyat etmək lazımdır. Anadangəlmə katarakta əməliyyatlarında gözün fiziki inkişafı tamamlanmadığı üçün linza implantasiyası həyata keçirilmir.
- İkinci dərəcəli katarakta: Daha əvvəl katarakta keçirmiş insanlarda görülən ikincil katarakta. əməliyyat, lensin arxasındakı kapsulun funksiyasını itirməsi ilə əlaqədardır. Daha çox cərrahi ağırlaşmalardan qaynaqlanan bu vəziyyət şəkərli diabet, uveit və revmatik xəstəliklər səbəbiylə də müşahidə edilə bilər. .
Katarakta səbəb olur?
İrisin arxasında yerləşən linza kristal adlanan zülallardan ibarətdir. Zülal fraqmentləri kristal zülallarda baş verən kimyəvi dəyişikliklər və zülalların parçalanması (proteolitik parçalanma) səbəbindən göz lensinin ön hissəsində toplanır. Göz mayesinin yığılması olaraq da təyin oluna bilən bu vəziyyətdə lens səthində matlaşma meydana gəlir. Həsirdən asılı olaraq, işıq mənbəyindən gözə gələn işığın miqdarı azalır. Bu, tor qişaya kifayət qədər işıq və rəng düşməsinə səbəb olaraq insanda görmə problemlərinə səbəb olur. Katarakta xəstəliyində gözlərdə qızartı, sulanma və ya ağrı kimi əlamətlər müşahidə edilmir.
Kataraktanın əlamətləri hansılardır?
Yeni doğulmuş körpələrdə müşahidə olunan anadangəlmə katarakta simptomları fərqli xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur. rəngli şagirdlər və/və ya çəpgözlüyün olması. Daha çox yaşın artması ilə müşahidə edilən katarakta ilk dövrdə heç bir nəzərə çarpan əlamət göstərmir. Lakin yaşın artması ilə linzanın dumanlanması, başqa sözlə desək, matlaşma artmağa başlayır. Çöldə Gözdən də fərq edilə bilən katarakta varlığında, insanın göz lensində çirkli sarı və ya qəhvəyi ləkə görünür.
İnsanın görmə aydınlığının pisləşməsinə, görmə qabiliyyətinin bulanıq və dumanlı olmasına səbəb olan bu vəziyyət bəzi hallarda insanın dəqiq görə bilmədiyi yerlərdə ləkələrin yaranmasına da səbəb ola bilər. Rəng doymasında azalma ilə də xarakterizə olunan katarakt varlığında, insanın görmə qabiliyyətinin rəngləri daha solğun və daha az kəskin olur. Alatoranlıqda və qaranlıqda avtomobil faraları və ya küçə işıqları kimi güclü işıq mənbələrinin ətrafında halolar görünə bilər. Kataraktanın digər əlamətlərini aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Uzaq və yaxın görmənin pisləşməsi,
- İşığa həssaslıq,
- Dərinlik qavrayışının pisləşməsi,
- İkiqat görmə ,
- Gecə görmə qabiliyyətinin pisləşməsi,
- İşığın fərqli görməsi,
- Əsas və ikinci dərəcəli rənglərin solması,
- Rəng seçə bilməmək,
- Sürüşdə çətinlik,
- Oxumaqda çətinlik,
- Eynək sayında tez-tez dəyişiklik,
- Eynək ehtiyacının artması və ya azalması,
- Göz yorğunluğu,
- Baş ağrısı.
Kataraktı necə müalicə etmək olar?
Katarakta daha çox qocalıqla əlaqəli olsa da, gənclərdə də görülə bilər. Diabet, xüsusilə yüksək miyopi, yüksək qan təzyiqi, kortizon tərkibli dərmanların uzun müddət istifadəsi, uzun müddət günəş işığına məruz qalma, alkoqol və siqaret istifadəsi, piylənmə və xolesterolu tarazlaşdırmaq üçün istifadə edilən bəzi dərmanlar kimi bəzi sistem xəstəlikləri qan təzyiqini artıran amillər arasındadır. katarakta əmələ gəlmə riski..
Rutin göz müayinələri zamanı erkən dövrdə təsbit edilə bilən katarakta ilk dövrdə narahatlıq yaratmasa belə müalicə edilə bilər. Katarakta üçün dərman müalicəsi yoxdur. Yeganə müalicə üsulu cərrahiyyədir. İynəsiz və ağrısız həyata keçirilən katarakt əməliyyatından təxminən bir saat əvvəl xəstənin gözünə göz damcıları vurulur. Göz bəbəyinin böyüməsini təmin edən bu damla sayəsində əməliyyat daha asan həyata keçirilir. Hal-hazırda fakoemulsifikasiya (FAKO) əməliyyatı ilə aparılan əməliyyatlar xalq arasında lazer əməliyyatı kimi tanınır.
Ultrasonik əl cihazı ilə görmə qüsuruna səbəb olan linza sındırılır və sonra bu hissələr aspirasiya edilir və gözdən çıxarılır. yuyulur. Daha sonra gözə süni monofokal və ya multifokal lens qoyularaq əməliyyat tamamlanır.Katarakta əməliyyatı sayəsində məsafə və yaxın görmə qüsurları da aradan qaldırılır. Təxminən yarım saat davam edən katarakt əməliyyatından sonra 3-4 həftə göz damcısı istifadə edilməsi tövsiyəsi ilə şəxs evə buraxılır. Əməliyyatın ertəsi günü şəxs nəzarətə çağırılır və gözün vəziyyəti yoxlanılır. Əməliyyatdan sonra xəstənin müəyyən pəhrizə riayət etməsinə ehtiyac yoxdur.
Gözün ovuşdurulmaması və insanın dumanlı, tozlu, çirkli və küləkli yerlərdə olmaması son dərəcə vacibdir. Əməliyyatdan sonrakı ilk həftədə gözə su və sabun tökülməməlidir. Açıq havada günəş eynəyi taxmaq və göz ətrafına krem kimi kosmetik vasitələr sürməmək vacibdir. Əməliyyatdan sonra göz damcılarının istifadəsi səbəbindən yüngül bulanıq görmə meydana gələ bilər. Lakin əməliyyatdan sonrakı ikinci və ya üçüncü gündən etibarən bu şikayət tamamilə yox olur. Uğurla başa çatmış katarakta əməliyyatından sonra yenidən katarakta əmələ gəlmə ehtimalı olduqca aşağıdır.
oxumaq: 0
