“İnsan ağlı doğulanda boş vərəq kimidir.”
17. Əsrin ən mühüm mütəfəkkirlərindən biri Con Lokk.
Uşaqlar hər cür davranışı öyrənməyə açıqdırlar. Uşaqlar mənfi vərdişləri və davranışları böyüklərdən daha asan mənimsəyirlər. Əyləncə kimi qəbul etdikləri mənfi davranışı dərk etmirlər. Uşaqlarımızın davranışlarının formalaşmasında düzgün bələdçilik böyük əhəmiyyət kəsb edir. Uşaqların davranışı; Bu, onların valideynlərindən aldıqları reaksiyalara görə formalaşır.
Mənfi davranışı aradan qaldırmaq üçün müəyyən edilmiş üsullar standartdır. Bununla belə, hər uşaq və ailə fərqlidir və davranış dəyişdirmə üsulları bir uşaqdan digərinə dəyişə bilər. Uşaqların qarşılanması lazım olan psixobioloji vəziyyətlərini nəzərdən keçirmək və buna uyğun hərəkət etmək vacibdir. Əgər bu psixobioloji ehtiyaclar ödənilirsə, mənfi davranışı dəyişdirmək üçün bir plan hazırlamaq faydalı ola bilər. Əksər valideynlər belə bir vəziyyətlə qarşılaşdıqda necə davranacaqlarını bilmirlər. Onlar arzuolunmaz davranışa məhəl qoymayaraq, yoxsa cəzalandırmaqla aradan qaldıracaqlarına əmin ola bilmirlər. Arzuolunmaz davranışı azaltmaq və ya aradan qaldırmaq üçün nələrə diqqət etməliyik?
Mənfi davranışı dəyişdirmək üçün aşağıdakı addımlar nəzərə alınmalıdır.
1.Mənfi davranış müəyyən edilməlidir. Əgər uşağınızın mənfi davranışını emosional və ya şəxsiyyət problemi kimi görsəniz, ona müəyyən sifətlər aid edərsiniz. Misal üçün; “Utancaq”, “anadan asılı”, “aqressiv” kimi sifətlər uşağın dəyişməz xüsusiyyəti kimi qəbul oluna bilər və onu düzəltmək üçün səy göstərməməyinizə səbəb ola bilər. Problemi şəxsi xüsusiyyət deyil, uşağın davranışı kimi qəbul etsəniz, bu davranışı dəyişdirmək üçün bir addım atmış olacaqsınız.
2.Uşaqlar ümumiyyətlə valideynlərini nəsə etməyə məcbur etmək üçün ağlamaq və sızlamaqdan istifadə edirlər. Ancaq valideynlər bu vəziyyət qarşısında qətiliklə təslim olmamalıdırlar. Ağlamaqla heç nəyə nail ola bilməyəcəyini öyrətməlidir. Ağlaya-ağlaya istədiyini əldə edən uşaq bunun mənfi davranış olduğunu bilmir, əksinə bunu istəklərini yerinə yetirmək üçün bir vasitə kimi görür. Bu səbəbdən uşağa öyrədilməlidir ki, ağlayanda hər istədiyi şey yerinə yetirilməyəcək.
3.Eb. Valideynlər səbirli olmalıdırlar. Uşağınızla mübahisə etməyin və övladınızı danlamayın. Ünsiyyətinizə ara verin. Uşağınız sakitləşdikdə, mənfi davranışı haqqında danışın. Uşaq təkid etdiyi üçün fasiləni bitirməyin. Bu baş verərsə, uşağın mənfi davranışını mükafatlandıracaq və gücləndirəcəksiniz. Uşağın uşaq olduğunu söyləmək və hər istəyini dərhal yerinə yetirmək gələcəkdə uşaq üçün ciddi problemlərə səbəb olacaq. Ona görə də ailələr uşaqlarına gözləməyi öyrətməlidirlər.
4.“Xeyr” sözündən sonra ardıcıl olun. Əgər qətiyyətlə “Xeyr” deyirsinizsə və uşağınız mənfi davranışını dayandırırsa, dərhal diqqətini başqa istiqamətə yönəldin. "Xeyr" sözünü tez-tez təkrarlamamalısınız, çünki "Xeyr" sözünü çox eşitmək uşağınızın duyarsızlaşmasına səbəb olacaq. Həmçinin, uşağınız ağladığı üçün “Xeyr”inizi “Bəli”yə çevirməməlisiniz. ,
Məqsədimiz uşaqlarımızın özünə nəzarət edən, özbaşına qərarlar qəbul edən və bu qərarların məsuliyyətini daşıyan, hiss və düşüncələrini ifadə edə bilən fərdlər olmasıdır. Valideyn münasibətlərindən qaynaqlanan arzuolunmaz davranışların düzəldilməsi valideynlərin ümumi qətiyyəti və ardıcıllığı ilə mümkündür. Yadda saxlamalısınız ki, ardıcıl, sakit və qətiyyətli hərəkət etməklə istədiyiniz məqsədə çatacaqsınız. Burada diqqət çəkən məqam bu davranışların müəyyən psixoloji hadisədən sonra baş verib-verməməsidir. Belə hallarda valideynlər bir mütəxəssisdən kömək almalıdırlar. Mütəxəssis tərəfindən aşkar edilən emosional pozğunluqların erkən diaqnozu və müalicəsi ilə həm uşaq, həm də onun valideynləri arzuolunmaz davranışlara nəzarət edə biləcəklər.
oxumaq: 0
