İtkilərimizə, övladlarımıza, gələcəyimizə borcumuzu layiqincə yerinə yetirmək istəyiriksə, papağımızı önümüzə qoymalı və hadisədən dərs götürməli, özümüzə açıq ürəklə qarşı çıxmalıyıq. Bunu etməsək, 99-cu il zəlzələsindən sonra hər fəlakətdən sonra “Unutma, unutdurma” şüarı bizə ağrıları xatırlatmaqdan, onu yenidən yaşamaqdan başqa mənası olmayan bir söz olaraq qalacaq. baş verənlərdən heç nə öyrənmədən.Bu baxımdan bütün Türkiyəni dərindən sarsıtdı. Bizim cəmiyyət olaraq reaksiyamız böyük kömək-həmrəylik refleksi idi. Bu refleks hamımızda çox güclü bir inam yaratdı ki, biz bir millət olaraq bir an belə çəkinmədən, qeyd-şərtsiz bir-birimizin köməyinə gələcəyik, hətta dövlət və hökumət mexanizmlərinin ən hazırlıqlı olması gözlənilən və sərxoş vəziyyətə düşəcək. ən sürətli, hər bəlaya müdaxilə etmək. Təkcə bu deyil, qurbanların ağrısını hiss etdik, kədərləndik, ağladıq.
Zəlzələ bizə bunu göstərdi; Bizi bir-birimizdən ayıran, üz-üzə gətirən, düşmənçilik yaradan, bir-birimizdən kənarlaşdırmağa səbəb olan hər şey birdən-birə mənasızlaşa bilər. Bu suala bəzilərimiz müsbət, bəzilərimiz isə mənfi cavab versək də, səhv etmirəmsə, çoxunuzda “kaş” deyən bir səs eşidirəm. Çünki biz uzun illər, daha intensiv şəkildə son 15 ildə o qədər parçalanmış və toqquşmuşuq ki; İnteqrasiya edə bilsəydik, ölkəmizi hər sahədə sözün əsl mənasında “uça biləcək” sosial enerjini boşa vermişik. Bundan yorulmayan varmı?
ÜMUMİ TƏFƏRRÜATLARI ÇOX ARTIRMAQ MÜMKÜNDÜR
Təbii ki, bütün sahələrdə olduğu kimi. həyatda, sosial sferada ziddiyyətlər, qütblər və fərqliliklər var.bu qaçılmazdır. Dünyaya eyni pəncərədən baxan homojen cəmiyyət az qala “ölü”dür; belə bir cəmiyyətdə nə yaradıcılıq, nə də inkişaf mümkün deyil. Məsələn, bəziləri dindar, bəziləri ateist, bəziləri liberal, bəziləri daha mühafizəkar, bəziləri isə özbaşına və ya iddialı ola bilər. . Hər bir ictimai quruluşun təbii fakturasını təşkil edən bu cür fərqliliklər cəmiyyətin inkişafı və tərəqqisinin əsasını təşkil edəcək bəzi ortaq məxrəclər üzərində görüşməyə mane olmur. Bu ortaq məxrəclərdən nəzərdə tutulan, ictimai sülhün artmasına xidmət edən mənəvi dəyərlər və rifahın yüksəlməsinə töhfə verəcək elmi və rasional təcrübələrdir. Misal üçün; Zəlzələdə yaşanan itkilər və dağıntılar qarşısında cəmiyyətin göstərdiyi həmrəylik refleksi, sonrakı dövrdə təhrif edilmiş tikintiyə, uşaq istismarına, qadına qarşı zorakılığa, insan hüquq və azadlıqlarının qəsb edilməsinə, təhsildən uzaqlaşdırılmasına elmi əsaslar və s. buna qarşı çıxa bilməz? Əlbəttə ki, yaxşılaşa bilər, amma başa düşürəm ki, bu barədə çox romantik olmamalıyam. Çünki əvvəlki fəlakət-fəlakət təcrübələrimiz nəzərdə tutduğumuz mənada sosial inteqrasiyanın mümkünlüyünü deməyə əsas vermir. Lakin bu o demək deyil ki, ümumi məxrəcləri təkrarlamaq mümkün deyil. Əslində, yaşadıqları fəlakətləri yüksək sosial şüura və inteqrasiyaya çevirməyi bacaran Çili, Yaponiya kimi ölkələr gözəl nümunə kimi qarşımızda dayanır. Eləcə də, öz ölkəmizdə yaşadığımız bu qədər hərbi çevrilişdən sonra cəmiyyətin son çevriliş cəhdinə qarşı mövqeyi də nisbi də olsa, uzun müddət ərzində dərslərin alına biləcəyini ortaya qoyur.>
Travmatik hadisələrin fərd və cəmiyyət üzərində iki əks təsiri ola bilər: ya parçalayan, parçalayan və ya inteqrasiya və yetkinləşən. Bunun istiqaməti cəmiyyətin və ya fərdin əvvəlki oxşar təcrübələri necə keçirməsi, onların mənəvi infrastrukturunun vəziyyəti, hadisəni necə qəbul etmələri və məlumatlılıq səviyyəsi kimi bir sıra amillərdən asılıdır. Bu məqamda bizim hamımızın üzərinə böyük məsuliyyət düşür ki, yaşadığımız zəlzələ fəlakəti cəmiyyəti korrupsiyaya deyil, inteqrasiyaya və yetkinləşməyə sövq edə bilsin. Üstəlik, bu vəzifə düşündüyümüzdən də çətin ola bilər. Çünki zəlzələnin ağrısı hələ təzə ikən dağıntıları fürsətə çevirməyə çalışır; Talan edən, kirayə haqqını astronomik rəqəmlərə qaldıran, ehtiyacı olan mal və xidmətlərin qara bazarına çıxan o qədər insan bu faciə qarşısında səmimi özünü tənqid etməkdənsə, qulaq üstə uzanır. Ortada bu travmadan degenerasiya yolu ilə çıxmaq meylinin də az olmadığını görmək olar. Üstəlik, bütün bunlardan daha çox, əxlaqi çöküşün cəmiyyətdə adi hala çevrildiyi uzun illərdən bəri davam edən çox patoloji sosial yaddaşla mübarizə aparmaq lazımdır. Bu şəraitdə prosesi əks istiqamətə yönəltmək üçün bunun əhəmiyyətini həqiqətən görə bilən bir ovuc ziyalı, sənət adamı, elm adamı, qeyri-hökumət təşkilatları, media, siyasi formasiyalar, bir sözlə; Ağlı, anlayışı və vicdanı olan hər kəs, nəticəni təmin edəcək bir müddət ərzində dinamik bir səy içində olmalıdır. Lazım gələrsə, qeyd etdiyimiz bu sosial inteqrasiyanı/inkişafı sürətləndirəcək və irəli aparacaq yeni QHT-lərin, virtual və ya real platformaların yaradılmasına fikir verilməlidir.Əgər bunu düzgün etmək istəyiriksə, papağımızı başına taxıb tədbirdən müəyyən dərslər götürməliyik. , açıq bir ürəklə qarşımıza çıxın və mədəniyyətimizdə çox mənalı bir ifadə tapın: “Bir bədbəxtlik min nəsihətdən yaxşıdır.” Onun sözünü şüar kimi qəbul edərək hərəkətə keçməliyik. Ancaq bunu etsək, güzgüyə baxanda günə təbəssümlə başlamaq üçün güc tapa bilərik.
oxumaq: 0
