Bütün dünyada qadınlar fiziki, psixoloji, iqtisadi və cinsi zorakılığa məruz qalırlar. Bu zorakılığın kökündə qadınlara qarşı cinsi ayrı-seçkilik dayanır. Bu gender ayrı-seçkiliyi cəmiyyətin adət-ənənələrinə, adət-ənənələrinə kök salmışdır. Cəmiyyətin adət-ənənələri də bu ayrı-seçkiliyin gündən-günə güclənməsinə səbəb olur. Öz cəmiyyətimizə nəzər saldıqda “arvad kimi yerimək”, “arvad kimi gülmək” kimi ifadələr insanların gündəlik həyatda alçaldıcı mənada işlətdiyi ifadələr və bu kimi cümlələr cəmiyyətin lüğət tərkibinə yerləşmişdir. bu gender ayrı-seçkiliyini qidalandırmağa davam edin. Qadın cinsini aşağılayıcı sifətə çevirən cəmiyyət bu psixoloji zorakılığı təkcə cümlələri ilə deyil, davranışları ilə də davam etdirir. Cəmiyyət qadınları “zəif, kövrək, qayğıya ehtiyacı olan” kimi qələmə verir və onların kişi qayğısına və müdafiəsinə ehtiyacı olduğunu düşünür. Yetkin qadınlar bu etiketlərə qarşı mübarizə aparmağa çalışarkən, yeni doğulmuş qızlar doğulduqları nizam qaydalarına uyğun olaraq böyüdülür. Bu, təəssüf ki, ayrı-seçkilikdən irəli gələn ayrı-seçkilik və zorakılıq dövrünün davam etməsi ilə nəticələnir. Zorakılıq təkcə insana şillə vurmaq kimi fiziki güc tətbiq etmək deyil, onun azadlığını əlindən alıb, həyatını məhdudlaşdırmaqla daimi psixoloji təzyiq göstərirsənsə, bu da zorakılıqdır. Təəssüf ki, bu, qadınların tez-tez məruz qaldığı zorakılıq növüdür.
Ayrı-seçkiliyin ən dağıdıcı nəticəsi hər birimizin hər gün xəbərlərdə gördüyümüz zorakılıq, təqib və qətllərdir. Bu hadisələrin mövzusu olan qadınlar, bu hadisələrin mövzusu olmaqdan qorxmağa məcbur olan qadınlar üçün bu xəbərlər hər zaman, hər platformada gündəm olmalıdır. Adlar dəyişsə də, qatillər həmişə eyni, qurbanlar isə həmişə qadınlardır. Bir gün anamız, bir gün ən yaxın dostumuz, bir gün isə o xəbərdə "qadın" ola bilərik. Bu ehtimalın hamımıza bu qədər mümkün görünməsi yaşadığımız nizamdan qaynaqlanır və qaranlıqda tək gəzərkən qorxmağa, şkafımızda sevimli paltarlarımızı geyinməyimizə mane olmağa sövq edir. Bu məqamda qadınların seçim və azadlıqlarının məhdudlaşdırıldığını bir daha görürük. Blok Məğlub olmaq qadınların azadlığı deyil, öz azadlığını əlindən almaq haqqı tapanlardır.
Hər il yüzlərlə qadın qətl, təqib və zorakılığın qurbanı olur. Statistika göstərir ki, son on ildə qadın qətllərinin sayı 3 dəfə artıb, təkcə 2020-ci ildə 300 qadın öldürülüb, 171 qadının ölümü isə şübhəli kimi qeydə alınıb. Bunlar tez oxuyub ötürəcəyimiz rəqəmlər deyil, yüzlərlə insan itkisi deməkdir. Sayları getdikcə artan bu qadınlar kişi qəzəbinin və qısqanclığının qurbanı olmaqda davam edir. Statistika göstərir ki, qətl və zorakılıqların demək olar ki, hamısını qadının əri, atası və qardaşı kimi ən yaxın qohumları törədir. İnsan doğulduğu ailəyə, yaratdığı ailəyə etibar edə bilmirsə, başqa kimə etibar edə bilər? Zorakılığa məruz qalan qadın həyatında dərin izlər buraxan bir travma yaşayır və həyatını davam etdirmək üçün acizlik hissi keçirir. İzi silinməyən bu cür pisliyə haqq qazandırmaq olmaz və olmamalıdır.
Bəs qadınlara qarşı zorakılığa səbəb nədir? Niyə minlərlə qadın övladlarının qarşısında müdafiəsiz, zorakılığa məruz qalır? Namus anlayışı, adət-ənənələr bu ölkədə hər il yüzlərlə qadının həyatını itirməsinə səbəb olur. Qadınlar cəmiyyətin məna verdiyi namus anlayışı ilə müəyyən edilir və bu anlayışa görə məhdudlaşdırılır. Bizdə qadın orqanizmində qadının özündən başqa hər kəs söz sahibidir. Qadının harada və nə geyinməli, hansı vaxtda, harada və nə qədər yanında olması cəmiyyətin baxış bucağına görə məhdud və konkretdir. Qadın yüksək səslə gülə və ya gecə gec çölə çıxa bilməz. Qadın namusu cəmiyyətimizdə dönməz qaydalarla qorunan bir elementdir. Qadınlara qarşı zorakılıq hər yerdə, istənilən vaxt baş verir: işdə, evdə, məktəbdə... Qadınlar həyatlarının əksər dövrlərində istər psixoloji, istərsə də fiziki zorakılığa məruz qalırlar
Zorakılığın əksər formaları cəmiyyət tərəfindən normallaşdırıldı. “Qızını döyməyən dizini döyər” məsəli zorakılığın cəmiyyət tərəfindən necə normallaşdırıldığının sadə nümunəsidir. Geyindiyi paltara görə qızına zorakılıq edən ata, qısqandığı üçün sevgilisinin rəfiqəsinin çölə çıxması və s. və bir çox başqa nümunələr qadınların həyatında normallaşmamalı olan zorakılıq hekayələridir. Zorakılığın cəmiyyət tərəfindən normallaşmağa başladığı məqamda əsl ürpərdən tərəf ortaya çıxır. İnsanlar harada olduğuna, kiminlə olduğuna, nə geyindiyinə və nə etdiyinə görə qadının bu şiddətə layiq olub-olmadığını şərh etməyə başlayır. Gənc yaşda bir insanın haqsız yerə zorakılığa məruz qalması, kiminsə öldürülməsinin belə müzakirəyə açıq olması vəziyyətin nə qədər ağır olduğunu göstərir. Kişilərin istədikləri yerdə istədiklərini etmək azadlığı olduğu halda, qadınlar kişi üzündən başlarına gələn pis hadisələrə görə cəmiyyət tərəfindən məsuliyyət daşıyırlar. Çünki cəmiyyətimiz kişilərə verdiyi bütün güzəştlərlə qadından qaçır. Onu qidalandıran insanlara qarşı artan bu ayrı-seçkilik minlərlə xəyalın sönməsinə səbəb olur. “Şiddət” və “qadın” sözlərini yan-yana görməmək üçün bütün bu zorakılıq yaradan, zorakılıq edənlərə güzəştə gedən amillər aradan qaldırılmalıdır. Heç vaxt unutmayaq ki, zorakılığa haqq qazandıran hər bir zehniyyət zorakılığa səbəb olan eyni mentalitetdir.
oxumaq: 0
