Qadının yetkinlik dövrü kimi fizioloji olan bu dövrünə klimakterium deyilir. Bu dövrdə reproduktiv yaş sona çatır və yumurtalıqlar çoxalma baxımından şikəst olur və qadın üçün fertilliyin dayandığı yeni bir dövr başlayır. Kitablarda görürük ki, bu dövr üçün “klimakterium” əlamətləri klimakterik simptomlar, menopoz sindromları və ya sadəcə olaraq menopoz adlanır. Ümumiyyətlə qəbul edilir ki, onun meydana gəlməsinin səbəbi yumurtalıqların qocalmasıdır. Menopoz termini qadın üçün geri dönməz bir hadisəni ifadə edir. Əgər qadın 1 il menstruasiya görmürsə, o, menopoza girmiş sayılır. Bu dövrdən sonrakı dövr postmenopozal dövr, bu dövrdən əvvəlki dövr isə premenopozal dövr adlanır. Ümumiyyətlə, bu dövr 40-60 yaş arasıdır. Menopoz, erkən simptomlar dediyimiz nevroloji və psixoloji simptomlarla, qadından qadına fərqli şiddətdə irəliləyir. Keçmişdə diaqnoz üçün istifadə edilən bir üsul olan vaginal yaxma, menopoz zamanı aşağı həssaslığı və qadından qadına dəyişkənliyi səbəbindən artıq istifadə edilmir. Postmenopozal dövrə girmiş qadınlarda ən əhəmiyyətli laboratoriya tapıntıları ən az 3 ölçmədə estrogen səviyyələrinin 20-nin altında olması və FSH və LH səviyyələrinin 40-ın üzərində olmasıdır. FSH və LH səviyyələri menopozdan 3 il sonra maksimum səviyyəyə çatır və sonra tədricən azalır. Yaşından asılı olmayaraq menstruasiya görməyən premenopozal qadınlarda hamiləlik nəzərə alınmalıdır.
Menopozda simptomlar və tapıntılar; Estrogen çatışmazlığının simptomları və əlamətləri qadınların təxminən 70-80% -ində baş verir. Estrogen çatışmazlığından qaynaqlanan simptomlar menopozda dərhal görünür. Buna baxmayaraq, menopozdan sonrakı dövrdə qadınlara ciddi problemlər yaradan ürək-damar xəstəlikləri və osteoporozla bağlı patologiyalar gec dövrdə baş verir. Qızdırma və tərləmə qadınlarda ən çox görülən menopoz şikayətləridir. Bundan əlavə, qadınlarda daxili narahatlıq, narahatlıq, iştahanın azalması, yaddaş və konsentrasiyanın azalması, əhval-ruhiyyənin dəyişməsi, libidonun azalması müşahidə edilə bilər. Digər mühüm məsələ menopozla birlikdə sümük toxumasında baş verən dəyişikliklərdir.
Menopozun müalicəsi;
Bu müalicəni menopozdan əvvəlki dövr və menopoz sonrası dövr kimi qəbul etməliyik. Menopozdan əvvəlki dövrdə müalicə; Menopoz yumurtalıqların qocalması nəticəsində yaranır Funksiyalarını itirir. Bu dövrün özəlliyi ondan ibarətdir ki, yumurtalıqlardan sintez edilən FSH və estrogenlər köhnə ritmik salınımlarını itirməyə başlayır. Bu vəziyyətdə müalicəni təyin edən xəstənin şikayətləridir. Bu dövrdə həkimi və xəstəni müalicəyə sövq edən iki əhəmiyyətli şikayət qrupu, qızdırma əlamətləri və nizamsız menstrual qanamalardır. Ediləcək müalicələr ümumiyyətlə hormonal müalicələrdir. Lakin onların dozaları postmenopozal müalicədən çox fərqlidir. Məqsəd xəstənin müəyyən dövrlərdə menstrual qanaxmalarının olmasını təmin etmək və xəstəni rahatlaşdırmaqdır.
Menopozdan sonrakı dövrdə müalicə; Əsas məqsəd itirilmiş estrogen hormonunu əvəz etməkdir. Estrogen müalicəsində ən əhəmiyyətli problem hansı hormonların hansı şəkildə və nə qədər müddətə istifadə ediləcəyidir. İsti flaş şikayətlərinin və ya vaginal incəlmənin qarşısının alınmasına gəldikdə, fərdin özünə uyğun müalicə üsulunu və müddətini təyin etmək mümkün ola bilər. Menopozun gec problemi olan osteoporoz sürətləndikdə və ürək-damar xəstəlikləri riski artdıqda, fərdi müalicə dozasını tənzimləmək mümkün deyil. Bu səbəblə müxtəlif araşdırmalardan əldə edilən nəticələr çərçivəsində müalicələr planlaşdırılmağa çalışılır.
Sümük rezorbsiyası (Osteoporoz);
Sümükün mikroskopik strukturunun pozulması və nəticədə sümükün mineral sıxlığının azalması, kövrəkliyi və başqa sözlə, qırılma riski artır.
Osteoporozun müalicəsi; Menopozdan sonra osteoporoz sürətləndiyi üçün qadınlarda postmenopozal dövrdə osteoporozun müalicəsi uzun illərdir müzakirə olunur. Müalicə ilk növbədə əvvəllər qeyd olunan müxtəlif amilləri aradan qaldırmağa yönəlməlidir. Pəhriz və idman da menopozdan sonra osteoporozun qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Pəhrizdə ən vacib amil gündəlik kalsium qəbuludur.
oxumaq: 0
