Bu cümləni eşitməyən yoxdur: "Oğlan və ya qız olmasının fərqi yoxdur, nə qədər ki, sağlamdır". Uşaq sahibi olmaq istəyən bütün valideynlərin ağzındadır. Valideynlər körpəsinin doğulmasını gözləyərkən bəzən “Qızdırsa, belə ad verək”, oğlandırsa, “Adını belə qoyaq” deyirlər, amma cümlə həmişə eyni şəkildə bitir: “ Sağ olsun, bəsdir”. Çünki sağlamlıq uşağa verilən addan və cinsindən əvvəl gəlir.
Valideynlərin uşaq sahibi olmaq qərarı mühüm dönüş nöqtəsidir və özü ilə bir çox dəyişiklik və yeniliklər gətirir. Bu yeniliklərlə yanaşı, uşaqların sağlam düşünən, qərar verən, sual verən, araşdıran, özünə güvənən, cəmiyyətə uyğunlaşa bilən şəxsiyyət kimi formalaşmasında valideynlərin çox böyük rolu var. Valideynlər həmişə yeni uşağın normal inkişafını gözləyirlər və heç vaxt onun xüsusi ehtiyacları ola biləcəyini düşünmək istəmirlər. Nəhayət, körpə doğulur. Valideynlərin xüsusi qayğıya ehtiyacı olan övladının olması faktını qəbul etmələri və uşağın səviyyəsindən və əlillik dərəcəsindən asılı olmayaraq həyatlarını bu faktla yenidən tənzimləmələri zaman tələb edir. Bu proses zamanı qarşılaşdıqları çətin vəziyyətlərə reaksiyaları şok, məyusluq, inkar və günahkarlıq hissi ilə yanaşı, psixoloji problemlərdir. Bundan əlavə, onların valideynlik rollarında, şəxsi və iş həyatında dəyişikliklər baş verməyə başlayır.Aydındır ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların valideynləri normal inkişaf edən uşaqların valideynlərinə nisbətən somatizasiya, stress, narahatlıq və depressiya kimi psixoloji və emosional problemlərlə daha tez-tez qarşılaşırlar.
Uşağın qayğısına qalmaq üçün vaxtın, pulun və enerjinin olmaması valideynləri yoran hallar sırasındadır.
Onu da demək olar ki, xüsusi uşaqları olan valideynlər gündəlik həyatın tələblərini yerinə yetirməkdə çətinlik çəkirlər və tez-tez günahkarlıq, qəzəb, acizlik, uğursuzluq və utanc kimi hissləri yaşamaq. Eyni zamanda ailədə uşaq sayı, sosial dəstəyin qeyri-kafi olması, gəlir səviyyəsinin aşağı olması, ailə vəziyyəti və üzləşdikləri çətinliklərə dözümlülük səviyyələri kimi hallar ağır psixi və emosional problemlərin yaşanmasında təsirli rol oynayır. Xüsusi ehtiyacları olan insanlar Valideynlər uşaq sahibi olmanın tələblərini yerinə yetirmək üçün ilk növbədə sahib olduqları resurslara, yəni ana, ata, həyat yoldaşı, dost, dost kimi yaxın ətrafdakı insanlara müraciət edirlər. Bu resurslar tələb olunan tələblərə cavab verə bilmədikdə, başqa resurslara, yəni peşəkarlara müraciət edirlər. Valideynlərin yaxın ətraflarından və ya müəssisələrindən aldıqları dəstək onlara xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşağın vəziyyətini qəbul etməyə, uyğunlaşmağa və problemlərin öhdəsindən gəlməyə kömək edir. Valideynlər övladında ilk olaraq nəyə diqqət yetirirlər? Uşaqlarının inkişaf problemləri ilə bağlı ilk diqqət çəkən şey dil anomaliyalarıdır. Bundan əlavə, valideynlər uşaqlarının müxtəlif ağlama növlərinin olmaması, səsləri, hərəkətləri, duruşları, baxışları təqlid edə bilməmələri, təlimatları başa düşməmələri, eşitmə problemləri kimi halların olduğunu qeyd edirlər. Valideynlər bu çətin proseslər zamanı öz psixoloji dayanıqlığını qorumaq və övladlarının ehtiyaclarını ödəmək üçün psixoloji yardıma ehtiyac duyduqda neqativ düşüncələrlə üzləşirlər. Demək olar ki, bu mənfi düşüncələrə sahib olan valideynlər dözümlülük səviyyəsinin aşağı olması, mənfi özünə hörmət, çarəsizlik kimi problemlərlə üzləşirlər. Ona görə də bu cür hiss və düşüncələrə malik olan valideynlər psixoloji yardıma ehtiyac duysalar da, onlarda psixoloji yardıma mənfi münasibət bəsləyə bilər. Bu səbəbdən, xüsusi uşaq sahibi olan valideynlərin öz psixi sağlamlıqlarını qorumaları və uşaqlarının vəziyyətini ən qısa zamanda qəbul etmələri övladlarının inkişafı üçün çox vacibdir. Valideynlərə göstərilən sosial dəstəyin onların bu çətin prosesin öhdəsindən gəlməsində, psixi sağlamlıqlarının qorunmasında yüksək olması da çox vacibdir. Unutmaq olmaz ki, "Bütün anaların ən böyük qorxusu övladlarının ölməsidirsə, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaq sahibi olan anaların ən böyük qorxusu övladlarından əvvəl ölməkdir." Sağlam günlər diləyi ilə...
oxumaq: 0
