Əvvəlki dövrlə müqayisədə həyat və məişət şəraitinin sürətlənməsi, gün ərzində görülən işlərin sayının artması insan münasibətlərinə də təsir edib. Bu dövrdə daha az dinləyən, daha az göz təması quran və daha az səbirli nəsillər yetişir. Yəni zamanın sürətlənməsi bu dövrdə insan davranışlarına da təsir edib. Ona görə də keçmişlə müqayisədə fərdlərin bir-birinə sərf etdiyi vaxt azalıb və buna paralel olaraq valideynlərin də övladlarına ayırdıqları vaxt da azalıb.
Bu məlumatların işığında əslində uşaqların inkişaf prosesində kifayət qədər vaxt olmadığı üçün valideynlərin uşaq sahibi olması daha asan olur.Əsəbiləşəndə uşaqların uşaq olduğunu unudur və onlara böyüklər kimi yanaşır.
Məsələn, uşaqlar üçün çətin olan və onlar üçün çətin olan bir hadisədən sonra valideynlər övladlarına kifayət qədər dəstək olmalıdırlar, lakin onların uşaqlara dedikləri belə cümlələrdir: “Oğlum, artıq böyümüsən, ağlama” və ya “körpələr ağlayır, göz yaşlarını sil”.Görürük. Onlar üstüörtülü şəkildə mövzunu yerləşdirirlər ki, ağlamaq uşaqlarda zəiflikdir, çünki uşaqların böyüməsi üçün ağlamamalı və böyüklər kimi davranmalıdırlar. Yaxud “Mən sənin yaşında olanda... Mən belə etdim...” kimi cümlələr uşaqları dəstəkləmək əvəzinə onlara təzyiqi artırır və uşaqlar daim özlərini müqayisə edirlər. Halbuki onların tək istədikləri yaşlarının gətirdikləri ilə paralel başa düşülmək idi və uşaqlıq dediyimiz prosesin ətraf mühiti tanımaq prosesi olduğunu unutmasaq, onların bacara bilməyəcəyi bir yük buraxmış oluruq. onlara verdiyimiz öhdəlikləri daşımaq.
Bu proses xüsusilə informasiya əsrində olmağımızla dəstəklənir. Uşaqlar böyüklərin davranışlarını başa düşmək və tənqid etmək üçün yetərincə yetkin olmadıqlarından, öz yaşlarından çox kənar davranışları təqlid edirlər. Uşaqlarımızın ekranda bir çox böyüklərin rol modellərini görməsi bu prosesə öz töhfəsini verir. Qızlar makiyaj etməyə, dikdaban ayaqqabı geyinməyə, böyüklər kimi danışmağa, oğlanlar isə atalarının baxdığı zorakı seriallara, filmlərə baxaraq, özlərindəki aktyorları model kimi götürməyə başlayırlar. Y Peyvəndin tələb etdiyi psixoloji prosesləri vaxtında yaşaya bilməyən uşaq uşaqlığını yaşamadan yetkinləşir. Vəziyyət belə davam edərsə, gələcəkdə fərdlərdə şəxsiyyət pozğunluğu ehtimalı artır.
Nəticədə unutmayaq ki, uşaqlarımız hələ bizim qədər yetkin deyillər və təbii olaraq nələri yaşamağa çalışırlar. yaşları gətirir.Biz lazım olanda onlara dəstək olmalı,yaşlarına uyğun davranmalarına şərait yaratmalıyıq.Uşaqların şəxsiyyətinin inkişafı möhkəm təməllər üzərində qurulsun.
oxumaq: 0
