Qaraciyərə yayılan bir çox xərçəng növündə, xüsusən də qaraciyər şişlərində tətbiq oluna bilən kemoembolizasiya, şişi qidalandıran damarlara birbaşa kemoterapi və vazo-okklyuziv dərmanların verilməsi prosesi olaraq təyin edilə bilər. Müdaxilə rentgenoloqları tərəfindən tətbiq edilən kemoembolizasiya prosesi xərçəng xəstəliyinin müalicəsində lokal-regional müalicə üsulu ilə, yəni dərmanların birbaşa xərçəng toxumasına yeridilməsi ilə həyata keçirilir. Kimyaterapiya və embolizasiya müalicəsinin eyni vaxtda tətbiq olunduğu kemoembolizasiya metodunda dərman klassik kimyaterapiya metodundan fərqli olaraq yalnız xərçəng toxumasına çox daha yüksək dozada verilir. Kemoembolizasiya müalicəsində insana verilən dərman xərçəng hüceyrələrinin qidalandığı damara yeridilir. Beləliklə, dərman xərçəng toxumasına sürətlə çatarkən, sağlam toxumalara getməsinin qarşısı alınır. Müalicənin ikinci hissəsi olan embolizasiya prosesində xərçəng toxumasına qan axını embolizasiya edilir (kəsilir) və xərçəng toxumasının qidalanmasının qarşısı alınır.
Kemoembolizasiya
Qaraciyərə metastaz verən bir çox xərçəng növlərində, xüsusən də qaraciyər şişlərində tətbiq oluna bilər.Kimyaterapiya dərmanlarının birbaşa şişi qidalandıran damara verilməsi və müvafiq damarın bağlanması prosesi kimi də təyin edilə bilər. Bütün bədənin kemoterapi dərmanlarına məruz qalmasının qarşısı alındığı bu müdaxilə müalicə üsulu, ümumi sağlamlıq vəziyyəti yaxşı olan, qaraciyər xərçəngi və ya metastaz səbəbiylə kütləsi olan və sistemik kimyaterapiyadan fayda görməyən seçilmiş hallarda tətbiq oluna bilər.
Kemoembolizasiya prosedurundan sonra 1-ci, 3-cü və 6-cı aylarda MR görüntüləmə ilə şəxsin nəzarəti aparılır. Yüksək ferment səviyyəsi olan insanlarda həftəlik laboratoriya təqibi tələb olunur. Xəstənin müalicəyə verdiyi reaksiyadan asılı olaraq, lazım gəldikdə kimyəvi embolizasiya prosesi müxtəlif kimyaterapiya dərmanları ilə təkrarlanır. Tez-tez verilən suallar "Xemoembolizasiya hansı xərçəng növlərinə tətbiq edilə bilər?" “Kemoembolizasiya nədir?” sualına cavab verməzdən əvvəl. sualına cavab vermək lazımdır. Xərçəng hüceyrələri sürətlə inkişaf edir və çoxalır. Bunun üçün böyük miqdarda enerji tələb olunur. Belə güclü damarlar Arı vasitəsilə qidalanır. Klassik kimyaterapiya prosedurunda dərman xəstəyə qol venasından verilir.
Bütün bədənə yayılan kemoterapi dərmanı qan dövranı sistemi vasitəsilə xərçəng toxumasına çatır. Ancaq klassik üsulda kemoterapi dərmanı bütün bədənə yayıldığı üçün bəzi yan təsirlərə səbəb ola bilər. Kemoembolizasiya üsulu iki mərhələdə həyata keçirilir, yəni kimyaterapiya və embolizasiya.
Klassik kimyaterapiya üsulundan fərqli olaraq, yüksək dozalı kimyaterapiya dərmanı birbaşa qasıq nahiyəsindən xərçəng hüceyrələrinin əmələ gətirdiyi şişi qidalandıran damarlara yeridilir. Beləliklə, bütün dərmanlar xərçəng toxumasına nüfuz edir və dərmanın digər sağlam toxumalara çatmasının qarşısı alınır, bununla da xəstə kimyaterapiyanın mümkün yan təsirlərindən qorunur. Kimyaterapiya dərmanı mikrosferlərlə venadaxili verildikdən sonra embolizasiya prosesi də baş verir. Bu proses sayəsində xərçəng toxumasına aparan arteriya embolizasiya olunur. Başqa sözlə, şişə qan axını kəsilir. Beləliklə, müvafiq toxumanın qidalanmasının qarşısı alınır və xərçəng hüceyrələri ölür.
Kemoembolizasiya prosesinin məqsədi həm xərçəngli nahiyənin qanla təmin olunmasının qarşısını almaq, həm də kimyaterapiya dərmanlarını birbaşa toxumaya yeritməkdir. Yüksək dozalı kimyaterapiya dərmanı mikrosferlərə yüklənir və xəstəyə verilir. Mikrokürələr xərçəng toxumasında qalaraq toxumanın qanla təmin olunmasına mane olduğundan xərçəng hüceyrələrinin ölümü sürətlənir.
Effektivliyi elmi araşdırmalarla sübut edilmiş kemoembolizasiya bəzi qaraciyər xərçəngi hallarında ilk üstünlük verilən müalicə üsuludur. Klassik kimyaterapiyaya cavab verməyən və/və ya cərrahi müalicə üçün uyğun olmayan qaraciyər xərçəngi vəziyyətlərində də tez-tez istifadə olunur.
Kemoembolizasiya növləri hansılardır?
Kemoembolizasiya tətbiq edilir. iki müxtəlif növdə.
- TAKE metodunda prosedur zamanı Lipiodol kimyəvi kimyaterapiya preparatı Lipiodol ilə birlikdə qaraciyər toxumalarına verilir. Daha sonra xəstəyə verilən mikrokürələr vasitəsilə şişin damar qidalanmasının qarşısı alınır.
- DEB-TAKE (Drug Eluting Beads Trans-Arterial Chemoembolization) metodunda kimyaterapiya dərmanı mikrokürələrə yüklənir.
Kemoembolizasiya Hansı Xərçəng Növlərinə Tətbiq Edilir?
Kimyaembolizasiya HCC (hepatosellüler karsinoma) və xolangiokarsinomanın müalicəsində tətbiq oluna bilər. , əsas qaraciyər xərçəngi növlərindən biridir. Mədə-bağırsaq traktından yaranan NET (neyroendokrin şişlər) səbəb olduğu qaraciyər metastazlarında uğurla həyata keçirilir. Kimyaembolizasiyanın tez-tez tətbiq olunduğu başqa bir vəziyyət, yoğun bağırsaq xərçənginin qaraciyərə yayıldığı, yəni metastaz verdiyi hallardır. Başqa sözlə, qaraciyər xərçənginin müalicəsi üçün yalnız qaraciyərdə yerləşən şişlər və ya digər xərçəng növləri qaraciyərə metastaz verərsə, kemoembolizasiya tətbiq edilə bilər.
Məlumdur ki, dünyada 25 ildir həyata keçirilən kimyaembolizasiya prosesi klassik kimyaterapiyadan qat-qat effektivdir. Ən böyük üstünlüyü isə xərçəng toxumasını qidalandıran damarların tıxanaraq qidalanmasının qarşısı alınması və kimyaterapiya dərmanının uzun müddət xərçəng toxumasında qalmasıdır. Kemoembolizasiya daha çox orta mərhələdə qaraciyər şişlərində tətbiq edilir. Erkən mərhələdə olan qaraciyər xərçənglərində şiş müalicəsi cərrahiyyə və ya radiotezlik üsulları ilə həyata keçirilə bilər.
Kemoembolizasiya Proseduru Necədir?
Kimyaembolizasiya müdaxilə radiologiya şöbəsinin mütəxəssisləri tərəfindən həyata keçirilsə də, qərar kemoembolizasiya üçün müalicə onkologiyaya əsaslanır.Xəstəni izləyən qastroenterologiya, ümumi cərrahiyyə kimi sahə həkimlərindən ibarət şura tərəfindən verilir. Müvafiq halda kemoembolizasiya prosedurunun tətbiqi barədə qərar yenə müdaxiləçi radioloq tərəfindən verilir.
Xəstənin kemoembolizasiya proseduruna daxil olmasından sonra xəstəxanaya yerləşdirmə aparılır. Xəstəyə əməliyyatla bağlı ətraflı məlumat verildikdən sonra xəstə angioqrafiya otağına aparılır. Prosedur zamanı xəstənin ağrı hiss etməməsi və narahatlığını azaltmaq üçün qol damarından sedativ dərmanlar verilir və/və ya lokal anesteziya tətbiq edilir. Digər angioqrafiya əməliyyatlarında olduğu kimi, kemoembolizasiya prosesində də qasıq nahiyəsinə girilərək angioqrafiya aparılır. Qaraciyər arteriyasına
kateter adlı nazik boru daxil edilir və qaraciyərin bütün damarlarının angioqrafiyası çəkilir. Beləliklə, qaraciyərdə xərçəng toxumasını qidalandıran damarlar müəyyən edilir. Daha nazik kateter ilə Mikrosferlər, yəni xüsusi hissəciklərin tərkibində olan dərman şişi qidalandıran toxumaya çatdırılır. Dərmanın bir hissəsi qaraciyərin bütün bölgəsinə buraxılır. Kimyaterapiya dərmanlarını buraxan mikrokürələr xərçəng hüceyrələrinin əmələ gətirdiyi şişə çatır və toxumanı qidalandıran damarları bağlayır.
Prosedur başa çatdıqdan sonra xəstə 4-6 saat xəstəxanada istirahət etməlidir. Lakin kemoembolizasiya prosesinə görə ağrı, ürəkbulanma və qusma kimi yan təsirlər meydana çıxa bildiyi üçün xəstə ertəsi gün evə buraxılır. Kemoembolizasiya proseduru xəstə üçün adi angioqrafiya prosedurundan fərqlənmir.
Prosedur zamanı insan ağrı və ya ağrı hiss etmir. Lakin prosedur başa çatdıqdan sonra insan qaraciyərin yerləşdiyi yuxarı sağ qarnında ağrı hiss edə bilər. Belə şikayətlər olduqda xəstənin şikayətlərini azaltmaq üçün adama ağrıkəsicilər verilir. Kimyoembolizasiya prosesi bəzi xəstələrdə şişin tam məhvini təmin edərkən, bəzilərində şişin kiçilməsinə gətirib çıxarır. Hər iki vəziyyətdə xəstənin həyat keyfiyyəti yüksəlir və ömrü uzadır.
Kemoembolizasiya prosedurundan sonra ilk ayda qaraciyərin qiymətləndirilməsi üçün təkrar müayinə planlaşdırılır. Prosedurdan sonrakı 3-cü ayda şişin müalicəyə reaksiyasını izləmək üçün CT, MR və ya PET CT aparılır. Xəstənin fermentlərini izləmək üçün qan testləri aparılır.
Kemoembolizasiya Prosedurunun Yan Təsirləri Nələrdir?
Qarın ağrısı, halsızlıq, yorğunluq, ürəkbulanma ilə xarakterizə olunan postembolizasiya sindromu, Kimyaembolizasiya prosedurundan sonra xəstədə qusma və qızdırma görünə bilər. Bəzi xəstələrdə bu şikayətlər 3-4 gün davam edə bilər. Nadir hallarda abses əmələ gəlməsi və qaraciyər çatışmazlığı kimi ağırlaşmalar baş verə bilər.
Xəstə seçimi fəsadların azaldılmasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Buna görə də bəzi xəstələr kimyəvi embolizasiyadan keçə bilmirlər.
oxumaq: 0
