Boyun ultrasonoqrafiyası boyunda kütlə, ağrı, qızartı kimi hallarda və ya bəzi xəstəliklərin təqibində istifadə edilən səthi ultrasəs müayinəsidir. Boynumuzda tiroid bezi, tüpürcək vəziləri, əsas damarlar, limfa düyünləri, qida və nəfəs borusu kimi həyati vacib orqanlar var.
Limfa düyünləri bədənimizdə doğuşdan mövcuddur və orqanizmimizin mikroblara qarşı ilk qoruyucu təbəqələridir. Onlar yoluxucu agentlərlə qarşılaşdıqda böyüyürlər və infeksiya bədən tərəfindən müalicə edildikdə və ya zərərsizləşdirildikdə kiçilirlər. Bundan əlavə, bəzi hematoloji qan xəstəlikləri (lenfoma, leykoz və s.) və bəzi xərçənglərdə limfa düyünləri təsirlənir və böyüyür. Ultrasəs genişlənmiş limfa düyününün infeksiya və ya xərçəngdən qaynaqlandığını anlamaq üçün çox vacib məlumat verir. Buna görə xəstənin təqibi, tibbi müalicəsi və biopsiya qərarları verilir.
Tüpürcək vəziləri iki əsas tüpürcək vəzindən (parotid və dilaltı) və boynumuzun hər iki tərəfində simmetrik şəkildə yerləşən çoxlu kiçik tüpürcək vəzilərindən ibarətdir. Bu tüpürcək vəzilərinin infeksiyaları, vəzi daxilində inkişaf edən xoşxassəli və ya bədxassəli kütlə lezyonları, vəz kanallarında əmələ gələn daşlar və kanalların genişlənməsi ultrasəs müayinəsi ilə müəyyən edilə bilər. Ona görə də bu xəstəliklərdə ultrasəs ilk seçimdir.
Tiroid xəstəliklərinin diaqnostika və müalicəsində ultrasəs müayinəsi ilk seçimdir (bu mövzu qalxanabənzər vəzin ultrasəs müayinəsi başlığı altında izah edilir).
Boynumuzdakı digər həyati orqanlar beynimizə gedən əsas damarlardır (boyun damarları). Ultrasonoqrafiya bu damarların açıq olub-olmadığını və onlarda ateroskleroz əlamətləri və lövhələrin olub olmadığını yoxlayır. Damarların tam müayinəsini aparmaq üçün müayinəyə Doppler Ultrasonoqrafiya da daxil edilməlidir.
Həmçinin xüsusilə yeni doğulmuş körpələrdə baş bir tərəfə tutularaq digər tərəfə çevrilməlidir. İktidarsızlığa səbəb olan tortikollis xəstəliyi də ultrasəs ilə diaqnoz qoyulan və izlənilən xəstəlikdir. Bu xəstəliyə adətən doğuş zamanı yaranan gərginliklər səbəbiylə boynumuzu sağa-sola hərəkət etdirən əsas əzələ qrupunda qanaxmalar yaranır. Diaqnoz bu qanaxma sahəsinin və ya əzələdəki qalınlıq fərqinin ultrasəs ilə ölçülməsi ilə qoyulur.
oxumaq: 0