Ikea 2008-ci ildən bəri dünyanın ən böyük mebel pərakəndə satışçısıdır. Ancaq bunun ən böyük olmasının bir səbəbi var. Biz buna ikea effekti deyirik. Beləliklə, bir mebel şirkətinin adını daşıyan bu effektin bizim əlaqələrimizdəki rolu nədir?
İlk olaraq ikea effektini izah etməklə başlayaq. Bu, ikea effekti adlansa da, onun ilk görünüşü 1950-ci illərdə bir Amerika şirkətinin tortun içinə qoyula bilən hər şeyi tozlayıb qablaşdırması ilə başlayır. Bu proses o qədər praktik və asandır ki, paketdən çıxan qarışığa su əlavə edib qarışdırıb sobaya qoymaq kifayətdir. Bununla belə, şirkət istənilən satış səviyyəsini əldə edə bilmir. Daha sonra istehlakçıların rəyi araşdırıldıqda belə qənaətə gəlinir ki, qarışıqlar tortun hazırlanmasını çox sadələşdirir və bununla da insanların əməyini dəyərsizləşdirir. Bunun üzərinə hazır tort qarışığı istehsal edən şirkətlərdən biri qarışığın içindən yumurta və südü çıxarır. Dərhal sonra bu markanın satışları digərlərini üstələyir. İnsanlar südü özləri ölçüb tökəndə, yumurtanı özləri sındıranda çox zəhmət sərf etdiklərini hiss edir və o tortun sahibi olurlar. Onlar bunu Ikea-nın sökülmüş şəkildə satılan və istehlakçıların yığmalı, yəni işləməli olduğu məhsullarından ilhamlanaraq "Ikea Effekti" adlandırırlar. Çünki insanlar bir şey üçün çox çalışdıqda, onu daha çox sevməyə və daha çox dəyər verməyə meyllidirlər.Bu, uşaqların zəhməti və sahibliyi nəticəsində tərəvəzləri daha çox yediyini göstərir. Artıq tərəvəz yeməyi sevən uşaqlar yemək prosesində iştirak etdikdə daha çox yeyirlər.
Ikea effektinin yaratdığı başqa bir vəziyyət "Dünyaları mən yaratdım!" hissi ola bilər. Bəzən münasibətlərimizdə oxşar vəziyyətləri görə bilərik. “Adam etdim”, “Onun üçün saçımı tozsoran etdim” və ya “Bu münasibəti yaxşılaşdırmaq üçün illər verdim” kimi ifadələrlə bizə mənfi təsir edən münasibətlərimizi davam etdiririkmi?
Mən etdim Bir layihəmizin digərlərindən daha gözəl olduğunu düşünüb, “Bu layihə üçün gecə-gündüz çalışdım, bu layihə hər şeydə mükafat almalıdır” deyə düşünürük?
Təbii ki, işimizi ən yaxşı şəkildə başa çatdırmaq və nəticə gözləmək bizim üçün normaldır. Lakin biz bu vəziyyəti qabartmalı və gündəlik işlərimizi pozacaq səviyyəyə çatmasının qarşısını almalıyıq.
Bütün bu səylər əslində bütün insanlarda olan özümüzü kəşf etmək yolunda yaradıcılıq üçün motivasiyadır. Bu effekti evlərimizə gətirmək, əmək və istehsal sevincini yaşamaq üçün nə edə bilərik? Bəlkə bir tapmaca tamamlayacaq, bəlkə sevdiyimiz birinə yaylıq toxuya bilərik.
oxumaq: 0
