- Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri:
Böyrəküstü vəzilər böyrəklərin üstündə yerləşən üçbucaqlı prizma şəkilli orqanlardır. Bunlar qarının arxa divarında əsas damarlara (Aorta, Vena Cava Aşağı və Renal Arteriya-Vein) çox yaxın yerləşən retroperitoneum adlanan endokrin bezlərdir. Normal ölçüləri təxminən 3x5x2 sm, çəkisi isə 3-6 qramdır. Bu vəzilərin korteks adlanan xarici təbəqəsi və medulla adlı daxili təbəqəsi var.
Vücudumuzda ifraz olunan ən mühüm hormonlar bu bezlərdən ifraz olunur. Korteks təbəqəsində kortizol və aldosteron, medulla təbəqəsində isə epinefrin və norepinefrin hormonları ifraz olunur. Bunlardan başqa böyrəküstü vəzilər də cinsi hormonlar ifraz edir.
- Böyrəküstü vəzilər üçün əməliyyat niyə və nə vaxt lazımdır?
Böyrəküstü vəzilərin cərrahi yolla çıxarılması tələb olunur.Çıxarılma prosesi adrenalektomiya adlanır. Bu prosedur hormon istehsalı nəzarətsiz şəkildə artdıqda və ya vəzilərdə xərçəng ola biləcək kütlə olduqda həyata keçirilir.
- Hormon istehsalının həddindən artıq artdığı 3 vəziyyət adrenalektomiya tələb edir:
Kuşinq Sindromu:Böyrəküstü vəzin qabığı qatında steroid (kortizol)istehsalının artması var:
Conn Sindromu:Qorteks təbəqəsində aldosteron istehsalının artması müşahidə olunur. Bu vəziyyət hiperaldosteronizm adlanır. Klinik olaraq ciddi hipertoniyaya və qanda kalium səviyyəsinin azalmasına səbəb olur.
Feokromositoma:Medulla təbəqəsindən həddindən artıq adrenalin ifrazı var. Bu xəstələrdə yüksək qan təzyiqi, həddindən artıq tərləmə, titrəmə və narahatlıq müşahidə olunur.
İnsidentaloma:Hər hansı səbəbdən(adrenal xəstəliklərdən başqa, məsələn, USG və ya ginekologiya şöbəsi tərəfindən aparılan abdominal tomoqrafiya)Müayinə zamanı təsadüfən aşkar edilən böyrəküstü vəzidən əmələ gələn kütlələrə insidentaloma deyilir. Onların ölçüləri 1 sm-dən 10 sm-ə qədər və ya daha çox ola bilər.
Yaşla rast gəlinmə halları artır; 30 yaş ətrafında 1-2%, 50 yaşda 7%, 80 yaşda isə 12% təşkil edir. Bu gün tomoqrafiya və maqnit rezonans görüntüləmə kimi üsulların daha sıx istifadə edilməsi ilə Onun tezliyi orta hesabla 7-10% olaraq qəbul edilir.
Bunlar ümumiyyətlə hormon ifrazına səbəb olmayan şişlərdir (qeyri-funksional adenoma).
İnsidentalomaların qiymətləndirilməsində bəlkə də ən vacib məqam budur. onların bədxassəli olub olmadığını müəyyən etməkdir. Bu məqsədlə ən çox istifadə edilən parametr kütlənin ölçüsüdür (diametri 4 sm-dən az olan adrenal kütlələrin yalnız 2%-i, diametri 6 sm-dən böyük olanların isə 25%-i xərçəngdir).
İdentsellomalar həddindən artıq hormon istehsalına səbəb olmasa da, onların ölçüsü və ya struktur xüsusiyyətləri onların cərrahi yolla çıxarılmasını tələb edir. Xüsusilə ölçüsü 3-4 sm-dən çox olan dəstlər üçün (xərçəng riskinə görə) cərrahi müdaxilə tövsiyə olunur.
Böyrəküstü vəzi xərçəngi çox nadir görülsə də, bu xəstəlik üçün cərrahi müalicə yeganə şansdır. . Bəzi xəstələrdə bu şiş bədənin başqa bir hissəsindən böyrəküstü vəziyə yayılmış xərçəng forması ola bilər.
- Böyrəküstü vəzi əməliyyatı:
Böyrəküstü vəzilərin çıxarılması Cərrahi yolla çıxarılmasının müxtəlif üsulları mövcuddur. Xəstə üçün uyğun metodu təyin edən amillər; Şişin ölçüsü, xəstə faktorları (çəkisi, boyu, ümumi vəziyyəti, əvvəlki əməliyyatlar) və cərrahın təcrübəsi.Böyrəküstü vəzin cərrahiyyəsində açıq və laparoskopik üsullardan istifadə etmək olar. Açıq üsulda daha böyük kəsik edilirsə, laparoskopik üsulda bir neçə kiçik deşik açılır. Laparoskopik üsul kiçik şişlər (adətən 6 sm-dən kiçik şişlər) üçün daha uyğundur və xəstəxanada daha az yatmağa imkan verən, daha az ağrılı və xəstədə daha az çapıq buraxan üsuldur. Açıq üsul daha geniş miqyaslı əməliyyatdır və xüsusilə bədxassəli xərçəngin olması halında həyata keçirmək daha məqsədəuyğundur.
oxumaq: 0
