Hər canlının təbii və balanslaşdırılmış metabolizmi var, anadangəlmə əlilliyi istisna olmaqla. Metabolizm bədənimizdəki bəzi hadisələr zəncirinin ümumi adıdır. Bu hadisələr silsiləsi; Qida və havanın bədənimizə daxil olması ilə başlayır və onların parçalanması, daşınması, yandırılması və ya istifadəsi, başqa maddələrə çevrilməsi, məhv edilməsi və bədən daxilində atılması kimi bir çox fəaliyyətlə davam edir. Bu fəaliyyət zənciri həyat boyu balanslı və nizamlı şəkildə davam edir. Bütün metabolik fəaliyyətlər birbaşa və ya dolayısı ilə bir-biri ilə bağlıdır, buna görə də zəncirin bir halqasındakı hər hansı dəyişiklik və ya pozulma digər fazalara və proseslərə təsir göstərir. Metabolik zəncirinə ən çox təsir edən əsas amillər yanlış və balanssız qidalanma, həddindən artıq dərman istifadəsi, zəhərlənmələr, hava çatışmazlığı, hərəkətsizlik və stressdir.
Təbii və Balanslı Metabolizm
A. təbii və balanslaşdırılmış maddələr mübadiləsi vasitələri. ; Bu o deməkdir ki, orqanizmin bütün funksiyaları ahəngdar və sağlam şəkildə yerinə yetirilir. Yaxşı; Bədən sağlamlığı, mənəvi-əqli məmnunluq, həyat sevinci və şüur kimi həyat üçün vacib şərtlər yerinə yetirilir, daxili siqnallar daha yaxşı qavranılır. Bu o deməkdir ki; Balanslaşdırılmış və təbii maddələr mübadiləsi daha yaxşı şəxsi və sosial inkişaf üçün bir amildir.
Hər bir orqanizm öz təbii balansı ilə ehtiyac duyduğu fermentləri və hormonları özü istehsal edə bilər və bunun üçün lazım olan tikinti materialları olmalıdır. qidalanma yolu ilə təmin edilməlidir. Bu müddəa sağlam insanda onun daxili və ya xarici siqnalları (aclıq, toxluq, iştahsızlıq, iştahsızlıq, məşq, hərəkətsizlik və s.) ilə tənzimlənə bilər.
Bizə 3 əsas qida maddəsi daxil olur. bədənimiz qidalanma yolu ilə. Karbohidratlar,yağlar və zülallar.Karbohidratlar enerji mənbəyi,zülallar orqanizmin tikinti materialları,yağlar isə həm enerji mənbəyi,hüceyrə quruluşu üçün lazım olan maddələrdir.Bunlarla yanaşı minerallar,su,elektrolitlər və vitaminlər də alırıq. qida olaraq orqanizm üçün zəruri və dəstəkləyici xidmətlərdir.
Qəbul etdiyimiz karbohidratlar və yağlar bəzi həzm mərhələlərindən sonra hüceyrədə yandırılaraq enerjiyə çevrilir.Enerjiyə ehtiyac yoxdursa, yağlar yığılır. yağ anbarında və karbohidratlar qlikogen anbarlarında saxlanılır.Lakin əzələlərdə və qaraciyərdə qlikogen anbarları çox tez dolduğu üçün yerdə qalan karbohidratlar yağ və piyə çevrilir.anbarlar. Yəni bədənimizdə yığılan iki yağ mənbəyi var: biri yağlı qidalar, digəri isə karbohidratlar (şəkərli qidalar).
Metabolizmanın pisləşməsi ilə orqanizmimizdə bir sıra müxtəlif xəstəliklər başlayır. bədən.Əsasları şəkərli diabet, yüksək təzyiq, artıq çəki, ürək-damar xəstəlikləri.xəstəliklər, nevroloji və psixoloji pozğunluqlar və s. Əgər piylənmə, şəkərli diabet və hipertoniya birlikdə baş verirsə, buna metabolik sindrom deyilir.
Bütün bədən hüceyrələrinin enerji üçün qlükoza ehtiyacı var, lakin onların bəziləri (beyin, qırmızı qan hüceyrələri və reproduktiv orqanlar) yalnız enerji ehtiyaclarını ödəyə bilir. qlükoza ilə. Bunun üçün qan şəkərinin səviyyəsi həmişə kifayət olmalıdır. Qan şəkərinin səviyyəsi mədəaltı vəzidən ifraz olunan insulin və qlükaqon adlı hormonlar tərəfindən idarə olunur.Qan şəkərinin həm yüksəlməsi, həm də azalması orqanizm üçün təhlükəlidir.
Normal olaraq, qida qəbulu ilə qan şəkəri yüksəldikdə, mədəaltı vəzidə beta hüceyrələri əmələ gəlir. qanda qlükozanı azaldan insulin ifraz edir.Onun əzələ və yağ hüceyrələrinə daşınmasını təmin edir və şəkərin səviyyəsini normaya salır.Qanda şəkərin normadan aşağı düşdüyü hallarda qlükaqon hormonu alfa hüceyrələrindən ifraz olunur. mədəaltı vəzi və bu hormon qaraciyərdə yığılan qlikogeni qlükozaya çevirərək qana buraxır, buna görə də səviyyə normala qayıdır.
Həddindən artıq qan şəkəri.Bir çox səbəblərə görə, məsələn, daimi karbohidrat əsaslı pəhriz, 3 dəfədən çox yemək (qəlyanaltı və ya qəlyanaltı yemək), ac qarına meyvə və ya desert yemək, hazır qida və içkilərdən çox istifadə etmək, qanda şəkərin yüksək səviyyəsi demək olar ki, qalıcı olur və buna uyğun olaraq insulin səviyyəsi də yüksəlir. Səviyyələr daim yüksəkdir, çünki insulin yüksək şəkər aşkar edən kimi dərhal ifraz olunur və qanda onun səviyyəsi normadan yuxarı qalxır. İnsulinin funksiyası davamlı olaraq şəkəri hüceyrəyə daşıyıb hüceyrəyə salmaq olduğundan, şəkər və insulinin davamlı artması səbəbindən hüceyrələrdə bir müddət sonra doyma baş verir və hüceyrələr insulinə müqavimət göstərərək qlükozanı qəbul etməyə başlayır. gətirir.Belə insanlar məşq etmirsə və idman etmirsə.(əzələləri işləmirsə) qanda şəkər tədricən yüksəlməyə başlayır (idman edənlərdə hüceyrələr insulindən asılı olmayaraq hüceyrələrə bir qədər şəkər qəbul edir.) Qan şəkər Qan təzyiqinin bu yüksəlməsi mədəaltı vəzini tetikler və o, daha çox insulin ifraz etməyə başlayır və mədəaltı vəzi zamanla yorulur və ŞƏKƏR DİABETİNİN yolu belə açılır.
DİABET 2 növdür.
1-ci tip şəkərli diabet: Uşaqlıqda qazanılmış otoimmün pankreas xəstəlikləri nəticəsində yaranır.Mədəaltı vəzinin beta hüceyrələri ya çox az insulin istehsal edir, ya da heç insulin istehsal etmir.Ona görə də qlükoza insulin olmadan hüceyrələrə daşına bilməz. ,hüceyrələrin qlükoza ehtiyacı qarşılana bilmir.Bu xəstələrə xaricdən insulin verilməlidir.Bu xəstələrə insulindən asılı diabet xəstələri də deyilir. Bütün diabet xəstələri arasında onların nisbəti təxminən 6-7% təşkil edir.
2-ci tip diabet: Adətən karbohidrat əsaslı yanlış qidalanma nəticəsində yaranan artıq çəki və hərəkətsizlik əsas amillər. Davamlı olaraq yüksələn və qandakı yüksək şəkəri tarazlaşdırmaq üçün davamlı olaraq ifraz olunan insulin səbəbiylə hüceyrələr qlükoza ilə doyur və artıq insulinə davamlıdırlar və qlükozanı qəbul etmirlər.Ancaq idman edən və idman edən diabet xəstələrində əzələlərin işləməsi zamanı şəkərin bir hissəsi insulindən asılı olmayaraq hüceyrələrə qəbul edilir, həmçinin qırmızı qan hüceyrələri, çoxalma.Qlükoza ilə qidalanan orqan və beyin kimi orqanlara daşınan qlükoza üçün başqa qlükoza daşıyan hormonlar (insulindən asılı olmayaraq) var. Bunların sayəsində bu orqanlar insulin olmasa belə enerji ehtiyaclarını qarşılaya bilirlər, ancaq bu miqdarlar tək başına qan şəkərini aşağı salmağa kifayət etmir. Qan şəkərini azaltmaq üçün mədəaltı vəzi həddindən artıq insulin ifraz etməyə davam edir və bir müddət sonra yorulur və artıq insulin verə bilmir.Bu şəkil diabetin tam qurulduğunu göstərir.
Uzun müddət karbohidrat istehlak etməsəniz, çətin və yavaş sorulan (aşağı glisemik yük) zəncirli (polisaxarid) məhsullara üstünlük verilsə, həm qan şəkəri, həm də buna görə insulin birdən qalxmaz və tez aclıq hissi olmaz, və sonra qanda şəkər birdən düşməyəcək yəni reaktiv hipoqlikemiya olmayacaq.Pəhriz rejimini tənzimləməklə.Qanda şəkərin səviyyəsini 5 saat balanslı saxlamaq olar ki,bu müddət ərzində toxluq hissi qorunur. Əks halda, qısa zəncirli (monosaxarid) karbohidratlar (yüksək glisemik yük) istehlak etsəniz, qan şəkəri və insulin çox tez və kəskin yüksələcək və sonra şəkər birdən düşərək aclıq dərhal hiss olunur və siz yenidən aclıq hiss edirsiniz. Əgər doğuş və ya qəlyanaltı varsa, şəkər və insulin yenidən yüksəlir və bir müddət sonra bu sikl hüceyrələrin qlükoza ilə doymasına və İNSULİN MÜQAVİLƏMİNƏ gətirib çıxarır. Vəzifəsi qaraciyərdəki ehtiyat şəkəri qana ötürərək şəkər səviyyəsini tarazlaşdırmaq olan QLUKAQON hormonunun funksiyasının da fəaliyyətinin qarşısı alınır, bu zaman artıq şəkər yağa çevrilərək yığılır.
Az qala maddələr mübadiləsinin əsası adlandırıla bilən insulin balansının pozulması və onun daimi yüksək səviyyəsi zülal və yağ mübadiləsinə səbəb olur və zəncirvari pozğunluqlar baş verir.Bunlar hipertoniya, yüksək xolesterin, laxtalanma pozğunluğu, stressin artması, qan laxtalanmasının pozulmasıdır. cinsi və böyümə hormonları, infeksiyalara meylin artması və s.
İNSULİN MÜQAVİLƏTİNİN təyin edilməsində; HOMA İNDEKSİ istifadə olunur ki, bu zaman qanda şəkərin səviyyəsi qan insulin səviyyəsinə vurulur və 22,5-ə bölünür.4,6-dan yuxarı rəqəmlər insulin müqavimətini göstərir. İnsulin müqavimətinin digər göstəricisi qarın ətrafının ölçülməsidir.Qadınlarda 88 sm. Kişilərdə boyu 102 sm-dən yuxarı olması insulin müqavimətinin əlamətidir.
Nəticədə rahatlıqla deyə bilərik ki; yüksək insulin səviyyələri və İNSULİN MÜQAVİLLİYİ orqanizmin kabusudur və kabus kimi üzərinə çökür, bütün həyati funksiyaları pozur.
oxumaq: 0
