2000-ci illərdə texnologiyanın sərhədləri aşdığı və artıq bizi deyil, bizi idarə etdiyi bir fenomen: SOSİAL MEDİA
İlk vaxtlarda yalnız istifadə edə bildiyimiz ICQ var idi. təxəllüslə, stolüstü kompüterlərimizdə. İndiki gənclər onu tanımır. İndiki sosial media çılğınlığı ilə müqayisədə olduqca məsum idi. Bu, həqiqətən də dostlarımızla danışdığımız bir vasitəçi idi. Cib telefonu təzəcə çıxmışdı və ev telefonlarının ödənişləri çox yüksək olduğu üçün eyni anda birdən çox adamla danışmağa imkan verən böyük bir ixtira idi. Ünsiyyəti artırmağı qarşısına məqsəd qoyan bu ixtiranın gələcəkdə rabitəni məhv edəcək bir həddə çatacağını heç kim təxmin edə bilməzdi.
Sonralar ilk olaraq mobil telefonlar sıçrayış etdi. Bütün dünyada açılan telefonlar telefon zəngləri etmək və mesaj yazmaqdan başqa müxtəlif proqramları da özü ilə gətirmişdir. Özünü ən çox tanıdan FACEBOOK idi. Sonra Instagram, Snapchat, Tinder və bir çox başqa müasir ixtiralar inkişaf etdi.
Bu ixtiraların əsas məqsədi uzaqda olan dost və ya qohumlarla ünsiyyət qurmaqdır. Bəs biz ondan nə üçün istifadə edirik? Hər şeydən əvvəl, flört və tanışlıq indi bu proqramlar sayəsindədir. Diqqətlə seçilmiş şəkillər, “like” düyməsi, 1-2 şərh, sonra birbaşa mesajlaşma, sonra Whatsapp və görüşə keçid. Bu görüşlərin məqsədi real münasibətdən tutmuş bir gecəlik münasibətə qədər geniş spektri əhatə edir. Nə qədər bəyənmə alırsınız və ya nə qədər izləyiciniz var ən böyük populyarlıq hesab edilməyə başladı və pulla izləyici almaq kimi bir şey icad edildi. Əslində onların yalnız bir məqsədi var. Və bu, sevilmək, qayğı göstərmək və sevilməkdir. Hər kəsin bəyənilməsi və sevilməsi lazımdır, lakin bunun virtual mühitdə olması yalnız anı xilas edir. Biz bunu heç dərk etmirik, amma getdikcə tənhalaşırıq. İndi dostlarımız və ya ailəmizlə ünsiyyətə vaxt ayırdığımız zaman əlimizdə həmişə telefon olur. Söhbətlər kəsilir, emosiyalar boğulur, narazılıqlar artır. Bunun öhdəsindən gəlmək üçün sosial media daha çox hücuma məruz qalır. Saxta həyatlar daha çox bəyənmə dalınca yaşanmağa başlayır.
Digər tərəfdən, saxta həyatlara əsl paxıllıq yaranır. Maddi durumunuz yaxşı deyilmi? Hər kəsin bayramları sönməyə başlayır. Sevdiyiniz insanı, dostunuzu və ya ailə üzvünüzü itirmisiniz? hər kəsin dostu və ailəsi İçinə batmağa başlayır. Sevgilinizlə indicə ayrılmısınız? Aşiqlərin pozaları onu narahat etməyə başlayır. Nəyin əskik olduğunu görməyə başlayırsınız və özünüzü başqalarının həyatı ilə müqayisə etməyə başlayırsınız. Əvvəlcə bunun mənasız olduğunu düşünürsən, amma nə olursa olsun, bir müddət sonra mənasızlığı unudub bu saxtakarlığı gerçək kimi qəbul etməyə başlayırsan və özünü çarəsiz, ümidsiz, dəyərsiz, tənha hiss etməyə başlayırsan.
Mənim? mesaj göndərilib ya yox, tək işarə yoxsa qoşa işarə? tikin mavi olub-olmamasından asılı olmayaraq, onlayn və ya oflayn olub, yeni şəkil qoyub ya yox, sonuncu dəfə harada olub, kiminlə dost olub, kimlər bəyənib? bu, kimin xoşuna gəldi və s. Gün ərzində bunlara nə qədər vaxt ayırdığınızdan xəbəriniz varmı? Bunun əvəzinə özünüzə vaxt ayırsanız, dincəlsəniz, yeni ideyalar yaratmağa çalışsanız və insanlara kömək etsəniz, daha çox məmnun olmazdınız?
Beləliklə, sosial medianın yaxşı tərəfi varmı? Əlbəttə var. Sosial media sayəsində, xüsusilə mətbuat qadağalarının artdığı ölkəmizdə real xəbərləri izləyə bilirik. İşimizi elan edə bilərik. Hər şeyin çox sürətlə baş verdiyi və həyat mübarizəsinin ciddi həddə çatdığı bu dövrdə biz sosial şəbəkələri inkişaf etdirə bilirik, çünki ictimailəşməyə çox vaxt ayıra bilmirik. Yeni ideyalar kəşf edə bilərik. Həqiqətən də uzaqda olan qohumlarımızla görüşə bilərik.
Lakin problem ondadır ki, şüurlu istifadəçi olmasaq, onun mənfi cəhətlərinə görə istər-istəməz psixoloji depressiya yaşayacağıq. Mən demirəm ki, ümumiyyətlə istifadə etməyin. Məncə hər kəs sosial mediadan sizin üçün faydalı olduğu müddətcə istifadə etməlidir, lakin 24-7-də bu mediada olmaq, özünüzü başqa həyatlarla müqayisə etmək və bu müqayisəni saxta həyatlarla etmək insanı an an özündən uzaqlaşdırır.
Xüsusən də yeniyetmələrin valideynləri çox diqqətli olmalıdırlar. Yeniyetməlik onsuz da emosional cəhətdən çətin bir prosesdir. Bu prosesdə sosial medianın yeniyetməni ələ keçirməsi çox asandır. Sosial media “mən kiməm və nə istəyirəm?” suallarını hələ kəşf etməyən yeniyetmələrin kəşf mərhələsində sözün əsl mənasında zəhərli bir virusdur. Övladlarına telefon verərək sakitləşdirməyə çalışan valideynlər, böyüyəndə onları nədən sakitləşdirəcəklər?
İnşallah şüurlu sosial media istifadəçisi olarsınız...
oxumaq: 0
