İllərdir həm psixologiya ədəbiyyatında, həm də klinik sahədə məni valeh etdiyim şeylərdən biri də bədənin ruhumuza nə qədər xidmət etməsidir. Bədənimizin hiss etmə tərzi, qeydləri, xəstəlikləri, reaksiyaları geniş bir sahədir. Bu sahə o qədər qiymətlidir ki, bütün mənəvi proseslərimizin güzgüsü və yaddaş kitabıdır. Nə vaxtsa qəflətən narahat olan, bədəninizin anlamadığınız şəkildə xəstələndiyi, psixoloji əsaslı olduğu deyilən və ya səbəbi tapılmayan ağrılarınız olub? Gözlərinizin yaşla dolduğu, mədənizin qəflətən bulanması, başınızın gicəllənməsi, səhər oyandığınız zaman dərinizin tökülməsi, gözlərinizdə arpacıkların göründüyü vəziyyətlərlə qarşılaşmısınızmı? Beş dəqiqə əvvəl yemək yediyiniz və birdən gözlərinizin yuvarlandığı və dərhal yemək istədiyiniz anlar? Bəs allergiya? Birdən ortaya çıxan, illər sonra yox olan və ya sizinlə qalan yemək, toz və s. allergiya kimi? Sidik yollarında yanma, davamlı baş ağrısı, ayaqlarda narahatlıq? Toxunduğunuz hər şeydən şoka düşmə vəziyyətiniz, necə elektrik olduğunuzu dediyiniz anlar?
Və o qədər fiziki narahatlıqlar var ki, burada saymaqla qurtara bilmirəm. Bunların heç biri təsadüfi deyil. Bədəninizə qulaq asın. Bədən qeydlərində nə var? Kim bilir, siz hamilə olduğunuz andan bu yaşa çatana qədər bədənimiz nələrə məruz qalıb? Nə qeyd etdi? Davamlı bel ağrınız sizə nə deyə bilər? Daim yemək istəyən mədəniz? Baş ağrılarınız kim bilir nə deyəcək? Bədənimizin səslərini heç eşitmişikmi? Heç yorulmadan həkimə getdiyimiz və yoldaşımızdan və dostumuzdan şikayət etdiyimiz simptomlar haqqında sızlamağı dayandırdıqmı və bu nəhəng bədən mənə nə deyir? Mən belə düşünmürəm..
Gəlin bədənimizin niyə xəstələndiyi və ya niyə yemək yeməyə tutulduğumuzla bağlı səslərə qulaq asaq.
Doğulduğumuz andan eşidirik, yaşayırıq və çox uzun müddət yaşayırıq. Çox məsələlərin şahidi olmuşuq, çoxlu duyğular yaşamışıq. Gah bu hissləri iliklərimizə qədər yaşadıq, gah da yoxmuş kimi xalçanın altına qoyduq. ah çəkdik. Yaşamadığımız, anlamadığımız hər bir duyğu bədənin müxtəlif nahiyələrində toplanır və eşitmədiyimiz üçün bədənimiz bu duyğuların səsinə çevrilir. Mədəniyyət baxımından bunun belə olmasını arzu edirik. Uşaq klinikasında işləyərkən ən çox eşitdiyim şikayət “uşaqların ağlaması”dır. Valideynlər uşaqları ağlayanda son dərəcə narahat olurlar. Uşaqlarının göz yaşlarını boğmaq üçün hər cür cəhd edirlər. Biz böyüklər kiminsə ağladığını görəndə dərhal göz yaşlarını silmək üçün salfet verir, “yaxşı, ağlama, bitdi, ağlamağa bir şey yoxdur” kimi ifadələr veririk. Bu, bizə çox məsum görünür. Təəssüf ki, arxa plan belə deyil. Bir neçə damla göz yaşına belə dözə bilmərik, heç vaxt mənfi bir şey olmamalıdır. Biz bunu öyrəndik, tətbiq edirik. Boşa bilmədiyimiz bu hisslər bədənimizi xəstə edir.
“SİNİRİMDƏN AĞLAYAM”. Düşünürəm ki, ömrü boyu bu cümləni işlətməyən yoxdur. Qəzəblənəndə niyə ağlayırıq? Bu vəziyyət biologiyamıza ziddir. Qəzəb; Bu, zehni və ya fiziki olaraq təhdid hiss etdiyimiz zaman bizi əhatə edən "qoruyucu" emosiyadır. Mənəvi olaraq hər şey insanı təhdid edə bilər; baxış, söhbət və ya hər hansı bir hadisə. Bu vəziyyətlərdə qəzəbimiz bizi təhlükədən qorumaq üçün işə düşür. Qəzəblənəndə ayağa qalxırıq, bədən istiliyi dəyişir, səsimiz yüksək olur və tam ayıq vəziyyətdə oluruq. Qəribə görünür ki, göz yaşları bizi bu qədər dik edir və hücumdan həyəcanlandırır. Duyğularımızı necə ayırd edəcəyimizi, onları necə hiss etməməyimizi, necə ifadə edəcəyimizi və necə buraxacağımızı bilmirik ki, həqiqətən qəzəbli və ya kədərli olduğumuzu bilmirik "Mən ağladım. qəzəbli". Bu səbəbdən iki əks duyğu eyni bədən vəziyyətində bir araya gəlir və qəribə bir mənzərə yaranır. Duyğularımızın fərqindəyiksə və özümüzə onları yaşamağa icazə versək, qəzəbləndiyimiz zaman bədənimizdə başqa bir reaksiya meydana gəlir, kədərləndiyimiz zaman isə tamam fərqli reaksiya vəziyyəti yaranır.
İstənilən vəziyyətdə "problem olmasın, mövzunu bağlayın, bu barədə danışmayaq və s." Bu kimi reaksiyalar bizə çox tanışdır. Ağrıdan danışmamaq, qəzəbdən danışmaq Nə qədər özümüzlə danışmırıq. “Ölü arxasında danışmaq olmaz” deyimini hamımız eşitmişik. Kimsə öldükdən sonra hisslərimizi ifadə etmək böyük bir sosial ayıbdır. Bizi tərk edənləri həmişə yaxşı xatırlamalıyıq. Bu realdırmı? Bu mümkündür? Gəlin hamımız etiraf edək ki, heç vaxt belə deyil. İtki prosesini belə ən çətinləşdirən situasiyalardan biri də mərhuma qarşı “hirs, qəzəb, kin”in çıxmamasıdır. Ölülərin arxasından danışmadığımız üçün bu hissləri boğuruq. Biz mərhuma olan hisslərimizi ifadə edə bilmərik, haramdır. Bəs hisslərimiz ölməyibsə, hələ də bizimlədir, repressiya edib hara göndərim? Vücudum..
Boğduğumuz hər duyğu bədənimizi xəstə edir, kökəldir, baş ağrısı verir, ayaqlarımızı narahat edir, allergiya yaradır. yağlar, karbohidratlar və şəkər. Çünki belə qidalar mədəmizi sevindirməklə yanaşı, beynimizdə ifraz etdikləri hormonlar vasitəsilə mənfi duyğularımıza qarşı tolerantlığımızı da müvəqqəti artırır. Bəzi duyğuları yaşamamaq və boğmamaq üçün bədənimizi xəstə edərək bütün həyatımızı qurban veririk..
oxumaq: 0
