Yayılan İnkişaf Bozukluğu və ya Autizm Spektr Bozukluğu olan uşaqların dünyanı qavramaq və anlamlandırmaq qabiliyyəti
Hər uşaq bu dünyaya fərqli bioloji sistemlə gəlir. Anasının qucağında dinc şəkildə əmizdirən körpə əslində bir çox duyğu stimulları ilə mübarizə mexanizmini gücləndirir. Biz buna özünütənzimləmə və ya tənzimləmə deyirik. Körpə ağzına gələn qaynar südün dadından və istiliyindən həzz alırkən, anasının laylasının səsinə qulaq asır, anasının gözlərinə baxır, onun qoxusunu və istisini içinə alır, digər tərəfdən də ' onun bədənindən gələn proprioseptiv' qıcıqlar, bizim dərin məna dediyimiz, bədənindən gələn, bədəninə sürtünən tulum, hər nəfəsdə hərəkət edən ana bədəninin stimulları. Bir çox körpə bu stimullardan xəbərdar olsa belə, dinc şəkildə ana südü ilə qidalandırmağa davam edə bilər. Amma əvvəl dediyimiz kimi, hər uşaq bu dünyaya fərqli bioloji quruluşla gəlir. Bəzi uşaqlar bədənlərinin hərəkətinə qarşı həssas ola bilər və bizim üçün çox normal bir hərəkət onların həddindən artıq stimullaşdırılmasına səbəb ola bilər, toxunma və səslə də eyni ola bilər. Həddindən artıq yüksək və ya alçaq səslər və ya səsin intensivliyi, körpənin bədəninin hərəkəti, körpənin tulumuna və ya paltarındakı sadə bir etiketə toxunması körpənin tənzimləmə sistemini poza bilər. Bu səbəblərdən körpəni sakitləşdirmək mümkün olmaya bilər. Sakit körpə bütün qıcıqlandırıcıları qəbul edib, onları birləşdirir və mənalı bir bütövlükdə saxladığı halda, sakitliyini qoruya bilməyən körpə bu mənalı inteqrasiyadan məhrum olacaq. Körpənin baxıcısı və dünyası ilə mənalı körpülər qurmaması gələcəkdə böyük problemlərə gətirib çıxaracaq. Neyroinkişafı diferensiallaşmış uşaq bu duysal bombardmanda necə sakit qala və mənalı məlumat ala bilər? Körpənin fərdi xüsusiyyətlərini anlayan və tənzimləməni (körpənin dincliyini) təmin edən baxıcı, mənalı məlumatların inteqrasiyasına kömək edir. Onunla onun əsas baxıcısı arasındakı bağlılıq-münasibətlə əlaqə qurulacaq. Münasibət olmasa, niyə uşağın sistemini gərginləşdirsin? Bir parça şokolad və ya kraker üçün? Biz ünsiyyəti belə əldə etdik? Yoxsa valideynlərimizin onlarla münasibətimizə görə necə ünsiyyət qurduğunu izləməklə? Onlarla ünsiyyət qurmaqla-oynamaqla?
oxumaq: 0
