Bir dəqiqənizi ayırın və düşünün. “Digər insan sizi daim tənqid edir, sizə həddən artıq təzyiq göstərir, sizi idarə etməyə çalışır, sizi alçaldır, ələ salır, sizi daim idarə edir, daim sizi utandırır, öz səhvlərinə görə məsuliyyət daşıyır, daim sizi tərk etməklə hədələyir, şərti sevgi göstərir. , sizin adınıza qərarlar qəbul edir və sizi qorxudur.” . Nə hiss edərdiniz? Yaxud, ana və ya ata “övladına sevgisini göstərməyəndə, etdiyi hər davranışa hirslə cavab verəndə, daim təhqir edib, özünü başqaları ilə müqayisə edəndə” hansı hissləri keçirirsiniz? Bu baş verəcəkmi? Deyə bilərsiniz ki, bu barədə düşünmək belə qorxuludur.Çoxumuz sui-istifadə sözünü eşidəndə onun nə olduğunu asanlıqla anlayırıq və çox vaxt fiziki və ya cinsi zorakılığı təsəvvür edirik. Xüsusilə cinsi və ya fiziki zorakılıq hadisəsi haqqında eşidəndə zorakılığa məruz qalan, zorlanan və ya fahişəliyə məcbur edilən qadın və ya uşağı təsəvvür edirik. Eyni zamanda bu hadisəyə qəzəb, gərginlik, kədər kimi duyğularla tez reaksiya verə bilirik.
Beləliklə, cinsi və fiziki zorakılıq üçün təyin etdiyimiz məhdudiyyətlərə emosional zorakılıq da daxildir? Emosional zorakılığın qanunla cinayət olduğunu bilsək də, digər zorakılıq növlərindən fərqli olaraq, törədildikdə sübut etmək daha çətindir. Ola bilsin ki, bir çoxumuz həyatımızın bir nöqtəsində emosional zorakılığa məruz qalmışıq və bu vəziyyətin sui-istifadə olduğunu belə bilmirik. Emosional istismarı tanımaq çox vacibdir. Başqa bir insanla baş verə biləcək hər xoşagəlməz hadisə, sevgiliniz və ya həyat yoldaşınızla mübahisə, ya da kimisə incitdiyiniz zaman qarşı tərəfin reaksiyası sizin emosional zorakılığa məruz qaldığınız anlamına gəlmir. Eyni zamanda, yaşadığımız cəmiyyətin mədəni quruluşu da emosional zorakılığa məruz qalıb-qalmamağımıza təsir göstərir. Emosional istismar cinsi və fiziki zorakılıqla birlikdə baş verə bilər, lakin heç kimə zərər vermədən də baş verə bilər.
Sui-istifadə edən şəxs emosional zorakılıqda nə edir? Əvvəla, o, daimi olaraq harada olduğunuzu və nə etdiyinizi yoxlamağa meyllidir. O qədər ki, hətta bazara gedəndə belə narahatlıq yaşaya bilərsiniz. Harada, nə vaxt və kiminlə olduğunuzu bilmək istəyən tez-tez zəng edir və ya mesajlar göndərir. Ona görə sən də , siz onların zənglərinə dərhal cavab verməyə məcbur olursunuz. Telefon kitabçanızdakı insanların kimlər olduğu, kimə mesaj göndərdiyiniz, kimə zəng etdiyiniz daim nəzarətdə olmalıdır.
O, sizin sosial media hesablarınızın parolunu bilmək istəyir və əgər siz bilirsinizsə vermək istəməz, “məndən nə gizlədirsən, mütləq başqa şeyə hazırsan” kimi ifadələr işlədir. Davamlı olaraq sizi başqalarının qarşısında alçaltmağa meyllidir və daim zəif cəhətlərinizi ortaya qoyur. Ad çəkmək, ələ salmaq və onun davranışına reaksiya verəndə “Sən zarafat başa düşmürsən” deyə cavab verir. O, öz emosional problemlərinin məsuliyyətini sizin üzərinizə qoyur. Əgər o, bədbəxtdirsə və ya narahatdırsa, bu, sizə görədir. Onun öz fikirləri həmişə ön plandadır və sizin də onun kimi düşünmənizi istəyir. Daim sizin mükəmməl olmanızı, səhv etməmənizi, gözəl və mehriban olmanızı istəyir. O, sizin məlumatınız olmadan sizin adınıza hər şeyi edə bilər. Onun hər müzakirəsində təhdid xarakteri var. Bu və buna bənzər davranışlar emosional istismarın ən bariz cəhətləridir. Emosional istismarın psixoloji etikasını araşdırdığımızda; Uşaqlıq dövründə yaşanan emosional zorakılıq qadınlarda ömür boyu depressiv pozğunluğun inkişaf riskini 2,7 dəfə, kişilərdə isə bu nisbət 2,5 dəfə artırır. Araşdırmalar göstərib ki, uşaqlıqda emosional zorakılığa məruz qalanların ömür boyu depressiyaya düşmə riski daha yüksəkdir. Başqa bir araşdırmada, emosional istismara məruz qalanların çox yüksək nisbətdə introversiya, sosial əlaqələr problemləri, özünə inam problemləri, intihara meyllilik və fərqli psixi problemlər var. Eyni zamanda, uşaqlıqda emosional zorakılığa məruz qalanların ailələrindən uzaqlaşma, antisosyal davranışlar inkişaf etdirmələri, gərgin və qəzəbli, dəyərsiz hiss etmələri, aqressiv və uyğunlaşa bilməmə ehtimalı daha yüksəkdir. Bundan əlavə, uşaqlıqdan emosional zorakılığa məruz qalanların psixi problemi olmasa da, öyrənmə çətinliyi, diqqət problemi, məktəbdə uğursuzluq kimi problemlərlə üzləşmə ehtimalı var. Unudulmamalıdır ki, sui-istifadənin istənilən forması qəbuledilməzdir.
oxumaq: 0
