Bademciklər və adenoidlər nədir? Badamcıqlar boğazın hər iki tərəfində yerləşən və bədənimizin müdafiə mexanizmlərindən biri olan limfoid toxumadan ibarət quruluşlardır. Adenoidlər də eyni şəkildə limfoid toxumadan ibarət olan və burun-udlağın arxasında (burun boşluğunda) yerləşən bir quruluşdur.
Onların funksiyaları nələrdir? Badamcıqlar və adenoidlər limfoid toxumadan müdafiə rolunu oynayır. Xüsusilə ilk 3 yaşında hava yolu ilə gələn mikroblar.Bunlar oynayan quruluşlarımızdır. Bu müdafiə mexanizmləri sağlam olduqda son dərəcə əhəmiyyətli olsa da, struktur və funksiyalarının zədələndiyi hallarda onların cərrahi yolla çıxarılmasının orqanizmin müdafiə sisteminə və sağlamlığına mənfi təsir göstərmədiyi məlumdur.
Hansı hallarda adenoidektomiya edilir? Adenoidektomiya Adenoidlərin çıxarılması adlanan əməliyyat aşağıdakı hallardan biri və ya bir neçəsi olduqda həyata keçirilir.
1-Nəfəs almağa mane olacaq qədər böyük olan adenoid: Böyümüş adenoid ağızdan nəfəs almağa, xoruldamağa səbəb olur və yuxu zamanı nəfəsin dayanması (yuxu apnesi) kimi əlamətlərə səbəb olur. Burunla nəfəs ala bilməmək davamlı üst tənəffüs yollarının infeksiyalarına, boğaz infeksiyalarına, astma və allergik xəstəliklərə, qoxu və dad pozğunluqlarına səbəb ola bilər. Böyük adenoidlər müalicə olunmazsa, qulaqda struktur problemlərinə səbəb olur və qalıcı problemlər yaradır. Bundan əlavə, daim ağzı açıq yatmaq məcburiyyətində qalan uşaqlarda üst çənə və diş strukturları korlanır və qalıcı ortodontik problemlər yaranır. Ədəbiyyatda adenoid ölçüsünə görə təngnəfəslik əlamətləri olan uşaqların koqnitiv funksiyalarına mənfi təsir göstərdiyi, cərrahi müalicədən sonra ilk ildə xəstələrdə nəzərəçarpacaq yaxşılaşmanın olduğu sübut edilmişdir. Bu uşaqlardan bəzilərində gecə sidik qaçırma (enuresis nocturna) olduğu və müalicə ilə bu əlamətin aradan qalxdığı da göstərilmişdir.
2- Evstaki borusunun tıxanmasına bağlı orta qulaq xəstəlikləri. : Adenoid mikroorqanizmlərə qarşı həssasdır, anbar rolunu oynayır. Evstaki borusunun tıxanması və ya adenoidlər səbəbindən iltihablı axıntıya məruz qalma nəticəsində təkrarlanan qulaq xəstəlikləri (kəskin otit mediası: orta qulaqın iltihabı və ya seroz otit mediası: orta qulaqda mayenin yığılması) ya da çıxa bilər. Müalicə ilə yaxşılaşmayan və ya təkrarlanan bu xəstəliklərin olması halında adenoidektomiya ilə yanaşı qulaq pərdəsinə ventilyasiya borusu daxil etmək lazım gələ bilər.
3-Adenoidlərin səbəb olduğu xroniki sinus infeksiyaları: Qulaq problemlərinə bənzər, böyümüş və ya yoluxmuş adenoidlər burunda ifrazatların yığılmasına və ya təkrarlanan sinus infeksiyalarına səbəb ola bilər.
Əməliyyata necə qərar verilir? Adenoid problemi olan uşaqlar üçün cərrahiyyə əməliyyatına qərar verərkən xəstənin ailəsi bizim üçün mühüm bələdçidir. Ailələr yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi övladlarının xoruldamasından, ağzı açıq yatmasından şikayət etdikdə bizə müraciət etdikdə ətraflı LOR müayinəsi edirik. Daha sonra burun endoskopiyası dediyimiz kamera ilə xəstənin adenoidinə baxır və cərrahi vəziyyətə qərar veririk.
Adenoid öz-özünə kiçilə bilərmi? Adenoidlər adətən kiçilir. 10 yaşından sonra. Ancaq kiçilməsini gözləmək yuxuda apne, burun tıkanıklığı, orta qulaq xəstəliklərinə, üz və dişlərin inkişafında qalıcı deformasiyalara səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bir çox araşdırmalar yuxu pozğunluqlarının öyrənmə və böyüməyə mənfi təsir etdiyini göstərdi. Üstəlik, cərrahi müalicədən sonra öyrənmə qabiliyyətinin, böyümə və inkişafın gedişatının normallaşdığı nümayiş etdirilmişdir. Bu səbəbdən ciddi adenoidlərin ölçülərinin kiçilməsini gözləmək yanaşması son dərəcə riskli və yanlış bir davranışdır.
Əməliyyat necə aparılır? Ümumi anesteziya altında aparılır və 10-15 dəqiqə çəkir. Adenoid toxuması burun keçidindən kürasiya yolu ilə çıxarılır.
Əməliyyatdan sonrakı proses nədir? Burun tutulması 7-10 gündən sonra yaxşılaşır. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə uşağın fəaliyyətini məhdudlaşdırmadan və ya xüsusi pəhriz proqramı tövsiyə etmədən izləməyimiz və 1 həftə sonra yoxlamağımız kifayətdir.
Nə. tonzillektomiyanın fəsadları varmı?
Anesteziya ilə bağlı risklərdən başqa, onları təxmin etmək demək olar ki, qeyri-mümkündür, əməliyyatın ən mühüm komplikasiyası qanaxmadır.
1- Qanama: Tonsillektomiyadan sonra ən əhəmiyyətli və tez-tez rast gəlinən komplikasiyadır. Yetkinlərdə daha çox rast gəlinir. Əməliyyatdan sonrakı erkən dövrdə baş verə biləcəyi kimi Risk 15-ci günə qədər davam edir. Buna görə də xəstələrimizə əməliyyatdan sonra 15 gün ərzində riayət edilməli olan pəhriz ətraflı şəkildə izah edilir. Bu müddət ərzində şəhərdən kənara çıxmamalarını da tövsiyə edirik.
2-İnfeksiya: Ağız qoxusunun artması, burun və boğazda narahatlıq hissi, gec qanaxma infeksiyanın əlaməti ola bilər. Antibiotiklərin tətbiqi adətən sağalmanı təmin edir.
3-Ağrı: İlk iki həftədə boğaz ağrısı ola bilər və ağrıkəsicilərdən istifadə etmək lazım gələ bilər.
4>- Yumşaq damaq disfunksiyaları: Nadir hallarda əməliyyatdan sonra burun yollarına və buruna maye içkilər və qida sızması baş verə bilər. Bu şikayətlər zamanla azalır və yox olur.
5-Dişlərin, diş ətlərinin, dodaqların və dilin zədələnməsi: bu hallar cərrahi avadanlıqla bağlıdır və çox nadir hallarda rast gəlinir.
Əməliyyatdan sonra tez-tez verilən suallar
1- Əməliyyatdan sonra xəstəxanada qalmaq lazımdırmı? Biz adətən xəstələrimizi əməliyyat günü axşam evə buraxırıq. Bununla belə, aşağıdakı şərtlərdən biri və ya bir neçəsi varsa, biz 1 gecəlik qəbula üstünlük veririk.
* Xəstə çox uzaqda yaşayır (yaxud daşınması asan deyil)
* Yetkin xəstə
* Əməliyyatdan sonra ağızdan kifayət qədər qida qəbul edə bilməmək
* Əməliyyatdan sonra şiddətli ürəkbulanma və qusma
* Digər müşayiət olunan xəstəliklərin olması
2- Əməliyyatdan sonrakı qidalanma necə olmalıdır? Əməliyyatdan sonrakı ilk 15 gün ərzində yumşaq və maye qidaları tövsiyə edirik. Meyvə şirələri xüsusilə tövsiyə edilmir, çünki onlar turşudur və ağrıya səbəb olur. Əməliyyatdan sonra riayət olunacaq pəhriz son dərəcə vacib olduğu üçün xəstələrimiz əməliyyatı edən cərrah tərəfindən ətraflı məlumatlandırılır.
3- Əməliyyatdan sonra dərman istifadə edilə bilərmi? ? Antibiotiklər istifadə olunur, çünki onlar yaraların sağalmasına kömək edir və infeksiyanın inkişafının qarşısını alır.
4- Əməliyyatdan sonra idmanla məşğul olmaq olarmı? Əməliyyatdan sonra 2 həftə ərzində ağır məşqlər etməyi məsləhət görmürük.
Əməliyyatdan sonra hansı hallar normal sayıla bilər?
Boğaz ağrısı: T Onsillektomiyadan sonra boğaz ağrısı yaşlı uşaqlarda və yetkin xəstələrdə ümumi bir vəziyyətdir. Əməliyyatdan sonra 15 günə qədər davam edə bilər.
Qulaq ağrısı: Tonzillektomiyadan sonra qulaq ağrısı tez-tez müşahidə olunur. Bu ağrı cərrahiyyə sahəsindən yaranır və istinad edilən ağrı kimi tanınır.
Qızdırma: Yüngül qızdırma ola bilər.
Bademcik yatağında ağ lövhələrin görünməsi: Ağ lövhələr ola bilər. əməliyyatdan sonra 2 həftə görüldü. Bu lövhələr müalicəvi toxumadır. Uvulalar bəzən ödemli görünə bilər.
Həkimi nə vaxt çağırmalıyam?
Qanaxma: Yüngül sızmalarda buzlu su və ya dondurma faydalı ola bilər. Əgər qanaxma davam edərsə, dərhal həkiminizə müraciət edin.
Susuzlaşdırma: 24 saat ərzində kifayət qədər maye qəbul edilməzsə, xəstədə aşağı və konsentrasiyalı sidik çıxışı və letarji (letarji, apatiya) ola bilər. Bu halda həkiminizlə əlaqə saxlayın.
Yüksək hərarət: 39 dərəcə və yuxarı hərarət, öskürək və nəfəs darlığı zamanı həkiminizə müraciət edin.
Nə vaxt getməliyəm. müayinə üçün? Biz istəyirik ki, xəstələrimiz əməliyyatdan sonra 7-ci gündə müayinə olunsun.
oxumaq: 0
