Aorta oksigenlə zəngin və qida ilə zəngin qanı toxuma və orqanlara daşıyan orqanizmin ən böyük arteriyasıdır. Ürəyin aşağı sol kamerasında aorta qapağından başlayır və əvvəlcə döş qəfəsindən, sonra isə qarın boşluğundan keçir. Döş qəfəsində yerləşən hissə və torakal qarında yerləşən aorta qarın aortası kimi tanınır. Aorta boyunca bədənin bütün hissələrinə arterial budaqlar verərək, oksigenlə zəngin qanın bütün toxumalara çatmasını təmin edir. Aorta çox böyük və funksional əhəmiyyətli olduğundan, zədələnmə halında meydana gələn şəkil çox vaxt həyati təhlükə yaradır. Aorta ilk növbədə orqan və toxumalara qida və oksigen tədarükçüsü kimi fəaliyyət göstərir. Damar xəstəlikləri, infeksiyalar və ya travmalar səbəbindən təsirlənmiş aortaya qan axını kəsilirsə, qısa müddətdə ölümcül ağırlaşmalar baş verir. Fəsadları əsasən aorta anevrizması (aorta damarlarının genişlənməsi), daxili qanaxma, aorta diseksiyası, böyrək çatışmazlığı və insult (insult) kimi qeyd etmək olar. Yüksək qan təzyiqi, yüksək xolesterol, şəkərli diabet, ağciyər xəstəlikləri, yuxu apnesi, tütün və spirt istifadəsi, kişi cinsi və stress aorta xəstəlikləri üçün əsas risk faktorlarındandır.
Aorta Anevrizması
Aorta Anevrizmaları Anevrizma aorta damar divarının zəifləməsi nəticəsində anormal genişlənmə və balonlaşma kimi təsvir edilə bilər. Aortanın hər hansı bir hissəsində görünə bilən aorta anevrizmaları boru və ya yuvarlaq formada ola bilər. Abdominal aorta anevrizması (qarın karotid arteriya xəstəliyi) və torakal aorta anevrizması aorta anevrizmasının əsas növləridir. Qarın aorta anevrizmasında aortanın qarın boşluğunda yerləşən hissəsində, torakal aorta anevrizmasında isə aortanın döş qəfəsində yerləşən hissəsində genişlənmə müşahidə olunur. Bəzi hallarda hər iki növ anevrizma birlikdə görülə bilər.
Aorta anevrizmasının olması daxili təbəqənin aorta təbəqələrindən qopması kimi tanınan aorta disseksiyası riskini xeyli artırır. Aorta anevrizmasının ən ölümcül fəsadları anevrizmanın yırtılmasıdır ki, bu da damar divarının təbəqələrində ayrılması səbəbindən qan sızması olaraq da bilinən disseksiya ilə anevrizma tamamilə yırtıldıqda şiddətli qanaxmaya səbəb olur. Aorta anevrizması ilə tanınır n mühüm risk faktorları; Siqaret çəkmə, yüksək təzyiq, yüksək xolesterol səviyyəsi və damarlarda lövhə yığılması səbəbindən inkişaf edən aterosklerozdur. Marfan Sindromu kimi bəzi genetik irsi birləşdirici toxuma xəstəlikləri də aorta anevrizması üçün risk faktorları arasındadır. Aorta anevrizması çox vaxt asemptomatik olduğundan onun diaqnozu adətən təsadüfən qoyula bilər. Aorta anevrizmalarının yırtılması zamanı ciddi simptomlar meydana gələ bilər və bu vəziyyətdə dərhal müdaxilə edilmədikdə sürətlə ölümlə nəticələnə biləcək bir şəkil. Qarında pulsasiya hissi, ürəkbulanma və qusma, qarında və beldə şiddətli və qəfil ağrılar, aşağı qan təzyiqi və nəbzin artması anevrizmanın qopmasının əsas əlamətlərindəndir. Aorta anevrizmalarının müalicəsi dərman və ya cərrahi yolla planlaşdırıla bilər. Qan təzyiqini aşağı salmaq üçün ümumiyyətlə dərmanlara üstünlük verilsə də, aortadakı zədələnmiş sahə cərrahi yolla düzəldilə bilər. Aorta stenozunda aorta qapaqları kifayət qədər açıla bilmir və qapaq açılışı dar olur. Bu, ürəyin sol mədəciyindən (sol alt kamera) çıxan və bütün bədənə təmiz qan daşıyan aortaya qan axınının qarşısını alır və qan dövranı pozulur. Bəzi insanlarda aorta stenozu anadangəlmə bir problem olaraq görülsə də, yaşlanma ilə ortaya çıxan aorta darlığı daha çox rast gəlinir. Yaş artdıqca kalsium səviyyəsi və ürək qapağının sərtləşməsi və daralması axan qanın miqdarının azalmasına səbəb olur.
Aorta stenozu olan bəzi insanlarda aorta dilatasiyası olan xəstələrdən fərqli olaraq heç bir simptom olmaya bilər, çünki onlar qan axınında əsas məhdudiyyətlər yaratmırlar. Simptomatik şəxslərdə sinə ağrısı, yüksək ürək dərəcəsi, nəfəs darlığı, başgicəllənmə və şüurun bulanması, ödem, yerimə çətinliyi və gündəlik həyat fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması tez-tez müşahidə edilir. Aorta stenozu olan xəstələrdə simptomlar yüngül və ya asemptomatikdirsə, adətən müntəzəm müşahidə və müşahidə kifayətdir. Aorta darlığı olan xəstələrin təqibində görüntüləmə üsulu kimi exokardioqrafiyadan istifadə edilir. Exokardioqrafiya səs dalğalarından istifadə edərək görüntü əldə etməyə imkan verən ultrasəs cihazıdır. �bərabər. Bəzi hallarda dərman müalicəsi, aorta qapağının təmiri və ya aorta qapağının dəyişdirilməsi əməliyyatı tövsiyə oluna bilər. Ən dəqiq və effektiv müalicə planının yaradılmasında ekspert rəyi və müntəzəm nəzarət vacibdir.
Aorta damarlarının tıxanması
Aorta tıkanıklığı aorta stenozu ilə yaxın klinik mənzərə yaradır. Aorta tıkanıklığının səviyyəsi xəstənin simptomlarını müəyyən edir. Obstruksiya qarnın əsas venasından başlayaraq davam edə bilər. Abdominal aorta tıkanıklığı (qarın damarlarının tıkanması) aorta tıxanmaları arasındadır. Qarın əsas damarının tıxanması böyrək səviyyəsindən sonra yerləşirsə, xəstələrdə adətən qasıq nəbzi, cinsi disfunksiya, yeriş və ya fiziki fəaliyyət zamanı şiddətli ağrı yoxdur. Bu zaman əməliyyat kifayət qədər riskli olduğundan tıxanmış damarlar adətən angioqrafiya texnikasından istifadə edilərək açılır. Angioqrafiya prosedurunda biləkdən və ya qoldan aortaya xüsusi kateter daxil edilir və maneə aradan qaldırılır.
Karotid arteriya xəstəliyi (karotid arteriya xəstəliyi) boyun nahiyəsində arteriyanın stenozunu və ya tıxanmasını müəyyən edir. Karotid arteriya xəstəliyi olan şəxslərdə erkən dövrdə simptomlar tez-tez görünmür. Bu vəziyyətdə erkən diaqnoz və müalicənin planlaşdırılması mümkün olmaya biləcəyi üçün geri dönməz və həyatı təhlükə altına alan ağırlaşmalar yarana bilər. Yuxu arteriyasında qan axınının azalması səbəbindən beyinə qan tədarükü pozulacağından beyində funksiyaların itirilməsi gözlənilir və bəzi hallarda bu vəziyyət qalıcıdır. Müvəqqəti və ya daimi görmə itkisi, danışma pozğunluğu, qolların və ayaqların iflici; Bu, karotid arteriya xəstəliyinin ümumi simptomlarından biridir. Xəstəliyin diaqnozu kompüter tomoqrafiyası angioqrafiyası və ya rəngli Doppler ultrasəs ilə edilə bilər. Müalicədə karotid endarterektomiya kimi təyin olunan açıq cərrahi əməliyyat və ya endovaskulyar üsul olaraq bilinən qapalı əməliyyat tətbiq oluna bilər. Bu əməliyyatlarda damarda darlığa səbəb olan lövhələrin aradan qaldırılması və qan axınının təmin edilməsi məqsəd qoyulur.
Aorta disseksiyası
Aorta disseksiyası damarın yırtılması nəticəsində yaranan ciddi bir mənzərədir. aortanın daxili hissəsi. Yüksək təzyiqlə aortada hərəkət edən böyük miqdarda qan rüptürdən keçir. Sağ aortanın təbəqələri arasında ayrılmağa səbəb olur. Qanın yüksək həcmi də aortanın xarici təbəqəsini keçdikdə şəkil adətən ölümcül olur. Aorta diseksiyası nadir bir vəziyyətdir və simptomlar digər xəstəliklərə bənzədiyi üçün diaqnoz tez-tez gecikir. Erkən tanınıb müdaxilə edilərsə, xəstənin sağ qalma ehtimalı artır.
Aorta diseksiyası simptomları infarkt və ya digər ürək xəstəliklərini təqlid edə bilər; lakin onun tipik əlamətlərini adətən kürəyə yayılan çox şiddətli qoparma hissi, sinə ağrısı, qəfil və şiddətli mədə ağrısı, huşunu itirmə və nəfəs darlığı kimi qeyd etmək olar. Nəzarət olunmayan yüksək qan təzyiqi və ateroskleroz əsas risk faktorlarıdır. Onun ağırlaşmaları ağır qanaxma, böyrək çatışmazlığı, bağırsaq və beyin zədələnməsi, insult və ürək və ürəyi əhatə edən membran arasında qan yığılması ilə xarakterizə olunan ürək tamponadası nəticəsində ölüm ola bilər. Aorta diseksiyasının müalicəsi təcili əməliyyatdır. Aorta diseksiyasının qarşısını almaq üçün bir sıra tədbirlər görülə bilər. Bu tədbirlərə qan təzyiqi və təzyiqə nəzarət, siqaretdən çəkinmək, ideal çəkini saxlamaq və həkim müayinələrini dayandırmamaq daxildir.
Aorta bütün orqanizm üçün əvəzolunmaz funksiyaları olan bir damar olduğundan, aorta sağlamlığına diqqət yetirmək vacibdir. Damar sağlamlığına mənfi təsir göstərə biləcək faktorlardan uzaq durmamaq, ağırlaşmalar nəticəsində ani ölümə səbəb ola bilər. Ciddi simptomlar və bilinən ürək xəstəlikləri olduqda, müntəzəm həkim müayinəsini qaçırmamaq vacibdir. B5 Bundan əlavə, şiddətli, gözyaşardıcı ağrılar, daha əvvəl yaşanmamış ani ağrılar və ya şüurun bulanması kimi şiddətli simptomlarda ən yaxın tibb müəssisəsinə müraciət etmək tövsiyə olunur.
oxumaq: 12
