Tükenmişlik sindromu olan insanların ümidsizlik, çarəsizlik və boşluq hissləri depressiyadakılara bənzəyir. Onun simptomlarının müxtəlifliyi və gizli proses onu tanımaqda çətinlik çəkir və onu depressiya və narahatlıqla qarışdırır. Çox vaxt depressiya və tükənmişlik sindromu birlikdə inkişaf edə bilər. Tükənmişlik sindromu olan insanlar ətraf mühitə qarşı laqeyd olur, uğursuzluq hissi artır, geri çəkilməyə başlayır. Bu sindromu olan insanlarda ailə münasibətlərində pisləşmə, iş məmnunluğunun azalması, özünə hörmətin azalması, məhsuldarlığın azalması, aqressivliyin artması, depressiya və fiziki əlamətlər müşahidə oluna bilər. Narazılıq və həyəcanın itməsi də prosesin xüsusiyyətlərindəndir.
Tükenmişlik Sindromunun Simptomları Nələrdir?
Bu sindromun çoxsaylı simptomları var. Bunları sadalasaq;
Emosional simptomlar;
- Narahatlıq, nasazlıq
- Ümidsizlik
- Aşağı özünə hörmət
- Özünə inamın aşağı olması
- Depressiya vəziyyəti
- qıcıqlanma
- Dəyərsizlik hissi
- özgələşmə
- Ürək çarpıntısı
- Qəbizliyin artması
- Oyanmaqda çətinlik
- Yuxuya getməkdə çətinlik
- Aşağı enerji
- Yorğunluq hissi
- Həzm sistemi problemləri
- Diqqət çatışmazlığı
- Unutqanlığın artması
- Qeyri-qərarsızlıq
- Konsentrasiya problemləri
- Xəbərdarlıq
- Əvvəllər Adi görülən fəaliyyətlərdən tez darıxmaq
- Planın olmaması
- Stereotip düşüncə
- Siqaret və alkoqoldan istifadənin artması
- Nizamsız pəhriz
- Həddindən artıq aktivlik/Aşağı aktivlik
- Qəza riskinin artması
- Şəxslərarası münasibətlərdə uzaq mövqelər
- Mənfi və təhqiredici sözlərdən istifadə
- İş səhvlərinin artması
- Aqressiv davranış
Tükənmişlik sindromunun formalaşmasında çox təsirli olan üç vəziyyət diqqəti cəlb edir:
Rol Münaqişəsi: Öz məsuliyyətlərini əmr etmək əvəzinə, ziddiyyətli məsuliyyətləri olan bir insan. prioritetinə görə, işləri eyni dərəcədə yaxşı etməyə çalışa bilər. Bu zaman o, yorulur və nəticədə tükənmişlik sindromu yarana bilər.
Rol qeyri-müəyyənliyi: İşçi ondan yaxşı karyera qurmasının gözlənildiyini bilir; amma buna necə nail olacağına əmin ola bilmir, çünki onun üçün modellik edəcək adam yoxdur. Buna görə də, o, faydalı olacaq heç nəyə nail olmadığını düşünə bilər.
Həddindən artıq yüklənmiş: Yox deyə bilməyərək öz üzərinə götürə biləcəyindən daha çox məsuliyyət götürən şəxs. hər kəs nəhayət tükənmə nöqtəsinə dözə bilər.
Tükenmişlik Sindromunu Kimlər Alır?
Evdar qadınlarda da görülə bilən tükənmişlik sindromu, fərdlərin bacara bilmədiyi hallarda tez-tez rast gəlinir. şəxsi həyatını iş həyatından ayır. Əgər işçi özünü işində uğursuz, işinə uyğun olmayan və ya bədbəxt görürsə, tükənmişlik sindromunun əlamətlərinin görünməyə başladığını söyləmək olar. Bütün bu problemlərin əsasında insanın gündəlik tələbatını lazımi səviyyədə ödəyə bilməməsi dayanır. Tükənmişlik sindromu şəxsiyyət xüsusiyyətlərindən ayrı olaraq qiymətləndirilə bilməz. Məsuliyyət götürməyi sevən, yox deməyi bilməyən, mükəmməllikçi, idealist, həssas və fədakar insanlarda tükənmişlik sindromu riski daha yüksəkdir.
Tükənmişlik Sindromunun qarşısını almaq üçün nə edilməlidir?
- İş və istirahət arasında aydın fərq,
- "Yox" demək bacarığı,
- Fərdin öz planını qurmaq bacarığı gələcək iş,
- Fiziki vəziyyətinə diqqət yetirmək,
- Öz məhdudiyyətlərini etiraf etmək,
- Evdə yaxşı münasibətlər,
- Aydın iş mühiti,
- Daimi peşəkar inkişaf,
- Dəstəkləyici işəgötürən,
- İş vəzifələrinin aydın izahı
- Görmək insanın öz işinin mənalı olması tükənmişliyin qarşısını ala bilər.
Tükənmişlik Sindromunu necə müalicə etməli?
Bu problemi olan insanlar bəzən özlərini o qədər aciz və gücsüz hiss edə bilərlər ki, kömək istəmək istəmir. Belə hallarda insanın yaxınlarının üzərinə mühüm vəzifələr düşür. Bu prosesdə yaxınların dəstəyi vacibdir. Tükənmişlik yaşayan birinin üzərinə ağır yük qoymaq yalnız narahatlığını artırır. İnklüziv və tolerant dəstək lazımdır. Bu prosesdə peşəkar yardım almaq çox vacibdir. Peşəkar yardım dedikdə nəzərdə tutulan psixoloji məsləhət və ya psixoterapiya prosesidir. Psixoterapiya prosesində ilk növbədə iş həyatından irəli gələn problemlər və fərddən yaranan problemlər bir-birindən ayrılır və bu məsələlərə həll yolları istehsal etmək üçün insana istiqamət verilir. Bu yardımı alarkən bu sahədə mütəxəssis olan psixoloqlar və ya psixoloji məsləhətçilər seçilməli və vaxt itirmədən prosesə start verilməlidir.
oxumaq: 9
