Ağrı əslində insanın öz bədənindən xəbərdar olmasına imkan verən ən vacib hissdir. Bir insanın bədənində bir şey səhv olduqda, bir xəstəlik və ya zədə baş verdikdə, bu, adətən özünü ağrı kimi hiss edir. Ağrı hissi həqiqətən vacibdir, lakin insanlar ağrıya layiq olduğu qədər əhəmiyyət vermirlər, bəzən xəstəlik irəliləyəndə, hətta çox gec olanda həkimə müraciət edirlər. Onurğa ağrıları, yəni bel-bel-boyun ağrıları gündəlik həyatda ən çox qarşılaşdığımız ağrılardır və eyni zamanda “onsuz da gedəcək” zehniyyəti ilə ən çox diqqətdən kənarda qalan ağrılardır. Bəzi onurğa ağrıları müəyyən dərəcədə mexaniki və normal ola bilər. Məsələn, uzun müddət ayaq üstə dayandıqdan sonra insanın kürəyinin ağrıması normaldır. Amma iki dəqiqə ayaq üstə durduqdan sonra ağrının başlaması normal deyil. Mexanik ağrının tipik xüsusiyyəti onların istirahətdə baş verməməsidir. Yəni insan yataqda dincələn zaman ağrı hiss etmir, ancaq iş görəndə və ya yorulanda ağrı başlayır. Onurğa ağrıları arasında mütləq nəzərə alınması lazım olan ağrılar gecə ağrılarıdır. Əgər insan gecələr yataqda ağrı hiss edirsə və bu ağrı onu yuxudan oyadırsa, deməli nəsə səhvdir. Bu ağrı ciddi qəbul edilməlidir. Ən əhəmiyyətli gecə ağrıları xərçəng ağrılarıdır, lakin xoşbəxtlikdən onlar nadirdir və daha yaşlı yaşlarda baş verir. Xüsusilə sümük və qan xərçəngləri və xərçəngin sümüyə yayıldığı hallar əvvəlcə gecə ağrıları şəklində özünü göstərə bilər. Xəstəlik irəlilədikcə ağrı gün ərzində yayılır və davamlı olur. Ən çox rastlaşdığımız gecə ağrıları adətən gənc və orta yaşlarda baş verən və səhərə doğru artan ağrılardır. Bu ağrıya səhər sərtliyi əlavə edilərsə, ankilozan spondilit olaraq da bilinən iltihablı onurğa revmatizminə tutulma şansı çox yüksəkdir. Ankilozan spondilit ümumiyyətlə onurğa sütununu və bəzən onurğadan əlavə omba və diz kimi böyük oynaqları təsir edən əlillik yaradan bir xəstəlikdir. İllər keçdikcə bütün onurğa sümüklərini bir-birinə yapışdırır və xəstəni irəli əyir. Ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti, ümumiyyətlə çox məkrli şəkildə irəliləməsidir. Ağrı əvvəlcə çox yüngül olur və illər keçdikcə tədricən artır. Onurğa hərəkətləri tədricən məhdudlaşdırılır. Ağrı və hərəkət məhdudiyyəti çox yavaş irəlilədiyi üçün insanlar buna çox əhəmiyyət vermirlər. O qədər ki, bəzən xəstə müayinə otağının qapısından içəri girəndə, Bədənin formasına baxaraq xəstəliyin diaqnozunu qoya bilərik, lakin insan hələ öz xəstəliyindən xəbərdar deyil. Elə xəstələr var ki, bel və bel-boyun hərəkət məhdudiyyəti artıb və xəstəliyin son mərhələsinə yaxınlaşdıqda belə diaqnoz qoyulub. Bu məkrli irəliləyiş səbəbindən, ilk ağrı şikayətləri başlayandan sonra diaqnoz üçün orta vaxt 5 ildir. Bu səbəblə Ankilozan Spondilit xəstəliyinin ən əhəmiyyətli və erkən əlaməti olan gecə onurğası ağrıları olan xəstələr və xüsusilə bu ağrı ilə birlikdə səhər sərtliyindən şikayət edənlər çox gec olmadan həkimə müraciət etməlidirlər. Ancaq burada bəhs etdiyimiz səhər sərtliyi dedikdə, normal insanlarda hər səhər baş verə bilən və bir neçə dəqiqə davam edən bel sərtliyi deyil. Bu xəstəlikdə səhər sərtliyi xəstənin yataqdan qalxdığı zaman ən azı 30 dəqiqə (bəzən bir və ya iki saat) onurğa hərəkətləri edə bilməməsi və onurğanın ətrafında həddindən artıq sərtliyin olmasıdır. Ümumiyyətlə, bir neçə saat ərzində, bəzən günortaya doğru bu sərtlik yox olur və xəstə normal hərəkət etməyə başlayır. Növbəti səhər eyni ssenari təkrarlanır. Bu səbəbdən bel nahiyəsində uzun müddət səhər sərtliyi olan insanlar ən qısa zamanda həkimə müraciət etməlidirlər. Tibb artıq 15 il əvvəl olduğu kimi ankilozan spondilitin müalicəsində aciz deyil. Son 10 ildə yeni bioloji müalicə üsulları ilə xəstəliyin müalicəsində böyük irəliləyiş əldə edilmişdir. Bu xəstələrin ən böyük problemi olan və onurğanın hərəkətinə imkan verməyən davamlı ağrılar artıq bu dərmanlarla idarə oluna bilir. Ankilozan spondilitdə onurğa hərəkətlərinin məhdudlaşdırılmasının qarşısını almaq üçün ən vacib müalicə dərman deyil, idmandır. Ağrılar dərmanlarla düzəldildikdən sonra xəstələr nizamlı idman edərək onurğanın əyilməsinin qarşısını ala bilərlər. Ancaq əsl problem xəstəliyin erkən diaqnozudur və onurğa sümükləşdikdən sonra nə dərman, nə də idman bunu düzəldə bilər. Ona görə də deyirik ki, gecələr bel ağrılarından və səhər sərtliyindən DİQQƏT OLUN……
oxumaq: 0
