Hepatit qaraciyərin iltihabıdır və bir çox səbəbə görə baş verə bilər. Bunlardan ən mühümü virus mənşəli hepatitdir. Bu sirroz, qaraciyər şişi, qaraciyər çatışmazlığı və ölümlə nəticələnən ağır yoluxucu xəstəlikdir.
28 iyul Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və Ümumdünya Hepatit Assosiasiyası tərəfindən “Ümumdünya Hepatit Günü” kimi qeyd olunan gün ərzində təşkil olunan tədbirlərlə ictimaiyyətin diqqəti hepatit xəstəliklərinə yönəldilib. Türkiyədə, eləcə də bütün dünyada.
Dünyada təxminən 500 milyon insan ya Hepatit B və ya Hepatit C xəstəsidir. Bu xəstəliklər müalicə olunmazsa, qaraciyər xərçəngi və qaraciyər çatışmazlığı da daxil olmaqla bir çox başqa problemlər kimi, siroz da yarana bilər. Əksər insanlar QİÇS-ə yoluxmaqdan hepatitdən daha çox narahat olurlar, lakin hər il dünyada 1,5 milyon insan QİÇS-dən deyil, hepatit B və ya C-dən ölür.
Dünyada hepatit qrupları, xəstələr və müdafiəçilər 28 iyul' Onlar həmçinin tədbirlərdə iştirak edirlər. bu mühüm günü qeyd edin. Xüsusilə 2012-ci ildə 20 ölkədən 12 588 nəfər Ümumdünya Hepatit Günündə xəstəlikdən xəbərsiz olduqlarını göstərmək üçün 3 Müdrik Meymun hərəkəti edərək Ginnesin rekordu qırılıb.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2017-ci il Qlobal Hepatit Hesabatında bildirilir ki, 2015-ci ildə dünyada 257 milyon insan hepatitə yoluxub. 71 milyon insanın hepatit B və hepatit C infeksiyasına yoluxduğu bildirilir. Eyni hesabata görə, 2015-ci ildə 1,34 milyon insanın viral hepatit səbəbiylə siroz və qaraciyər xərçəngi kimi səbəblərdən dünyasını dəyişdiyi təxmin edilir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Hepatit B və C-nin aradan qaldırılması məqsədini özündə əks etdirən "Viral Hepatit Qlobal Strategiyası"; O, 2030-cu ilə qədər 300 milyondan çox insanın həyatını dəyişdirmək üçün bir araya gələrək viral hepatiti aradan qaldırmağı hədəfləyən "Hep yoxdur" hərəkatının təşəbbüskarı olub. 28 iyul Ümumdünya Hepatitlə Mübarizə Günündə təşkilatlar, hökumətlər, tibb işçiləri, qeyri-hökumət təşkilatları, sənaye və geniş ictimaiyyət hepatitin əhəmiyyətini vurğulayan ümumi mesajlar vermək və müxtəlif tədbirlərin köməyi ilə bu xəstəliyə diqqəti cəlb etmək üçün bir araya gəlir.
Hepatitin aradan qaldırılması üçün maarifləndirmə, diaqnostik bacarıqların artırılması və universal peyvəndlər, qan və inyeksiya təhlükəsizliyi və müalicə də daxil olmaqla əsas müdaxilələrə ehtiyac var. Viral hepatitlərlə mübarizə aparan hər bir fəaliyyət hepatit növlərinin aradan qaldırılması istiqamətində bir addım olacaq.
VİRAL Hepatit
. Viral hepatitə səbəb olan müxtəlif növ hepatit virusları (A, B, C, D və E) var. Bunlardan hepatit B, C və D xroniki qaraciyər xəstəliklərinə səbəb olur. 2015-ci ilin rəqəmlərinə görə, dünyada təxminən 325 milyon insanda xroniki hepatit xəstəliyi aşkar edilmişdir. Hər il 1,34 milyon insanın bu virus növləri ilə əlaqəli xəstəliklərdən öldüyü təxmin edilir. Viral hepatit bütün dünyada yayılmış və ölkə iqtisadiyyatlarını yaxından narahat edən ciddi ictimai sağlamlıq problemidir. Xəstəliyin daha çox dünyada gec əlamətlərini göstərməsi və xəstələrin əksəriyyətinin xəstəliyindən xəbərsiz olması səbəbindən hepatitə diqqəti cəlb etmək məqsədilə 28 iyul Ümumdünya Hepatitlə Mübarizə Günü kimi qeyd olunub. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2018-ci ildə Hepatit Günü üçün müəyyən etdiyi mövzu “Hepatiti yoxlayın və müalicə edin”. Belə ki, risk altında olan və ya xəstəliyindən xəbərsiz insanların diqqətini bu məsələyə cəlb etmək və onları müayinələrə yönəltmək və xəstələrin müalicə sürətini artırmaq məqsədi daşıyır.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının 2017-ci il Qlobal Hepatit Hesabatında 2015-ci ildə dünyada 257 milyon insanın Hepatit B, 71 milyon insanın isə Hepatit C infeksiyasına yoluxduğu bildirilib. Eyni hesabata görə, 2015-ci ildə 1,34 milyon insanın viral hepatit səbəbiylə siroz və qaraciyər xərçəngi kimi səbəblərdən həyatını itirdiyi təxmin edilir.
Hepatit A infeksiyasına səbəb olan Hepatit A virusu əsasən nəcis-oral yolla (xəstə insanlardan) ötürülür. nəcislə ifraz olunan virusla çirklənmiş su və qida qəbulu ilə baş verir. Uşaqlıqda yüngül simptomlarla baş verən Hepatit A infeksiyası yaşlı yaşlarda daha ağır şəkildə irəliləyir və ağır qaraciyər xəstəliyinə və ölümə səbəb ola bilər. Ölkəmizdə gigiyena qaydalarına və təmizlik şəraitinə əməl olunması, təmiz su ehtiyatlarına çıxış imkanlarının artırılması, sosial-iqtisadi şərait 2012-ci ilin sonundan başlanan Hepatit A və Hepatit A peyvəndi ilə bağlı digər göstəricilərin yaxşılaşdırılması nəticəsində 2012-ci ildə 3624 olan xəstələrin sayı 2017-ci ildə 471-ə, yoluxma halları isə azalıb. 2012-ci ildə yüz mində 4,8 olan xəstəlik 2017-ci ildə yüz mində 0,6-ya düşüb. 2018-ci ilin ilk altı ayında bildirilmiş halların sayı 185 olub. Hazırda ölkəmizdə pulsuz hepatit A peyvəndi səhiyyə müəssisələrimizdə 18 və 24 aylıq uşaqlara, risk qrupuna daxil olan şəxslərə isə ən azı 6 ay ara ilə 2 dozada vurulur. Peyvənd nisbəti 2013-cü ildə 93%, 2017-ci ildə isə 97% olub.
Hepatit B və Hepatit C virusları uzun müddətdə xroniki qaraciyər xəstəliyi, siroz və ya qaraciyər xərçənginə səbəb ola biləcəyi üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Hepatit B və Hepatit C;
-
Qan və qan məhsullarının nəzarətsiz köçürülməsi ilə
-
Düzgün sterilizasiya edilməmiş cərrahi avadanlıqdan istifadə edilən tibbi və ya stomatoloji prosedurlarla
p> -
İstifadə olunmuş şprisləri paylaşmaqla
-
Ülgüc və diş fırçası kimi əşyaları paylaşmaqla
-
Tatuaj, akupunktur və ya bədən zinət əşyalarının düzgün sterilizasiya olunmayan alətlərlə tətbiqi ilə
-
Hepatit B və C daşıyıcılarının ailə ilə təması
-
Doğuş zamanı və doğuşdan sonra anadan körpəyə
-
Qorunmasız cinsi əlaqə yolu ilə keçə bilər.
Hepatit C virusunun ötürülməsinin tez-tez müəyyən edilən yolları çirklənmiş qan və qan məhsullarının transfuziyası, venadaxili dərman istifadəsi, cərrahiyyə və digər müdaxilə prosedurlarıdır. Bundan əlavə, cinsi yolla ötürülmə və anadan körpəyə ötürülmə digər ötürülmə yolları arasındadır. Nazirliyimizin TSİM (Əsas Sağlamlıq Statistikası Modulu) məlumatlarına əsasən, ölkəmizdə qeydə alınan kəskin hepatit C hallarının sayı 2005-ci ildə 1145-dən 2017-ci ildə 256-ya enib.
Hepatit B xəstəliyindən qorunmağın ən təsirli yolu vaksinasiyadır. Hepatit B peyvəndi təhlükəsiz və effektiv peyvənddir və 1998-ci ildə ölkəmizdə uşaqlıq peyvəndlərinin rutin təqviminə əlavə edilmişdir. 2005 və 2009-cu illər arasında məktəblərdə adi uşaqlıqda hepatit B peyvəndləri, gücləndirici peyvəndlər və risk qrupu peyvəndlərinə əməl edilmişdir
Hepatit D virusu yalnız hepatit B virusuna (HBV) yoluxmuş insanlarda xəstəliyə səbəb ola bilər. HBV olmadıqda infeksiya baş verə bilməz. Yüngül HBV infeksiyasını daha ağır və sürətlə inkişaf edən xəstəliyə çevirə bilər. Yoluxma əsasən perkutan (venadaxili narkomanlarda) və qan və qan məhsullarının transfuziyası ilə baş verir.Cinsi yolla ötürülmə və anadan körpəyə keçmə riski azdır.
Hepatit E virusunun (HEV) ötürülməsi nəcis-oral yolla (xəstə insanların nəcisi ilə ifraz olunan virusla çirklənmiş su və qidaların istehlakı) baş verir. Yetkinlərdə uşaqlara nisbətən daha tez-tez rast gəlinir və hepatit E xəstəliyi xüsusilə hamiləlik zamanı yoluxduqda daha ağır gedişatlı olur. Hamilə qadınlarda son 3 ayda HEV infeksiyası varsa, bu, aşağı düşmə, vaxtından əvvəl doğuş, ağır qaraciyər çatışmazlığı və ölüm riskinin artmasına səbəb ola bilər. Hepatit E virusunun spesifik müalicəsi və ya peyvəndi yoxdur.
Türkiyə Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin nəşrindən istifadə edilmişdir.
oxumaq: 0
