Stress faktorları artıq həyatımızda demək olar ki, yerindədir və insanların bu stress vəziyyətlərinin öhdəsindən gələ bilməməsi həm sosial, həm də fərdi olaraq bizə mənfi təsir göstərməyə başlayıb. Həyatda baş verən bir çox mənfi hadisələri idarə edə və dəyişdirə bilmirik. Amma stress faktorları qarşısında öz reaksiyalarımızı və əhvalımızı idarə edə bilirik. Bu yazıda oxucuya stresin öhdəsindən gəlmək bacarığı haqqında məlumat vermək məqsədi daşıyır.
İnsanlar həyatda neqativ bir hadisə ilə qarşılaşdıqda bu vəziyyətə fərqli reaksiya verirlər. Bu cavabları yetkin və yetişməmiş cavablara bölmək olar. Yetkin cavabları hər hansı bir stress qarşısında bir insanın konstruktiv cavabları kimi təyin edə bilərik. Məsələn, imtahandan pis qiymət alanda ağlayan böhranlara düşmək, daha optimal səviyyədə əsəbləşmək və “Bu, mənim həyatımın sonu deyil, pis qiymət alan tək insan deyiləm. dünyada, mən növbəti imtahanlara diqqət edəcəyəm” sözləri stresə qarşı yetkin bir cavabdır. Yetişməmiş reaksiyaları hər hansı bir stress qarşısında insanın dağıdıcı reaksiyaları kimi təyin edə bilərik. Məsələn, işdən qovulan birinin ağır depressiyaya düşməsi və ya spirtli içki qəbul etmək, həddindən artıq yemək, sürətli maşın sürmək, evdə qalmaq kimi hərəkətlər etməsi stressə mənfi və dağıdıcı reaksiyalardır. Mənfi və dağıdıcı reaksiyaların əsasını insanın funksional imkanlarının pisləşməsi, mövcud vəziyyətin insana zərər vurması və psixi depressiyaya səbəb olması təşkil edir. Keçmişdə və ya indiki stresə necə reaksiya verdiyinizi beyninizdə skan etməyə çalışın. Stressə reaksiyalarınız yetkin-konstruktiv və ya yetişməmiş dağıdıcı reaksiyalardır?Yaşadığım stresli vəziyyət niyə mənim başıma gəlir? Əslində demək olar ki, hər kəs stress faktorları və buna bənzər hallarla qarşılaşır, lakin insanın bu stresli vəziyyəti yaşayırmış kimi hiss etməsi onun stresə reaksiyasına mənfi təsir göstərir. “Bu vəziyyət hər kəsin başına gələ bilər, əminəm ki, dünyada tək mən deyiləm” fikri. Bu, işə reaksiyalarınızı daha müsbət istiqamətə çevirəcək.
Stressin öhdəsindən gəlmək üçün Bacarıqları Necə Qazanmaq olar?
1- Bunlardan biri stressə müsbət reaksiya verə bilən insanların ortaq xüsusiyyətləri yaşadıqları mənfi təcrübədir.situasiyaları zarafata çevirmək bacarığı. Məsələn, qəzəblənmək, əsəbiləşmək, yerə yıxılanda rüsvay olduğumu düşünmək əvəzinə bunu zarafat edib gülə bilmək vəziyyəti. Stressli vəziyyətləri zarafatya, hətta istehzalı vəziyyətə çevirə bilən insan üçün zəhlətökən hadisələr insanın beynində çox kiçilib, ona qalib gəlmək hissini yaşatmağa imkan verir.Bu, uzunmüddətli sorğu-sual cəhdidir. Həyatda tez-tez stresli vəziyyətlərlə qarşılaşırıq və hər birini uzun-uzadı sorğulamaq insanın stresə qarşı dayanıqlığını zəiflədir. Məsələn, həftələrlə, aylarla işdən çıxarılan birinin “Niyə qovuldum, harada səhv etdim, günahım nə idi, nəyi əldən verdim?” kimi sorğu-sual edilməsi mənfi hadisənin təsirlərinin daha çox olmasına səbəb olur. şəxs üzərində daimi. Stress qarşısında dayanıqlı olmaq istəyiriksə, uzunmüddətli sorğu-suallardan qaçaraq irəliyə baxmağa davam etməliyik.
3- Bir çox insan üçün ağrı yaşanmaması lazım olan bir duyğudur. Amma həyatda olmaq hər duyğunu yaşamaq deməkdir. İnsanların böyük əksəriyyəti mənfi emosiyalardan qaçmaq üçün səy göstərir və həmişə müsbət emosiyalar və hisslərlə davam etmək istəyirlər. Bu düşüncə sistemi insanların stress qarşısında özünü zəif hiss etməsinə səbəb olur. İnsanların “Mən həyata sadəcə xoşbəxt olmaq və ya yaxşı hiss etmək üçün gəlməmişəm, həyatdayam, ona görə də müsbət emosiyalarla yanaşı mənfi emosiyalar da hiss edəcəm” düşüncəsi onları stress qarşısında daha güclü edir. Tez-tez yaxşı hiss etməyə çalışan və bunun üçün çox səy göstərən insanların mənfi hadisələrə qarşı dözümlülüyü aşağıdır. Hər bir duyğunun yaşanmasının normal olduğunu özü ilə qəbul etmiş insanların mənfi hadisələrə daha konstruktiv reaksiyalar verdiyi görülür. Unutmaq olmaz ki, hər ağrı həm də inkişafı ehtiva edir. Buna görə də həyatda yaşadığımız stresli vəziyyətlər əslində bizi daha yetkin bir quruluşa aparır.
4- Həyatda bir məqsədin olması və var olması. Aclığına uyğun yaşayan insanların stress qarşısında daha güclü olduğu görülür. Uzunmüddətli hədəfi olmayan və gündəlik yaşayan insanlar stressdən daha çox təsirlənirlər. Bu səbəbdən stresslə mübarizə qabiliyyətini artırmağın yollarından biri də həyatda qalıcı hədəflərə çatmaqdır. Məsələn, “həyatda uğurlu karyera əldə edəcəm” demək uzunmüddətli hədəfdir və insan bu hədəfə gedən yolda bir çox mənfiliklərlə qarşılaşacağının fərqindədir.
5 -Nizamlı həyat tərzinə sahib olmaq daha az stress keçirməyə səbəb olur.Hadisələr keçirməyə və stresə daha davamlı olmağa imkan verir. Hər bir insanın öz həyat tərzi və nizamı var. İnsanın bütün insani ehtiyaclarını nizamlı şəkildə qarşılamaq insanı mənəvi olaraq ağrılardan qoruyur. Məsələn, müəyyən vaxtlarda yatıb oyanmaq, müəyyən vaxtlarda yeyib-içmək, müəyyən günlərdə və ya saatlarda dincəlmək və ictimailəşmək. Müntəzəm həyat tərzinə sahib olmaq insanı mənəvi cəhətdən gücləndirir və stresli vəziyyətlərə daha konstruktiv reaksiya verməyə imkan verir.
6- İçində olduğumuz insan münasibətləri stresslə qarşılaşma tezliyini təyin edən mühüm amillərdən biridir. . Əgər insanın ailə münasibətləri, ictimai əlaqələri, iş həyatındakı münasibətləri mənfi istiqamətdə formalaşırsa, bu, insanın daha çox stresslə qarşılaşacağı anlamına gəlir. Daha çox stresslə üzləşmək insanın stresə qarşı dayanıqlığını azaldır. Bu səbəbdən mənfi formada olan əlaqələri bitirmək və ya məhdudlaşdırmaq, insanın həyatında daha az stress yaşamasına şərait yaradır. Pis münasibətlərin əksinə olaraq, yaxşı münasibətlər insanın stres qarşısında gücünü artırır və onlara dağıdıcı deyil, konstruktiv reaksiya verməsini təmin edir. İnsan olaraq hamımız sosial varlıqlarıq, ona görə də yaxşı münasibətlərdə olmaq həyatımızı və mənəvi quruluşumuzu müsbət şəkildə formalaşdıran vacib amillərdəndir.
Stresslə mübarizə aparmaq bacarığı. Psixoterapiya
Gündəlik həyatında tez-tez stresslə üzləşən və stresli vəziyyətlərlə mübarizədə çətinlik çəkən insanlar üçün psixoterapiya məsləhət görülür. Psixoloqun tətbiq edəcəyi xüsusi iş üsulları ilə insan stresin öhdəsindən gəlmək qabiliyyətini inkişaf etdirə bilər. Üçdə qazanmaq olar. Müştərinin terapiyaya gələn müştərinin ehtiyaclarına uyğun iş texnikasını tətbiq etməsi vacibdir. Bəzən insanın stresin öhdəsindən gəlməsində maneələrdən biri də keçmiş travmalarla bağlıdır. İnsanın travması sağaldıqca onun stresslə mübarizə qabiliyyəti də artır. Terapevt psixoterapiyaya gələn müştərinin ətraflı tarixini aldıqdan sonra müştərinin razılığı ilə iş texnikalarını müəyyənləşdirir və prosesdə tətbiq edir. Psixoterapiyanın müddəti müştəridən müştəriyə dəyişir. Yaşın irəliləməsi ilə psixoterapiya prosesi daha uzun, bəzi hallarda isə qısa vaxt tələb edə bilər. Ona görə də psixoterapiya fərdidir və onun müddəti insandan insana dəyişir.
oxumaq: 0
