Valideynlər həmişə uşaqlarına ən yaxşısını vermək və onlarla ən yaxşı şəkildə rəftar etmək istəyirlər. Çünki onları çox sevirlər, amma bəzən özümüz də bilmədən uşaqlarımızın psixologiyasına uyğun olmayan hərəkətlər edə bilərik. İndi gəlin aşağıda valideyn münasibətlərinə nəzər salaq. Gəlin birlikdə müəyyən edək ki, hansı rəftar daha yaxşıdır.
1.PRESSİV VƏ AVTORİTAR MÜNASİBƏT
Bəzi valideynlər övladlarına əsəbiləşərək, onları tənqid etməklə onların xoşagəlməz davranışlarının qarşısını alacaqlarını düşünürlər. davranış. Düşünürlər ki, bu cür davranmasalar, övladlarının məsuliyyət daşımasını, ev tapşırıqlarını yerinə yetirməsini təmin edə bilməyəcəklər. Buna görə də, uşaqlarına etməli olduqları davranışı öyrədəcəklərini ümid edərək övladlarına qışqıra, əsəbiləşə və cəzalandıra bilərlər. Bu münasibət zalım və avtoritardır. Bu valideyn münasibətində uşaq həmişə valideynlərə itaət etməli və heç vaxt onlara itaət etməməlidir. Valideynlər hər bir məsələyə qərar verir, amma uşaq heç bir qərar qəbul etmir, sadəcə olaraq qəbul edilən qərara əməl edir. Uşaq qorxduğu üçün etməsi lazım olanı etməyə başlaya bilər, ancaq bu, uşağın özünə inamını aşağı salan bir davranış olacaq. Gələcəkdə bu uşaqlarda “yox” deməməkdə problemlər yarana bilər və bir vəziyyətdə çıxış etməli olduqları zaman narahatlıq hiss edə bilərlər ki, bu da təbii olaraq uşağı bədbəxt edər. Uşaq valideynlərinə qarşı necə davranırsa, ailədən kənarda da elə davranır. Yəni valideynlər uşağı sərt qaydalarla idarə etdikdə, bu uşaq kənarda, yəni çöldə həyatda müti davranacaq. Bu uşaqlar öz hiss və düşüncələrini asanlıqla ifadə edə bilmirlər. Uşaqların evdə quzu, çöldə isə canavar olmasını gözləyə bilmərik. Üstəlik, yox deyə bilməyən uşaq gələcəkdə, yetkinlik və ya yeniyetməlik dövründə psixoloji zorakılığa məruz qalacaq. Bu uşaqlar kənardan, yəni ata-anadan gələn qərarlara əməl etdikləri üçün valideyn olmadığı halda böyük bir boşluğa düşürlər.
2.İCAZOLAN MÜNASİBƏT
Uşaq ne isteyirse edir ona hec vaxt hirslenmir bütöv şüşə karkas yıxılır.ama yenə də uşağa əsəbləşə bilmirsən. Bu ailə icazəli münasibətin yaxşı nümunəsidir. Bu münasibət zalım avtoritar münasibətin əksidir. Heç bir qayda yoxdur. Onlar elə bilirlər ki, valideynlər övladının istədiyi hər şeyi etməklə sevgilərini göstərirlər, əslində isə bu münasibətdən övladlarının psixologiyası zədələnir. Onlar çatırlar. Bu uşaqlar heç vaxt ailə daxilində “yox” sözünü eşitmədikləri üçün xarici aləmdə eşitdikləri anda yıxılır və depressiyaya düşürlər. Çünki dünya bizim istədiyimiz hər şeyin olduğu yer deyil. Valideynlər gənc olanda uşağın istədiyi hər şeyi yerinə yetirə bilir və uşaq təbii olaraq dünyanı istədiyi hər şeyin gerçəkləşdiyi yer kimi kodlayır və bunu şüursuz edir. Ancaq yeniyetməlik dövrünə qədəm qoyduğu zaman, sevdiyi insanın ondan xoşu gəlmədiyini dərk edə bilmir, çünki uşaq ikən kodlaşdırdığı düşüncənin (dünya sərhədləri olmayan bir yerdir, mənim hər şey istədiyim yerdədir) anlamaq çox çətindir. doğru gəlir) səhvdir. Valideynlər qəsdən icazəli ailəyə çevrilmirlər, amma təəssüf ki, nəticələr uşağa mənfi təsir göstərir. Bu uşaqların istədiyi hər şey yerinə yetirildiyi üçün uşaq narazı və bədbəxt olur. Başqa sözlə, uşaq bədbəxtlik hissini gənc ikən də yaşamalıdır ki, gələcəkdə bu hissi necə idarə edəcəyi ilə bağlı təcrübəsi olsun. Bu uşaqlar sosial qaydalara riayət etməkdə də çətinlik çəkirlər. Məktəblərdə və iş yerlərində qaydalara riayət etməkdə çətinlik çəkirlər. Onlar qaydaları pozmağa haqlı olduqlarını hiss edirlər. Bu səbəbdən onların uğursuzluq şansları çox yüksəkdir. Məsələn, məktəbə başlayanda qaydalara tabe olmaqda çətinlik çəkir. O, müəlliminə qulaq asmaya bilər və hər şeyi zədələyə bilər. Beləliklə, açıq şəkildə deyə bilərik ki, uşaqlara icazə verən münasibət uşağın məktəbdə, dostları ilə münasibətlərində və akademik uğurunda problemlərə səbəb olur.
3.ÜZDƏRDƏN MÜNASİBƏT
Valideynlər arasında fikir ayrılığında balanssızlıq və uyğunsuzluq yaranır. Məsələn, valideynlərin uşaqlarına qarşı davranışlarına görə bir-birini tənqid etməsi uşaqda uyğunsuzluq yaradır. Valideynlərdən birinin hə, digərinin isə yox deməsi də uyğunsuzluq yaradır. Valideynlər bu məsələdə razılaşmalıdırlar. Əgər ertəsi gün mükafat verdiyiniz bir davranışa görə əsəbiləşirsinizsə, bu, uşaqda uyğunsuzluq yaradır. Uşaq bu vəziyyətdə hansı davranışın uyğun olduğuna qərar verə bilməz. Çünki qərarı valideynin əhval-ruhiyyəsi müəyyən edir. Bu vəziyyətdə uşaq daxili narahatlıq hiss edir. O, gələcəkdə özünü narahat və qətiyyətsiz aparacaq.
4.MARAQLI MÜNASİBƏT
Laqeyd və laqeyd münasibət valideynlərin uşağın ehtiyaclarını ödəməməsidir. Əgər uşaqla valideyn ünsiyyət qurmasa, valideyn uşağa fikir verməsə və onunla oynamasa, yəni onun tələbatını ödəməsə, uşaq gələcəkdə aqressiv davranışlar sərgiləyəcək. Bu emosional istismardır. Belə ailələrdə uşaq həmişə diqqəti cəlb etməyə çalışır, lakin heç bir cavab almır. Valideynlər depressiyaya düşə bilər, hətta öz ehtiyaclarını belə qarşılaya bilmirlər, bu vəziyyətə görə uşağa baxa bilmirlər, lakin uşağa lazımi diqqət göstərilmirsə, təəssüf ki, aqressivləşir. gələcəkdə bədbəxt bir yetkin olmaq və maddə asılılığına həssas olmaq. Uşaqla hər gün 20 dəqiqə belə oyun oynamalıyıq. Biz onun ehtiyaclarını ödəməliyik.
5. Həddindən artıq qoruyucu münasibət
Uşağın hər şeyi öz başına sınamasına icazə verilməyən valideynlərin münasibətidir. . Adından da göründüyü kimi, uşaq son dərəcə qorunur. Çox vaxt narahat valideynlər belə davranırlar, lakin bu, uşağa zərər verir. “Etmə, bunu etmə, etmə, sənə bir şey olmasın” ifadəsi ilə böyüyən uşaqlar gələcəkdə özbaşına heç nə edə bilməyəcəklər. Çox güman ki, özlərinə inamı aşağı olan narahat insanlardır. Həddindən artıq qoruyuculuq ana və ya atanın emosional olaraq tək hiss etməsindən də qaynaqlana bilər, lakin ana və ya atanın bundan xəbəri olmaya bilər. Yəni özü də bilmədən uşağı özünə yapışdırır ki, gələcəkdə ana/ata tək qalmasın və uşaq həmişə onun yanında qalsın. Amma bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, valideynlər qəsdən belə hərəkət etmirlər, öz qayğılarına görə belə davranırlar. Məsələn, uşağın 5 yaşı var, amma atası hələ də uşağını yedizdirir. O, yeniyetmə olanda anası/atası ilə yatmış ola bilər. Bu münasibətlə böyüyən uşaqlar gələcəkdə təkbaşına qərar qəbul edə bilməyəcəkləri üçün müstəqillik əldə edə bilməyəcəklər, özlərinə inamları və akademik uğurları aşağı ola bilər.
TƏMİN EDİLƏ, DƏSTƏKLƏYİCİ VƏ DEMOKRATİK MÜNASİBƏT
Təsdiqləyici Dəstəkləyici və demokratik münasibətdə uşağa hər şeydə dəstək verilir, lakin qaydalar da var. Müəyyən edilmiş qaydalardan başqa, uşağa istədiyi kimi davranmağa icazə verilir. Bu ailədə uşağa öz hiss və düşüncələrini ifadə etmək üçün dəstək verilir. Bu münasibətdə valideynlər məqbul və qəbuledilməz davranışlara görə məsuliyyət daşıyırlar. Xatirələri uşağa aydın şəkildə söyləyirlər. Onlar uşağa bu qəbul edilmiş və qəbuledilməz davranışlarla bağlı ardıcıl davranırlar. Həm ana, həm də ata uşağa eyni münasibət göstərir. Uşağın danışmaq hüququ var və həmişə özünü ifadə etməyə icazə verilir. Hətta ona öz hiss və düşüncələrini ifadə etmək üçün dəstək verilir. Məsələn, deyək ki, biz uşaq üçün bir qayda qoyduq, sizdən bu qayda haqqında nə düşündüyünüzü və ya bu qaydanın sizdə necə hiss etdiyini soruşurlar. Xülasə, uşağa nə hiss etdiyini və nə düşündüyünü söyləmək dəstəklənir. Valideynlər uşağı qucaqlayır və ona sevgi göstərirlər. Valideynlər müntəzəm olaraq uşaqla oyunlar oynayır və ona xüsusi vaxt ayırırlar.
Bu münasibət sayəsində uşağın özünə inamı inkişaf edir. Bu uşaqlar öz qərarlarını verən məsuliyyətli, uğurlu fərdlər olurlar. Onların cəmiyyətdə öz hiss və düşüncələrini sərbəst ifadə edə bilən şəxsiyyətə çevrilmə ehtimalı xeyli artır. O, özünü psixoloji zorakılıqdan qoruya bilir və psixoloji zorakılığa məruz qaldıqda buna necə son qoyacağını anlayır və bunu praktikada tətbiq edir.
oxumaq: 0
