Son illər keçmişlə müqayisədə əmək qabiliyyətli yaşda olan, lakin işləməyə üstünlük verməyən və valideynlərinin evində yaşamağa davam edən gənclərə daha çox rast gəlirik. Bu gənclər həyatlarının ən məhsuldar vaxtlarında iş həyatına girmir və eyni zamanda təhsil həyatına davam etmirlər. Haqqında danışdığımız gənclərin əksəriyyətinin sosial dairəsi dar, istirahət zonaları məhduddur. Türkcə “ev gəncləri” dediyimiz bu qrup ingiliscə “NEET” anlayışı ilə xatırlanır.
Gəncləri qəbul edən NEET anlayışı. Evə zəng gəncliyi ilk dəfə 1990-cı illərdə İngiltərədə xatırlandı. Daha sonra bu, dünyanın bir çox ölkələrində yaşanan bir fenomenə çevrildiyi üçün sosial deyil, qlobal bir problem olaraq ortaya çıxır.
Evdə yeniyetmə nədir?
strong>Evdə gənclik müxtəlif səbəblərdən işləməyən, lakin təhsilini davam etdirməyən və ya yalnız hobbi üçün təhsilini davam etdirən 18-24 yaş qrupunda olan gənclər üçün istifadə edilən termindir. məqsədləri. Bu gənclər iş axtarmır, işdə çox seçicidirlər və ya mümkün iş imkanlarını qiymətləndirmirlər. Bu, gənclərin valideynlərindən fiziki və mənəvi cəhətdən ayrılmaz olmasına, onları bir çox cəhətdən valideynlərindən asılı vəziyyətə salmasına səbəb olur, həm də maddi müstəqilliyin təmin edilməsi, biznes mühitinin əldə edilməsi, əks cinslə ciddi münasibətlərin olması, öz vəzifələrini yerinə yetirə bilmirlər. öz ailələrini qururlar.
Evdə yeniyetmələr xoşbəxtdirmi?
p>Evdəki gənclər inkişaf tapşırığı mərhələlərində irəliləyə bilmirlər. , çünki onların yaş inkişaf dövrünün əsas vəzifələrindən biri olan işə düzəlmə prosesinə başlaya bilmirlər. Bu tıxanma nəticəsində maddi müstəqillik əldə etmək, təkbaşına həyat qərarları vermək, əks cinslə ciddi münasibətdə olmaq və nəticədə ailə qurmaq kimi inkişaf vəzifəsi mərhələlərinə çatmaqda çətinlik çəkirlər. Bir sözlə, bu gənc İnkişaf mərhələlərini dırmaşarkən, bir pillədə dayanıb digər pillələri basa bilməməyin ümidsizliyini və kədərini yaşayırlar. Bütün bu inkişaf tapşırıqları zamanla yığılır və evdəki gənclərin gözündə uçqun kimi böyüyür. Məsələn, gənclər ev və gediş vaxtları, məişət məsuliyyətləri, səyahət kimi bir çox mövzuda valideynlərinin qaydalarına uyğun hərəkət etməlidirlər. Buna görə də şəxsi qərar mexanizmlərindən istifadə edə bilməyən bu gənclərdə qəzəb, kədər, acizlik, qeyri-adekvatlıq kimi hisslər intensiv şəkildə özünü göstərməyə başlayır.Məqsədləri olmadığından, kifayət qədər çox olan boş vaxtlarını sərxoş vəziyyətdə keçirə bilmirlər. dəyərli bir axtarışın adı. Bu vəziyyət onlarda məqsədsizlik, cansıxıcılıq, darıxma, uğursuzluq, narazılıq kimi hisslərin aktivləşməsinə səbəb olur.Bu kimi səbəblərdən çox vaxt onlardan uzaqlaşır və yeni sosial dairələr qazanırlar. Gənc ev təsərrüfatları həmyaşıdlarının yaşlarının inkişaf dövrünün əsas vəzifələrini yerinə yetirdiyini gördükdə intensiv olaraq qeyri-adekvatlıq hiss etməyə başlayırlar. Eyni zamanda gənclərin yaşıdlarından uzaqlaşması və ya yaşayış şəraiti nəticəsində sosial dəstəyin olmaması səbəbindən tənhalıq hissinin ön plana çıxdığı görülür.
Qısacası kədər,narahatlıq,ümidsizlik,çaresizlik,çatmazlıq,uğursuzluq.Yalnızlıq,yorğunluq,istəksizlik kimi hisslər güclənərkən,bu gənclər əslində uğur, həzz,xoşbəxtlik,əyləncə kimi hisslər kimi depressiv əhval-ruhiyyəyə keçirlər. azalma. Bu emosional vəziyyət də dözülməz ola bilər. Əslində, evdə yeniyetmələrin bu şəraitdə kifayət qədər bədbəxt hiss etdiklərini görmək çətin deyil.
Evdə olan yeniyetmələr niyə bu vəziyyətdədirlər?
Təlim davam edən akademik karyera addımları� İş tapmaqla dırmaşmaq və ya iqtisadi azadlıq əldə etmək gənc yetkinliyin əsas inkişaf vəzifələrindən biridir. Əsas inkişaf vəzifələrini yerinə yetirə bilməmək təbii olaraq gəncləri bir çox cəhətdən bədbəxt edən amil kimi qarşıya çıxır. Bu bədbəxtlik halı isə gənclərin həyatdan məmnunluğunu azaldır, onları depressiv əhval-ruhiyyəyə sürükləyir.davam edir?
İlk olaraq "ev yeniyetməsi" olmağın əsas səbəblərini 7 alt başlıq altında izah edə bilərik:
-
Peşəkar maraq, istedad sahələrini və dəyərini düzgün müəyyən edə bilməmək
Peşəkar seçim qəfil qərarla müəyyən edilə bilən nəticə deyil. .
Peşə seçimi 0-6 yaş aralığında erkən uşaqlıq dövrünə əsaslanan peşəkar inkişaf prosesi nəticəsində ortaya çıxan və sonrasında davam edən bir vəziyyətdir. Düzgün və sağlam peşə seçimi etmək üçün insanların yaş inkişaf dövrünün xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq öz maraqlarını, qabiliyyətlərini və dəyərlərini həyata keçirmələri lazımdır.İnkişaf ətraf mühitdə görülən peşələri müşahidə etmək, təsəvvür etmək kimi inkişaf edə bilər. özünü bu peşələrdə görmək, bu arzularını həyata keçirmək və tədricən öz qabiliyyətlərini reallaşdırmaq. 11 yaşına qədər real peşə seçimindən danışmaq mümkün olmasa da, bu sınaq və səhvlər, xəyallar və oyunlarla yanaşı, istedadların, maraqların və dəyərlərin üzə çıxarılması prosesi peşəkar inkişaf yolunda mühüm addımlardır.
11-17 yaş dövründə xarakter inkişafı qalıcı olmağa başladığı üçün daha real karyera seçimləri müəyyən edilə bilər. Bu peşə seçimləri ətraf mühitdə mütəxəssislərin müşahidəsi, peşənin tələb etdiyi hazırlığın tədqiqi, peşə tələblərinə və şərtlərinə fərdi uyğunlaşmanın araşdırılması şəklində qiymətləndirilə bilər. İstedad sahələri ətraf mühitin rəyi və şəxsi müşahidələr nəticəsində təhlil oluna bilər. Bu dövrdə maraq, qabiliyyət və dəyər sahələri artıq daha qalıcı şəkildə müşahidə oluna bildiyi üçün, peşə sahələrini öyrənin. Verilən təfərrüatlı məlumatlar əsasında peşə seçimləri daraldıla bilər.
18 yaşından başlayan yaş dövründə gənclər peşə seçimlərini etməli və seçdiyi peşə üzrə lazımi təlimi almaq. Əgər aldıqları peşə təhsilindən sonra özləri üçün düzgün seçim edibsə və peşəkar inkişaf proseslərini sağlam şəkildə irəliləyiblərsə, bu gənclərin aldıqları təhsilə uyğun iş taparaq karyeralarına başlamaları gözlənilir.
Ancaq peşəkar inkişaf prosesində gözlənilən müxtəlif səbəblərdən mərhələləri keçə bilməməsi nəticəsində sağlam şəkildə özünüqiymətləndirmədə problemlər yarana bilər. düzgün peşəyə istiqamətlənməkdə. Bir sözlə, bəzən müxtəlif səbəblərdən peşə seçimi mərhələlərində maraq, istedad və dəyərlər düzgün müəyyən edilə və qiymətləndirilə bilmir, gənclər özlərinə uyğun peşə təhsilinə üz tuta bilmirlər. Məsələn, riyaziyyata marağı olmayan, lakin riyaziyyat müəllimliyini vaxtında aşkarlamayaraq və ya ona məhəl qoymayaraq seçən gənc iş tapmaq və işləmək məsələsində hərəkətə keçə bilməz. Nəticədə onlar işsiz qala bilər və valideynlərinin yanına qayıda bilərlər.
-
Məsuliyyət şüurunun və valideyn münasibətinin kifayət qədər inkişaf etməməsi
Bu gün ev gənclərinin xüsusiyyətlərini araşdırdığımız zaman bu gənclərin ortaq xüsusiyyətlərindən birinin uşaqlıq dövründə məruz qaldıqları valideyn münasibəti olduğu müşahidə edilir. Bu gənclərin valideynləri tez-tez həddindən artıq qoruyucu, mükəmməllikçi, avtoritar və ya maraqsız münasibət bəsləyirlər. Bu məqamda valideyn münasibətinin hansı aspektlərinin evdə yeniyetmələrin yetişdirilməsinə səbəb ola biləcəyi məsələsi əhəmiyyət kəsb edir. Artıq həmin gənclərdən peşəkar istiqamət müəyyənləşdirmələri və bu istiqamətdə konkret addımlar atmaları gözlənildiyi üçün bu gənclər təhsil və ya iş baxımından heç bir addım atmamaqla həyatlarında heç bir məsuliyyət daşımamağa üstünlük verirlər. Onlar hətta valideynləri ilə birlikdə yaşayaraq öz məsuliyyətlərinin yükünü öz kürəylərinə yükləyirlər.
Ancaq bu ağır yük valideynlərin kürəyinə düşür. Bunun səbəblərindən biri bu gün azyaşlı uşaqlarını böyüdən valideyn münasibətidir. Çünki demək olar ki, gənc yaşda lazımi vəzifələrin üzərinə götürməmək əslində uşaqlıqda məsuliyyət şüurunun inkişafındakı fasilələrin nəticəsidir.Məlumdur ki, ətraf mühit şəraitinin özünü göstərə bilən və təsirlənən tərəfləri var. Buna baxmayaraq, məsuliyyət şüurunun valideynlərin dəstəyi ilə əldə edilə bilən və ya kütləşdirilə bilən bir quruluşu var. Bu nöqtədə, yaş inkişaf dövrlərinə görə məsuliyyət şüurunun mənimsənilməsi proseslərini öyrənmək və bunun valideynlər tərəfindən necə dəstəklənməli olduğunu anlamaq lazım ola bilər.Ancaq dəyişən məsuliyyət sahələri ilə inkişaf etdirilməsi və dəstəklənməsi lazım olan bir davranışdır. sonrakı inkişaf dövrlərində valideynlər tərəfindən. Məsələn, 0-6 yaş dövründə öz paltarını seçmək, geyinib çıxarmaq, tualet vərdişlərinə yiyələnmək, tualetdən sonra təmizliyi təmin etmək, otağını səliqəyə salmaq kimi vəzifələr əldə edilməlidir
.7-11 yaş kimi ifadə edilir.Geç uşaqlıq dövründə oxumağı və yazmağı öyrənmək və ev tapşırıqlarını yerinə yetirmək kimi vəzifələr qazanması gözlənilir. 11-18 yaş dövrünü əhatə edən yeniyetməlik dövründə dərsləri izləmək, ev işlərini dəstəkləmək, həyat nizamını planlaşdırmaq və bu nizama əməl etmək kimi vəzifələrə artıq fərdi qaydada əməl edilməlidir.
Məsuliyyət daşımaq.Şəffaflıq yaratmaq üçün valideynlər övladlarının hansı məsuliyyət daşıma davranışlarının onların yaş və inkişaf dövrlərinə uyğun olduğunu bilməli və övladlarının bu məsuliyyətləri qazanmalarına imkan yaratmalıdırlar. Məsələn, 0-6 yaşlı uşağın öz əlini yuya bilməsi üçün ilk öncə valideynlər onlara nümunə olaraq əllərini necə yumağı göstərməli, sonra əllərini yumağa kömək etməli və tədricən köməyini geri çəkməlidirlər. Nəticə etibarı ilə valideynlər övladlarının fərdi olaraq bu məsuliyyəti yerinə yetirmələrinə cavabdehdirlər.
oxumaq: 0
