Periodontit adlanan diş əti resesiyası, dişi dəstəkləməkdən məsul olan yumşaq toxuma və sümük quruluşunu zədələyən ümumi bir yoluxucu xəstəlikdir. Diş əti çəkilməsinə müdaxilə edilməzsə, diş ətrafındakı alveol sümük toxumasının yavaş və proqressiv itkisi baş verə bilər. Lövhələr mütəmadi olaraq təmizlənməzsə, bu membranlar zamanla sərtləşir və nəticədə diş daşı adlanan strukturlar əmələ gəlir. Buna görə də ağız gigiyenasına riayət etmək diş ətinin resessiyasına qarşı atılacaq ən mühüm addımdır.
Diş ətinin resesiyası (Periodontit) nədir?
Diş ətinin çəkilməsi bu strukturlarda baş verən və adətən ağız boşluğunun gigiyenasına riayət edilməməsi əsasında bakteriyaların çoxalması nəticəsində yaranan ciddi infeksiyadır. Diş əti çəkilməsinin irəliləməsi zamanı dişlərdə və sümük strukturlarında müxtəlif zədələnmələr baş verə bilər. Ancaq erkən diaqnoz və lazımi müdaxilə ilə zədələnmə dayandırıla bilər.Diş ətinin çəkilməsi yüngül bir iltihab kimi başlayan və zamanla daha da pisləşən bir vəziyyətdir. Gingivit adlanan iltihab mərhələsi bu xəstəliyin başlanğıc dövrünə aiddir. Diş ətinin iltihabı mənasını verən gingivitin inkişafı ilə ortaya çıxan ilk şikayət, adətən diş fırçalama zamanı meydana gələn diş ətinin qanamasıdır. Diş əti qanaması ilə yanaşı, diş əti iltihabı zamanı diş əti çəkilmələri zamanı da diş rənginin dəyişməsi baş verə bilər. Lövhə adlanan bu formasiyalar bakteriya və qida qalıqlarından ibarətdir. Bakteriyalar təbii olaraq insanın həzm sisteminin başlanğıcı olan ağızda mövcud olsalar da, yalnız onların sayı normadan xeyli çox olduqda zərərli təsir göstərirlər. Bu vəziyyət adətən insan ağız boşluğunun gigiyenasına fikir vermədikdən sonra yaranır.Növbəti mərhələdə, erkən periodontal xəstəlikdə insanın diş əti tədricən geri çəkilməyə başlayır. Bu geri çəkilmə zamanı dişlər və diş ətləri arasında kiçik ciblər də görünür. Bakteriyaların bu boşluqlarda məskunlaşması və immunitet sisteminin bu bölgədəki mübarizəsi nəticəsində � ət azalmağa davam edir. Birinci mərhələdə olduğu kimi diş əti çəkilişinin bu mərhələsində diş fırçalama zamanı diş əti qanaması görülür.Perodontal xəstəliyin ilkin mərhələsində müdaxilə olunmayan hallar orta dərəcədə diskomforta keçə bilər. Bu mərhələdə diş əti çəkilişi özünü göstərdiyi halda, qanaxma ilə yanaşı diş əti ətrafında ağrılar da şikayətlərə əlavə edilə bilər. Xəstəliyin bu dövrü ilə birlikdə yavaş-yavaş dəstək toxumasını itirən dişlər daha sərbəstləşə bilər və itkilər baş verə bilər. Mövcud infeksiyanın ağırlaşması həm də immun sisteminin reaksiyasının artmasına səbəb olur.İrəli irəliləmiş periodontal xəstəlikdə dişləri bir yerdə saxlayan birləşdirici toxuma itir. Xəstəliyin bu mərhələsində diş ətləri, ətrafdakı sümük strukturları və digər dəstəkləyici toxumalar ciddi şəkildə zədələnir. İrəliləmiş diş əti geriləməsi olan xəstələrdə çeynəmə zamanı şiddətli ağrı və çox pis qoxu var. İrəliləmiş diş əti resesiyası olan xəstələr də ağızlarında daddan şikayət edirlər. Bu inkişaf etmiş mərhələlərdə diş itkisi adətən xəstəlik cədvəlinə daxil edilir.
Diş əti resessiyasının simptomları hansılardır?
Diş əti resessiyasının simptomları xəstəliyin mərhələsinə görə dəyişir. . Ümumilikdə diş ətinin resessiyasını müşayiət edə biləcək əlamət və simptomları aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:
- Diş ipi və ya fırçalama zamanı diş ətində qanaxma,
- Ağızdan ağız qoxusu,
- Dişlərin mövqeyində dəyişiklik və ya diş itkisi,
- Diş ətində resessiyanın artması,
- Qırmızı, həssas və ödemli diş ətləri,
- Dişlərdə lövhənin inkişafı dişlər,
- Çeynəmə zamanı ağrı,
- Ağızda pis dad.
Diş əti resessiyasının səbəbi nədir?
Diş əti xəstəlikləri ümumiyyətlə ağız boşluğunun gigiyenasına riayət edilməməsi səbəbindən baş verir. Bununla belə, bəzi əsas şərtlər insanları diş əti resessiyasına meylləndirə bilər. Bütün amillərin bir araya gəlməsi ilə birlik Ağızda təbii olaraq tapılan bakteriyalar sürətlə bölünərək dişlərə və birləşdirici toxumalara zərər verir. Bədəndə bakteriyaların yığılmasından sonra xroniki (uzunmüddətli) iltihablı reaksiya meydana gəlir və nəticədə yaranan lövhələr zəhərli kimyəvi maddələr ifraz edir. Bu mübarizə zamanı çarpaz atəşdə diş ətinin zədələnməsi baş verir. İtkilərə səbəb olsa da, sümük məsafəsinin azalması boşluqların çökməsinə və dərinləşməsinə səbəb olur. İnsanlar tez-tez diş əti resessiyasının inkişafı zamanı baş verən bu zərərdən xəbərsizdirlər. Yüngül şikayətlərlə başlayan diş əti çəkilməsi zamanla çox əhəmiyyətli bir sağlamlıq probleminə çevrilə biləcəyi üçün diqqətli olmaq lazımdır. Tütün istifadəsi kimi zərərli vərdişlər diş əti resessiyasının səbəbləri arasında aparıcı risk faktorlarıdır və digər amilləri aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:
- 2-ci tip diabet,
- Piylənmə,
- Müxtəlif vəziyyətlərdə qadınlarda hormonal dəyişikliklər,
- İmmunitet sisteminə mənfi təsir edən İİV və leykoz kimi xəstəliklər,
- Ağızda tüpürcək ifrazını azaldan dərmanların istifadəsi,
- Genetik faktorlar ,
- Balanssız qidalanma və qeyri-kafi miqdarda C vitamini qəbulu.
Diş ətinin resessiyasının müalicəsi necədir?
Diş əti müalicəsi lövhə və bakterial yığılmaların aradan qaldırılması məqsədi daşıyır. Buna görə də bu kontekstdə atılacaq ilk addım ağız gigiyenasını bərpa etməkdir. Gündə iki dəfə diş pastası ilə fırçalamaq, gündə ən az bir dəfə diş ipi istifadə etmək, ağız suyu ilə yuyulmaq, ildə iki dəfə diş həkimləri tərəfindən dişlərin peşəkar şəkildə təmizlənməsi və tütündən istifadə edilməməsi diş əti resessiyasının müalicəsinin vacib tətbiqlərindəndir.müxtəlif antibiotiklər. Periodontit müalicəsi çərçivəsində iki dərman resepti də tətbiq oluna bilər. İstifadə olunan antibiotik növü tablet şəklində, həmçinin ağız yaxalayıcı və ya gel şəklində ola bilər. Müalicədən sonra mütəmadi təqiblər qaçırılmaması lazım olan digər vacib məsələdir.
Diş ətinin durğunluğuna nə yaxşı gəlir?
Diş həkimlərinin məlumatı və tövsiyəsi daxilində edə biləcəyiniz müxtəlif tətbiqlər edə bilərsiniz. diş ətinin durğunluğuna nəzarət etməyə kömək edir. Yeməkdən sonra dişlərin fırçalanması, flüorlu diş pastası və müalicəvi təsirli ağız qarqarasının istifadəsi bu tətbiqlər arasındadır.Diş ətinin geriləməsi məkrli başlanğıcdır və irəliləməyə meyllidir. Bu vəziyyətin əlamətlərini özünüzdə müşahidə edirsinizsə, səhiyyə müəssisələrinə müraciət edib mütəxəssis stomatoloqlardan dəstək almağınız tövsiyə olunur.
oxumaq: 10
