Qısaca bud-çanaq kalsifikasiyası nədir?
Bud oynağı bud sümüyü dediyimiz sümüyün başı ilə bud sümüyü arasındakı yuva tipli oynaqdır. Quruluşuna görə istənilən istiqamətdə hərəkət edə bilir. Biyomekanik olaraq, bud sümüyünün başına son dərəcə ağır biyomekanik yüklərin qoyulduğu bir birləşmədir. Kalça ekleminin artriti, diz artritindən sonra böyük oynaqlar arasında ən çox yayılmışdır. Ümumiyyətlə qocalıq xəstəliyi olsa da, erkən yaşlarda da müşahidə oluna bilər.
Arthrit, əsasən, oynağı meydana gətirən sümük səthlərində qığırdaqların aşınması və yırtılması ilə başlayır. Birincisi, qığırdaq quruluşu pisləşir və nazikləşir. Qığırdaqların yükdaşıma qabiliyyəti azaldıqda, altındakı sümüklərə yüklər əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bu sümüklər artan yükə yeni sümük əmələ gətirərək cavab verir. Bu əmələ gələn sümüklər ostofitlər adlanır və bu yeni sümük meydana gəlməsinə görə bu xəstəliyə kalsifikasiya deyilir. Zamanla birgə quruluş daha da pisləşir. Bunun klinik təzahürü oynaqda ağrı və hərəkətin məhdudlaşdırılmasıdır. Şikayət irəlilədikcə bu şikayətlər yerimə çətinliyi və yerimənin pozulması ilə müşayiət olunur.
Omba əhənglənməsinin əsas səbəbi oynaqda biomexaniki anormal yüklərdir. Bu səbəbdən bud oynağının strukturunun inkişaf (anadangəlmə) qüsurlu və ya ideal formada olmaması (anadangəlmə omba çıxığı, omba sıxışması sindromu-femoraasetabular piqmentasiya), uzun müddət bud oynağına həddindən artıq yük düşməsi (məsələn, ayaq qısalığı) , travmalar və s. Oynaqda pisləşmə başlaya bilər. Bəzən oynağa birbaşa təsir edən iltihablı revmatizmlər (revmatoid artrit, ankilozan spondilit, psoriatik artrit və s.) oynaqda artrit və sonradan kalsifikasiyaya səbəb ola bilər. Bud sümüyünü təsir edən bəzi xəstəliklər (aseptik nekroz, perthes) sonradan bud kalsifikasiyasına səbəb ola bilər. Bəzi hallarda heç bir səbəb tapıla bilməz.
Hansı tibb bud-çanaq kalsifikasiyasını müalicə edir?
Əsasən, iki şöbə bud-çanaq kalsifikasiyasının müalicəsi ilə məşğul olur. Fizioterapiya və ortopediya. Fiziki terapiya xəstəliyin hər mərhələsində bütün müalicə növlərində təsirli olur. Ortopediyanın şöbəsi xəstəliyin cərrahi müalicəsi ilə məşğul olur. Xəstələr cərrahiyyə qərarı verərkən həm fizioterapiya, həm də ortoped həkimlərinin rəyini almalıdırlar. Lazımsız və ya erkən əməliyyat risklər gətirir. Baxmayaraq ki Bəzi ortopedlər əməliyyatdan sonra fiziki müalicəni tövsiyə etməsələr də, fiziki müalicə mütləq lazımdır.
Bud-çanaq artritinin müalicəsi; dərmanlar, fiziki müalicə, inyeksiya (iynə) müalicələri, idman
Bud-çanaq kalsifikasiyasının müalicəsi çox yönlü şəkildə aparılmalıdır. Bu pozğunluqda xəstəni həkimə gətirən ilk şikayət ağrıdır. Populyar inancın əksinə olaraq, tor omba-butt nahiyəsində hiss olunmur, ancaq qasıq nahiyəsində hiss olunur və dizə doğru yayıla bilər. Bu səbəbdən diaqnoz bəzən gecikə bilər.Diaqnoz asan olsa da, müalicə asan deyil. Xəstəni erkən tutmaq vacibdir. Bəzən xəstələr oynaqdakı problemlə qeyri-mütənasib olan çox yüngül ağrılardan şikayət edə bilərlər. Xəstəliyin erkən aşkarlanması müalicəyə böyük töhfə verir. Əvvəlcə xəstənin ağrısını azaltmaq lazımdır. Bu məqsədlə bizim qeyri-steroid dediyimiz antirevmatik dərmanlar verilir. Bu dərmanların mümkün yan təsirləri səbəbindən mümkün olan ən aşağı doza verilməlidir. Omba kalsifikasiyasının qabaqcıl mərhələləri istisna olmaqla, fiziki terapiya üsulları əhəmiyyətli dərəcədə faydalıdır. Müalicə qasıq nahiyəsindən aparılmalıdır. Kalçanın arxa hissəsində həyata keçirilən fiziki terapiya təsirsiz olacaq. Omba əhənglənməsində PRP (trombositlə zəngin plazma9; Qığırdaq və kortizon inyeksiyaları) də oynağa tətbiq oluna bilər.Yüngül və orta ağırlıqda olanlarda omba oynağına PRP (trombositlə zəngin plazma) yeridilməsi fayda verir.İynələr ayda üç dəfə təkrarlanır. .Orta və ağır hallarda omba oynağına kortizon və qığırdaq inyeksiyaları (kortizon və qığırdaq inyeksiyaları) vurula bilər.Na hialurinat) işləyir.Bu iynələrin effektli olması üçün ultrasəs görüntüləmə vasitəsi ilə edilməlidir ( Fotoşəkil).Bud oynağına əl ilə inyeksiya etmək demək olar ki, mümkün deyil.Arrititin qarşısını almaq üçün tək başına kifayət deyil.Omba oynağını qorumaq üçün xəstənin yerimək və qaçmaq kimi fəaliyyətləri məhdudlaşdırılmalıdır.Bunun əvəzinə üzgüçülük, omba oynağına heç bir yük qoymur,məsləhət olunur.Ağrıdan əzələlərini istifadə edə bilməyən xəstədə omba əzələləri zəifləyir və axsaqlıqlar baş verə bilər.Belə bir nəticə verməmək üçün əzələ gücləndirici məşqlər edilməlidir.verilir. Omba kalsifikasiyası yüksək inkişaf meyli olan bir xəstəlikdir. Bu səbəbdən, bütün müalicələrə baxmayaraq, xəstəliyi dayandırmaq mümkün deyil və yalnız onun gedişatını ləngidir. Bu baş verə bilər. Qabaqcıl hallarda cərrahiyyə yeganə seçimdir. Protez əməliyyatları ümumiyyətlə son dərəcə uğurlu olur. Protezdən sonra fizioterapiya tətbiq olunmalıdır.
İnkişaf etmiş Omba Əhənglənməsi və Cərrahiyyəsi
Omba Əhəngləşmə irəlilədikdə protez əməliyyatı qaçılmaz olur. Burada ən vacib amil xəstənin yaşıdır. Ümumiyyətlə, bu əməliyyat 65 yaşdan aşağı insanlara tövsiyə edilmir. Lakin omba artriti çox erkən yaşlarda anadangəlmə omba çıxığı və ya digər omba xəstəlikləri (avaskulyar nekroz, romatoid artrit və s.) səbəbindən baş verə bilər. Burada önəmli olan xəstəyə vaxt verməkdir. Omba artriti bölməsində təsvir edilən kortizon, qığırdaq, PRP inyeksiyaları və fiziki terapiya az-çox faydalı olacaq. Bu üsullarla qazanılan bir il belə gənc xəstələr üçün son dərəcə vacibdir. Çünki xəstə protezlə bir il daha az vaxt keçirəcək. Diş protezlərinin ömrü olduğu üçün gənc yaşda nə qədər gec hazırlanırsa, xəstə üçün bir o qədər yaxşıdır. Növbəti revizion protez də bu sürətlə gecikəcək. Daha uzun ömürlü keramika protezləri gənc yaşlarda istifadə olunur. Göstəriş varsa daha yaşlı yaşlarda protez əməliyyatını gözləmək doğru yanaşma deyil.
oxumaq: 0
