Mənfi emosiyalar da müsbət emosiyalar kimi təbiidir və bu emosiyalardan xəbərdar olmaq və onları qəbul etmək ünsiyyətin ən vacib addımıdır. “Səni sevirəm” kimi müsbət emosiyaların ifadə olunmaması problem olduğu kimi, mənfi duyğuların ifadə olunmaması da münasibətlərdə problemlər yaradır. Deyirik ki, qızının başını sığallamayan, arvadına gül almayan kişi hisslərini göstərmir. Duyğularımızı bu cür davranışlarla göstərə bilsək də, şifahi şəkildə də göstərə bilərik. Psixologiya ədəbiyyatında duyğuların ifadəsi olaraq adlandırılan bu anlayış o an yaşadığımız hissləri qarşı tərəfə sözlə ifadə etmək mənasına gəlir. Türk cəmiyyətində müşahidə etdiyim odur ki, onlar daha çox davranış yolu ilə duyğularını ifadə edirlər. Bununla belə, emosiyaların şifahi ifadəsi həm daha tez-tez tələb olunur, həm də daha praktik və funksionaldır. Bununla belə, biz emosiyalarımızı ifadə etməyə təşviq edilmədən böyüyürük. Əslində biz çox vaxt valideynlərimizdən öyrənirik ki, emosiyalarımızı qəbul edib ifadə etmək əvəzinə onları basdırmalıyıq. Uşağa “Sus, sən balacasan” demək belə o uşağın dünyasının, hisslərinin, düşüncələrinin əhəmiyyətsiz olduğu mesajını verir. Bəzi valideynlər isə uşağa yalnız “əsaslandırılmış” hisslərini ifadə etməyə icazə verirlər. Bununla belə, emosiyalar mövcuddur və düşüncələr kimi onların doğru və ya yanlışlığı müzakirə edilə bilməz. Valideynin etməli olduğu şey uşağın hisslərini olduğu kimi qəbul etməkdir. Hisslərinin ifadəsinə icazə verilməyən tərbiyədə böyüyən uşaq yetkin olanda nəinki duyğularını ifadə edə bilmir, hətta duyğularını tanıya bilmir. Yetkinlik dövründə və ya evliliyində qəzəb kimi 'dağıdıcı' ola biləcək duyğularını idarə edə bilmir. “Sənə küsdüm və ya hirsləndim” demək əvəzinə, qəzəbini yersiz davranışlarla göstərir. Hisslərimizi şifahi şəkildə ifadə edərkən qarşı tərəfi öz hisslərimizdən xəbərdar etdiyimiz üçün həll yolunda ilk addımı atırıq və eyni zamanda hisslərimizi ifadə etməsək edəcəyimiz mənfi davranışlardan da qaçırıq. Sağlam bir yetkin yalnız qəzəbin təbii bir duyğu olduğunu qəbul edir və qəzəbini müvafiq şəxsə uyğun şəkildə ifadə edir. Əgər belə etsə, o zaman qəzəbini cilovlayacaq.
oxumaq: 0
