Məqalə silsiləsimizi metabolik sindrom haqqında məlumat verərək başlamağı məqsədəuyğun hesab etdim.Bu sindrom xəstəlik kimi tanınmasa da, damar sistemimizi və qan axınımızı daxildən pozan, qan sıxlığını dəyişən bir xəstəlikdir. Orqanizm damarlarda dolaşan qanla qidalanır.Bütün orqanlarımızda yüzlərlə metr damarlar var.Qan dövranının pozulması orqanların qidalanmasını pozaraq xəstəliklərə səbəb olur.
O zaman nə demək istəyirik? bütün bunlarla?
Metabolik sindrom necə inkişaf edir?
Bu suallara cavab vermək üçün İNSULİN adlı hormon haqqında məlumat vermək lazımdır.
İnsulin mədəaltı vəzi adlanan orqanın B (beta) hüceyrələrindən ifraz olunan bir hormondur. : Qandakı şəkəri (qlükozanı) toxumalara aparmaq və orada yağ kimi saxlamaqdır.
İnsulin qıtlıq hormonudur.Orqanizm aldığı qidanı (enerjini) bir gün yemək tapa bilməyəcəyim təqdirdə yağ kimi saxlamaq istəyir.İnsulin bu məqsədə xidmət edir. Pankreasda insulin ifraz edən B (beta) hüceyrələri qeyri-sabitdir və tez xarab olur. Pəhrizimizdə insulin hormonunu çox ifraz edən qidalar varsa, həddindən artıq ifrazat səbəbiylə B (beta) hüceyrələri yorularaq xarab ola bilər. Beləliklə, insulin hormonunun ifrazında uğursuzluqlar başlayır. Genetik faktorlar B (beta) hüceyrələrinin müqavimətini müəyyən edir. Genetik cəhətdən qeyri-sabit B (beta) hüceyrələri olan insanlar insulin ifrazını stimullaşdıran qidalarla qidalandıqda daha tez deformasiyaya uğrayacaqlar. Bu deformasiya insulin hormonunun qeyri-kafi sekresiyasına gətirib çıxarır və nəticədə şəkərli diabet yaranır. Bu səviyyəyə çatana qədər insulin hormonunun ifrazında disbalans yaranacaq ki, bu da qan şəkərində nizamsızlığa səbəb olur. Bu proses prediabet adlanır. Ağzımıza qəbul etdiyimiz hər qida ağıza qəbul edilən kimi insulin hormonu ifraz edir. Yeyilən qidalar bağırsaqlardan sorulub qana keçdikcə qan sıxlığı artır və qan dövranı çətinləşir. Bu qidaları, xüsusən də şəkəri toxumalara çəkərək qan sıxlığını azaltmaq insulinin vəzifəsidir. Bu prosesi izləmək və nasazlığın olub olmadığını müəyyən etmək üçün 75 q qlükoza ilə 4 saatlıq OGTT (oral qlükoza tolerantlıq testi) aparılır. Qan şəkəri olması lazım olandan çox aşağı olarsa, bəzi əlamətlər yaranır.Əl və ayaq titrəməsi, konsentrasiyanın pozulması, əsəbilik, ürəkbulanma, bəzən huşunu itirmə və s. Bu xəstəliyə tibbi dildə HİPOQLİSEMİYA deyilir. Belə hallarda insanlar şəkərli qidalar yemək istəyirlər.Şəkərli qidalar qəbul etdikdən 15 dəqiqə sonra bu əlamətlər yox olur.Qan şəkəri düşəndə beyin və sinir sistemi çətin vəziyyətə düşür.Çünki beyin və sinir sistemi ancaq şəkərlə qidalanır. Ona görə də bu əlamətlər olur.Bəzən qanda insulinin çox olması Hormon olmasına baxmayaraq qanda şəkər yüksək olur.Yəni insulin hormonu ilə hüceyrə divarındakı insulin reseptoru arasındakı əlaqə pozulub və qəbul edə bilmir. qanda şəkəri toxumalara çatdırır.Buna İNSULİN MÜQAVİLƏTLİLİK adlanır.
HİPOQLİSEMİYA insulinin balanssız ifraz olunması nəticəsində yaranır.Yemək istəyirsən, şirin yemək yeyəndə qanda şəkər yüksəlir, insulinin çox olması səbəbindən qan şəkəri yüksəlir. yenidən şirin yemək istəyirlər.Bu pis dövrədir.Beləliklə, çox ac qalan və çox yeyən insanlar ortaya çıxır.İnsulin hormonunun şəkər (karbohidrat) mübadiləsində, həmçinin yağ və zülal mübadiləsində rolu var.Bazsız ifraz insulin hormonu yağ yığılmasına səbəb olduğu kimi qanda yağların artmasına da səbəb olur.Yağ yığılması daha çox qarın boşluğunda olur. Odur ki, bel ətrafı qadınlarda 80 sm, kişilərdə isə 100 sm-i keçərsə, metabolik sindrom araşdırılmalıdır. Metabolik sindrom şəkərli diabetin xəbərçisidir.
oxumaq: 0
