BAĞIRSAK XƏSTƏLİYİ

SUAL VƏ CAVABLAR

(BAĞIRSAK XƏSTƏLİYİ)

 Sual -1-:>

Xoralı kolitin səbəbi məlumdurmu? Bu günə qədər tibb bu xəstəliyə hansı izahat verib?

 Cavab-1-:

Xoralı kolit xəstəliyi xroniki olur. ) iltihablı xəstəlikdir. Səbəbini açıqlamaq üçün uzun illər aparılan araşdırmalarda, genetik meyli olan bir insanda bağırsaq mənşəli olduğu düşünülən antigenlərə qarşı immun mexanizminin anormal şəkildə şişirdilmiş reaksiyası olduğu düşünülür. Bu şişirdilmiş immun reaksiya nəticəsində, həm yoğun bağırsağı, həm də sistemi əhatə edən bir xəstəlik kimi ortaya çıxır.

 Sual-2-:

Hansı yaş qrupları xoralı kolitdən daha çox əziyyət çəkir? Dünyada və Türkiyədə baş vermə tezliyi necədir?

 Cavab-2-:

Baxmayaraq ki, 15 yaşından etibarən uşaqlıq dövrünə aid bir xəstəlik kimi rast gəlinə bilər. , xüsusilə 20-40 yaş qrupunda da baş verə bilər.Həm kişiləri, həm də qadınları təsir edir və ciddi sağlamlıq problemi yaradır. Şəkil-1-də göründüyü kimi, dünyanın müəyyən bölgələrində baş verir. Xüsusilə inkişaf etmiş ölkələrdə yaygındır. Baş vermə tezliyinə görə Türkiyədə yüksək riskli bölgədə yerləşir.

 

                          

  

Dünyada xoralı kolitin yüksək insidentliyi (hər il baş verən yeni halların sayı)

p> Bölgələr üçün yoluxmaların sayı 2-10/100,000 arasında, yayılma isə (hər hansı bir zaman dövründə həmin cəmiyyətdə mövcud olan halların sayı)/100,000 kimi bildirilir. Türkiyədə baş vermə tezliyi bu rəqəmlərə yaxındır. Qidalanma şəraitindəki problemlər və sağlam qidalanma üçün lazım olan məhsulların əldə edilməsində çətinliklər səbəbindən baş vermə tezliyinin gündən-günə artdığına şahiddir. Ətraf mühitin çirklənməsi və içməli suların çirklənməsi artdıqca, cəmiyyətdə ekoloji maarifləndirmə formalaşmadığı üçün bu riskin artması qaçılmazdır.

 Sual-3-:

Siz genetik meyldən danışırsınız. Ülseratif kolitli xəstənin bacısı və ya uşağının bu xəstəliyə tutulma ehtimalı varmı?

 Cavab-3-:

Hazırda bir çox xəstəliklərin əmələ gəlməsində genetik meyldən bəhs edilir. Ülseratif kolit belə xəstəliklərdən biridir. Ülseratif kolitli xəstənin digər ailə üzvlərində və ya uşaqlarında xəstəliyin baş verməsi haqqında məlumatımız aydın deyil. Bəzi ailələrdə ülseratif kolit birdən çox qardaşda baş verə bilər. Fərqli cəmiyyətlərdə miras şərtləri fərqli ola bilər.

Qohum evliliklərinin tez-tez baş verdiyi yəhudilər kimi cəmiyyətlərdə iltihablı bağırsaq xəstəliklərinin (ülseratif kolit və Crohn xəstəliyi) tez-tez meydana gəldiyi müşahidə edilir.

 Sual-4-:  

Xəstədə görülən ilk şikayətlər hansılardır? İlk müraciətdə həkimə müraciət etməyin əlamətləri və səbəbləri hansılardır?

 Cavab-4-:

Gətirən şikayətlər həkimə müraciət edilən hallar tez-tez qarın ağrısı, qanlı, selikli (selikli, bəlğəmli) defekasiya, ishal və qızdırma kimi şikayətlərdir. Qarın ağrısı mülayimdən çox şiddətə qədər dəyişə bilər və kəskin qarın

(təcili cərrahi müdaxilə tələb olunur) ilə də özünü göstərə bilər.

İshal gündə 1-2 dəfə yüngül qanaxma ola bilər və ya gündə 25-30 dəfəyə qədər çata bilər və həddindən artıq qan itkisinə səbəb ola bilər ki, bu da insanların gecələr yataqdan qalxmasına səbəb olur. 37,5 dərəcə selsi ola bilər və ya qarında bağırsaq perforasiyası və ya toksik meqakolon vəziyyətində 40 dərəcəyə qədər çata bilər xoralı kolit ağıla gələn xəstəlikdirmi?

 Cavab-5-:

Təbii ki, ağla gələn ilk şey xoradır. tiv kolit.Türkiyənin parazitar xəstəliklərlə zəngin olduğunu və sağlam, təmiz su və qida istehlakının olmadığı bölgələrdə basil dizenteriyasının əhəmiyyətli bir problem olduğunu düşündüyümüzdə ağlımıza ilk gələn şey infeksion ishaldır. Parazitlər arasında amöba hələ də mühüm problem olaraq qalır. Qanlı selikli ishalın səbəbi kimi basilli dizenteriyanın törədicisi olan Escherichia coli adlı E. coli tez-tez rast gəlinir.

İnfeksion qanlı ishal tez-tez kanalizasiya və ya fosseptik suyunun içməli suya qarışması, bu sularla yuyulan qidaların, tərəvəz və meyvələrin lazımi təmizlənmədən yeyilməsi, tualetdən sonra qeyri-kafi olması kimi bir çox səbəbə görə problem olaraq qalmaqdadır. təmizlik və tualet kağızından istifadə etmə vərdişinin olmaması. Burada unudulmaması lazım olan vacib məqamlardan biri də qanlı ishalın təkrarlanması halında ilk ağla xoralı kolitin gəlməsidir. Bundan əlavə, xoralı kolit zamanı amöba parazitinə tez-tez rast gəlmək ehtimalı olduğundan, tez-tez rast gəlinən amöba kolitində xoralı kolit nəzərə alınmalıdır. Qanlı ishalın diferensial diaqnostikasında nəzərə alınmalı olan xəstəliklər cədvəl-1-də göstərilmişdir.

DIFFERENTİAL DİQNOZ 

• Bacilyar dizenteriya 

• Amöb dizenteriyası  • Histoplazmoz 

• İnfeksion enterokolit 

• Regional ileit (Kron xəstəliyi) 

• Anadangəlmə polipoz (Ailəvi adenomatoz polipoz coli-FAP) 

• Psevdomembranoz enterokolit (antibiotik qəbulundan sonra qanlı ishal) 

• İşemik kolit (bağırsağı qidalandıran damarlarda problemlər nəticəsində yaranan klinik vəziyyət) 

• Kolon xərçəngləri: FAP vəziyyətində diffuz poliplər.

 Sual-6-:  

Diferensial diaqnostikaya bu qədər çox xəstəliyin daxil edildiyi göründüyü üçün nə etmək lazımdır? xoralı kolit diaqnozu qoyulur?

 Cavab-6-:

Diaqnoz mərhələsində bütün bu detallar tək-tək araşdırılmalıdır. Tək müayinə üsulu ilə xoralı kolitə diaqnoz qoymaq mümkün deyil. Xəstənin klinik mənzərəsi, rentgenoloji, endoskopik müayinələr və laboratoriya müayinələri birlikdə qiymətləndirilərək xoralı kolit diaqnozu qoyula bilər. Bu səbəblərə görə həkim diaqnoz qoyarkən son dərəcə diqqətli olmalıdır. İllərlə davam edə bilən və bir çox cəhətdən əhəmiyyətli olan bu diaqnozu qoyarkən diqqətli bir qərar verərkən diaqnozun təkrar-təkrar nəzərdən keçirilməsi lazımdır.

 Sual-7-:

Xoralı kolit başlayandan sonra onu aradan qaldırmaq üçün nə qədər vaxt lazımdır? Bu, təkrarlanan xəstəlikdirmi?Onun tamamilə yox olması mümkündürmü?

 Cavab-7-:

Xoralı kolit müxtəlif formalarda özünü göstərə bilən xroniki xəstəlikdir. Sakitləşmə (remissiya) və kəskinləşmə (kəskinləşmə) ilə irəliləyir. Əvvəlcə yüngül olan klinik mənzərə və şikayətlər 4-12 həftə davam edə bilər. Qismən remissiya ola bilər və ya bu proses 6 aya qədər davam edə bilər. Bu şəkil təkrarlanan tip adlanır. Bu proses azaldıqca xəstəlik sakitləşə bilər. Daha sonra hücumlar baş verə bilər və xəstəlik xroniki davamlı dediyimiz tipə keçə bilər. Xroniki davamlı tip dediyimiz xoralı kolitli xəstələrdə remissiya aylarla, illərlə (10-15 il kimi uzun müddətə) davam edə bilər və ya qısa müddətdə kəskinləşmələr baş verə bilər.

Təkrarlayan və ya xroniki davamlı tip dediyimiz xoralı kolit(xoralı kolit) gedişatının istənilən mərhələsində özünün ən iltihablı formasına, fulminant tip dediyimizə çevrilə bilər. . Xəstəlik ilk dəfə başlayanda fulminant tip dediyimiz formada özünü göstərə bilər. Bütün xoralı kolit halları arasında fulminnat kolit forması5% sürətlə müşahidə edilə bilər.

Fulminant təqdimatda klinik və laborator tapıntılar:  

 Qarında ağrı ola bilər, ağrısız qarın daha çox müşahidə olunur. Əvvəlki ağrı azaldı və ya yox oldu, 

 İshal başlanğıcda qanlı və bol olsa da, ishal yox ola bilər və qəbizlik yarana bilər.

 Qarında şişlik və bağırsaq səslərinin azalması müşahidə edilir.

 Qızdırma 39-40 dərəcəyə çata bilər .

 Qan təzyiqi azalır, nəbz sürətlənir (dəqiqədə 120 və daha çox taxikardiya səviyyəsindədir).

 Xəstə susuz və quru ola bilər.

 Düz qarın rentgenoqrafiyasında eninə (orta) kolon qaz kölgəsi böyüyə bilər (6 sm-dən çox).

 Leykositlərin sayı 14.000-20.000-ə çata bilər.

 Bağırsaq perforasiya olunubsa, qaraciyərdə birbaşa ayaqda sərbəst hava müşahidə oluna bilər.

 

 Sual-8-:

Xoralı kolit xəstəliyinin bağırsaqları, xüsusən də yoğun bağırsaqları təsir etdiyini bildirərkən bağırsağın sistemli tutulmasına səbəb olduğunu söylədiniz.

 Cavab-8-:

 Sistemli tutulma yoğun bağırsağın xaricində xoralı kolit xəstəliyi ilə əlaqəli tutulmalar deməkdir. Bu tutulma yerləri Cədvəl 5-də ümumiləşdirilmişdir.

SİSTEMİK FƏALİYYƏTLƏR

1-Arthrit

2- Dəri lezyonları

3- Selikli qişanın zədələnmələri

4- Qaraciyər patologiyaları

5- Tromboflebit

6- Böyrək

7- Göz

p>

8- Otoimmün hemolitik anemiya, amiloidoz.

   

Gəlin bunları bir az izah edək.

Arthrit:  

Xüsusilə böyük oynaqlar iştirak edir. Xoralı kolit aktiv (alovlanma) fazada olduqda, ayaq biləyi, diz və bud kimi oynaqlar təsirlənə bilər və ya xəstəlik qismən remissiya zamanı baş verə bilər. Artrit şikayəti klassik olaraq oynaqda ağrı, şişlik və qızartı kimi simptomlarla özünü göstərir. Xəstənin dizində və ya ayağında artrit tutması varsa, o, namaz qıla, dizini bükə, pilləkənlərlə qalxıb-enə bilməyəcək, ayağını basa bilməyəcək. Onlar deformasiyaya səbəb ola bilməyən artrit kimi tanınırlar. Seroneqativ romatoid spondilit (revmatoid faktorun mənfi lomber tutulumu olan xəstəlik) və romatoid artrit xoralı kolit olmayan hallara nisbətən daha çox rast gəlinir.

Xəstələrimizi bu məsələ ilə bağlı əvvəlcədən məlumatlandırmaq istərdik. Heç bir məlumatı olmadığı zaman ortopedik cərrahiyyə

_{oxumaq: 0}