Keratokonus və ya konusvari buynuz qişa iltihabsız qeyri-simmetrik mütərəqqi incəlmə, ereksiya və buynuz qişanın çıxıntısıdır.
Keratokonus kimdə olur?
Adətən yeniyetməlik dövründə başlayır. Son araşdırmalar, statistik fərq olmasa da, daha çox kişilərdə rast gəlindiyini bildirir. Çox vaxt bir gözdə başlayır və bir neçə ildən sonra - təxminən 5 ildən sonra digər gözdə baş verir. Beş-yeddi illik aktiv təşəbbüsdən sonra uzun müddət hərəkətsiz qala bilər. 30-40-cı illərdən sonra dayanır. Onun tezliyi təxminən 100 000-dən 50-dir.
Keratokonusun əlamətləri hansılardır?
Keratokonusun əlamətlərini xəstəliyin mərhələlərinə görə qiymətləndirmək mümkündür.
Keratokonus xəstəliyinin erkən mərhələsində;
- Yüngül bulanıq görmə,
- Əymə və ya dalğavari düz xətlər kimi görmə pozğunluğu,
- İşığa həssaslığın artması və parıltı,
- Mütərəqqi asimmetrik nizamsız astiqmatizmlə (çox vaxt təhrif olunmuş görmə) miyopiyanın artması.
- Əvvəllər eynəklə yaxşı idi. Görmə dərəcəsi pisləşir və eynəklə düzəldilə bilməz.
- Əvvəllər istifadə edilən yumşaq kontakt linzalarla astiqmatizmi düzəltmək mümkün deyil.
- Gözlərdə parıltı, halo işığın ətrafında xəyal təsvirləri və bir gözdə ikiqat görmə inkişaf edə bilər.
Risk faktorları hansılardır?
Genetik ötürülmə aşkar deyil, lakin 6-8% hallarda ailə tarixi var. Keratokonusla bağlı bəzi anormallıqlar xəstəliyin kliniki əlamətlərini göstərməyən birinci dərəcəli qohumların buynuz qişasının topoqrafiyalarında görünə bilər. Keratokonusun tezliyi gözü cızmaq və sürtmək, bir çox anadangəlmə göz anomaliyaları, atopik xəstəliklər-allergiya, retinit piqmentoz (gecə korluğu), bəzi sistem xəstəlikləri, refraktiv LASIK əməliyyatından sonra, bəzi hormonal təsirlər, sərt kontakt linzaların istifadəsi ilə artır. oksigeni yaxşı keçirmir.
Keratokonus diaqnozu necə qoyulur?
Xəstənin şikayətləri ilə bağlı sorğu-sual edilməsi və həkim müayinəsi ilə bağlı tapıntıların aşkarlanması ilə yanaşı, görüntüləmə sistemləri i (buynuz qişanın topoqrafiyası) ilə buynuz qişanın dik, incəlmiş sahələri və bəzi parametrləri hərtərəfli müəyyən edilir. Xəstəlik yüngül, orta və ağır olaraq təsnif edilə bilər.
Keratokonus ilk dəfə diaqnoz qoyulduqda xəstələrin bilməli olduqları şeylər
Görmə keyfiyyəti üçün mütləq kontakt linzalar tələb olunacaq. Keratokonusun nəticəsi gözlənilməzdir, gedişat dəyişkəndir. Xəstəlik korluğa səbəb olmur, lakin həyat keyfiyyətinə təsir edə bilər. Xəstə hər il və ya hətta 6 ayda bir dəfə daha tez-tez yoxlanılmalıdır.
Keratokonusu necə müalicə etmək olar?
Erkən hallarda görmə dərəcəsi eynəklə düzəldilə bilər. Kontakt linzalar eynəklə düzəldilə bilmədikdə sınaqdan keçirilir. Kontakt linzalar xəstəliyin gedişatını dəyişdirmir, ancaq görmə dərəcəsini artıraraq həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Torik yumşaq kontakt linzalar ilkin keratokonusda sınaqdan keçirilə bilər. Daha inkişaf etmiş hallarda keyfiyyətli görmə üçün yüksək oksigen keçiriciliyi olan sərt kontakt linzalar tətbiq edilir. Hal-hazırda, yumşaq linzaları və sərt-yumşaq kontakt linzaları birləşdirən (hibrid) keratokonus linzaları da var.
Skleral kontakt linzalar inkişaf etmiş keratokonusda kifayət qədər uğurludur.
Keratokonus Cərrahiyyələri
Cross-linking: Proqressiv keratokonusda ereksiyanı dayandırmaq üçün buynuz qişanın müqavimətini artırmaq və ereksiyanı müalicə etmək üçün buynuz qişanın kollagen çarpaz bağlanmasından istifadə edilir.
Buynuz qişanın halqası (halqa tətbiqi): Bəzi hallarda buynuz qişanın stromasının içərisinə üzük yerləşdirilə bilər.
Buynuz qişa transplantasiyası: Əgər xəstə kontakt linza taxa bilmirsə, buynuz qişada çapıqlar səbəbiylə görmə keyfiyyəti azalıbsa, müxtəlif növ buynuz qişa nəqli əməliyyatları edilə bilər. Kontakt linzalar transplantasiyadan sonra da tətbiq oluna bilər.
Erkən Diaqnozun Önəmi
Xəstəyə gözünü ovuşdurmamaq barədə xəbərdarlıq edilir. Fasiləli nəzarətlərdə irəliləyiş aşkar edildikdə, buynuz qişanın kollagen çarpaz bağlanması həyata keçirilir. Daha əvvəl kontakt linzalardan istifadə etmiş pasiyent bu prosedurdan sonra kontakt linza taxmalıdır.
Keratokonusun ağırlaşmaları
- Kəskin hidrops: kəsici təbəqədə çatlar. buynuz qişanın kəskin kornea ödeminə gətirib çıxarır. Görmə birdən pisləşir. Tibbi müalicə tətbiq olunur. Müalicə 6-10 həftə çəkir ola bilər. Çapıq toxuması yerində qala bilər. Bəzən görmə dərəcəsi daha yaxşı ola bilər, çünki bu çapıq toxuması buynuz qişanı düzəldir. Ən az 3-4 ay sonra ödem yox olduqda cərrahi müdaxilə edilə bilər.
- Bulutsusu: Buynuz qişanın yuxarı hissəsində epitelin altında əmələ gələn fibrotik çapıq toxumasıdır. Kontakt linzaları taxmağı çətinləşdirir. Bu çapıq toxuması cərrahi yolla və ya lazerlə kazınır. Düzlənmiş buynuz qişa ilə görmə dərəcəsi arta bilər. Kontakt linzalar buynuz qişanın epiteli sağaldıqdan sonra yenidən tətbiq olunur.
oxumaq: 0
