İnkişaf gecikməsi bu gün tez-tez qeyd olunan problemdir. Bu problem tez-tez mənzil uşaqları kimi böyüyən və kifayət qədər stimullaşdırılmayan uşaqlarda müşahidə olunur. Müxtəlif sahələrdə görülən bu problem baxıcının uşaqla keyfiyyətli vaxt keçirə bilməməsindən və uşağın yaşıdlarından təcrid olunmasından irəli gəlir.
İnkişaf ləngiməsi bir çox sahədə müşahidə oluna bilər. Dil inkişafı, motor inkişafı, sosial inkişaf və koqnitiv inkişaf kimi sahələrdə gecikmələr ola bilər. Misal üçün; Uşaq yaşına uyğun 2-3 sözdən ibarət cümlələr qura bilməyə bilər. O, dil inkişafı baxımından geridə qala bilər. Fiziki inkişafın başqa bir sahəsi olaraq tutma, qaçma, yerimə və tullanma kimi motor sahələrdə gecikmələr ola bilər.Ən əhəmiyyətli və tez-tez yaşanan gecikmələr sosial ünsiyyətdə olur. Uşaq yaşıdları ilə ünsiyyət qura bilmir, qışqıraraq, ağlayaraq, hücum edərək istəklərini yerinə yetirə bilər. Belə olan halda uşaq həmyaşıdları ilə inteqrasiya edə, ünsiyyət qurmağı öyrənə bilər. Ancaq söz mövzusu gerilik zehni sahədədirsə, fərdi inkişaf proqramları bu baxımdan faydalı ola bilər.
İnkişaf gecikməsi necə aşkar edilir? Ailələr problem olduğunu anlayanda nə etməlidir?
Ailə uşağın bəzi bacarıqlarda geridə qaldığını anladıqda uşaq inkişafı üzrə mütəxəssisə müraciət etməlidir. Denver II İnkişaf Skrininq Testi inventarıyla uşaq qiymətləndirilir və onun hansı sahələrdə geriliyinin dərəcəsi müəyyən edilir. Müvafiq təhsil proqramı hazırlanır. Bu prosesdə inkişaf geriliyi aradan qalxana qədər uşaqla işləyirik.
Ailələrin övladının inkişafında gerilik olduğunu öyrəndikdə etdikləri ən böyük səhv zamanla bunun yaxşılaşacağına inanmaqdır. Lakin proses irəlilədikcə uşaqla yaşıdları arasında inkişaf fərqi genişlənir və bunun həlli mütəxəssis üçün çətinləşir. Erkən diaqnozun çox vacib olduğunu unutmaq olmaz. İnkişaf ləngiməsi həll olunmayan problem deyil. Bu prosesi erkən müəyyən etmək və onu həll etmək üçün işə başlamaq vacibdir.
Ailə siqnalları almasa belə, normal inkişaf edən hər bir uşaq hər 6 aydan bir uşaq inkişafı mütəxəssisi tərəfindən yoxlanılmalıdır. Çünki mütəxəssis ailənin görmədiyi inkişaf geriliyinin ilk əlamətlərini görür və O, şəbəkə yaranmamışdan əvvəl müdaxilə edə bilər.
oxumaq: 0
