Mazoşizm fransızca masochisme sözündəndir, "
ağrıdan həzz almağa meyl" mənasını verən söz, özünü alçaldan, fiziki və xüsusilə ruhi ağrıya səbəb olan vəziyyətləri sevən bir növ pozğunluqdur
.
Kliniki müşahidə baxımından izah edilərsə, mazoxist quruluşa malik olan insanın zərər görməyə layiq olduğuna dair bəzi inancları olduğu görülür. İnsan əzab çəkməyi seçməkdənsə, buna layiq olduğuna inanır və həyatda əziyyət çəkməkdən başqa çarəsi olmadığını düşünür. Bu fikirlərin əsasına nəzər salsaq, daha çox uşaqlıq və yeniyetməlik təcrübələrinin mühüm rol oynadığı görünür. Bu dövrlərdə yaşanan travmatik, istismar kimi ağır psixoloji izlər buraxacaq təcrübələr nəticəsində insan şüursuzca özünü mazoxistə çevirə bilər.Bu mövzuda çox kritik əhəmiyyətə malik olduğu düşünülür
. Mənəvi mənada yaşadığımız bir çox nümunənin əsası olaraq uşaqlıq və yeniyetməlik ilk ağla gələn və araşdırılan dövrlərdir. Bu dövrdə ailə münasibətləri, ətraf mühit faktorları və travmatik təcrübələr yetkinlik dövründə mazoxist quruluşa zəmin hazırlamaq imkanı verə bilər
. Ailədə özünə və ya ailə üzvlərinin bir-birlərinə qarşı fiziki və ruhi zorakılığa şahid olması uşaqda bu hissi öyrənməyə və yetkinlik yaşına çatanda insanda buna layiq olduğuna inanmasına səbəb ola bilər. Araşdırmalarda, fərdlərin ailədə müşahidə etdikləri rəftarların da sonrakı yaşlarda qurduqları romantik və sosial münasibətlərin içərisində yer aldığı görülür. İnsanlar, yaxşı və ya pis olmasından asılı olmayaraq, kifayət qədər məruz qaldıqları hər hansı bir vəziyyəti etibarlı hesab etməyə meyllidirlər. Bu səbəbdən öyrənmə prosesimizin başladığı ilk qurumun ailə olması, ailə daxilindəki münasibətlərin əhəmiyyətli bir faktor olduğunu düşündürür. Mazoşist rəftar nümayiş etdirən fərdlərin böyüdükdə məruz qaldıqları ətraf mühit faktorlarında da ailə rəftarları ilə yanaşı əhəmiyyətli bir yerə sahib olduğu düşünülür. Ekoloji Sosial mühit, iqtisadi vəziyyət və mədəni təcrübə kimi amilləri nəzərdən keçirə bilərik. Bu amillərin mənfi tərəfinə məruz qalan uşaqların həyat keyfiyyəti də birbaşa təsirlənir. Bu səbəblərdən çətin şərtləri normallaşdıran uşaqlar, gələcəkdə qarşılaşacaqları problemli vəziyyətləri tanış xatirələr kimi xatırladıqları üçün bu şərtləri yaxşılaşdırmaqdansa, qəbul etmək və hətta buna layiq olduqları həyat olduğunu düşünmək kimi rəftarları mənimsəyə bilərlər. Bunlara əlavə olaraq, ağır travmatik təcrübələrin gətirdiyi bəzi nümunələr ola bilər. Travma, klinik olaraq müşahidə edildikdə, insanın normal həyatını pozan gözlənilməz, narahatedici və şokedici təcrübələr adlanır. Travma zamanı insanın beyninin normal hərəkəti bloklandığı üçün o an haqqında analitik düşünmək qabiliyyətini itirir. Yəni beynimizin sol tərəfi funksionallığını itirir və belə anlarda görüntü, səs, qoxu, dad kimi xatirələr beynimizin sağ tərəfində kilidlənir. Bu kontekstdə travmatik xatirələrin yetkin həyatımız üzərində əks olunması da çox güclüdür.
Yaşadığımız və bizi yaralayan xatirələrin yalnız bizim başımıza gəldiyinə inanırıq və bu, bizi buna layiq olduğumuzu düşünməyə vadar edir. Beləliklə, travmatik xatirələr mazoxist quruluşun əsasını təşkil edə bilər. Bu uyğunlaşmayan davranışlar adətən “sxemlər” adlanır. Mazoşist xarakterə malik insanların "fədakarlıq, cəzalandırmaq, qeyri-adekvat özünü idarə etmə, itaətkarlıq, qeyri-kamillik və həssaslıq" kimi sxemlərə sahib olma ehtimalı daha yüksəkdir.
oxumaq: 0
