Amerika Psixiatriya Assosiasiyası tərəfindən nəşr olunan Psixi Bozuklukların Diaqnostik və Statistik Təlimatına (DSM-5) görə, sosial fobiya, insanın qiymətləndirilə biləcəyi sosial vəziyyətlərdə fərqli bir qorxu və ya narahatlıq hiss etdiyi bir vəziyyətdir. başqaları tərəfindən. Məsələn,
narahatlıq bir-biri ilə söhbət etmək,
tanımadığı insanlarla ünsiyyətdə olmaq, müşahidə olunmaq (yemək və içmək zamanı) və
başqalarının qarşısında bir hərəkət etmək (ictimaiyyət qarşısında) kimi hallarda baş verir. danışan). İnsan mənfi qiymətləndiriləcək və ya başqalarının onun narahat olduğunu başa düşəcək şəkildə davranmasından qorxur. O, alçaldılacağından narahatdır.
Qeyd etdiyimiz bu sosial vəziyyətlər demək olar ki, həmişə narahatçılıq yaradır. Buna görə də, bu
sosial hadisələrdən qaçınılır və ya sıx qorxu və narahatlıqla dözülür. Bu vəziyyət altı
aydan çox davam edir. Bu qorxu və narahatlıq insanın həyatına mənfi təsir göstərir və sosial, iş və ya digər mühüm həyat sahələrində funksional geriləmə səbəb olur. Başqa sözlə desək,
insanın narahatlığı səbəbindən münasibətləri korlana, işdə və ya məktəbdə uğurları azala bilər.
İctimai yerlərdə olmaq qorxudur. Belə mühitlərə girmək zərurəti yaranarsa, kimisə də özləri ilə aparmaları mümkündür. Sosial fobiyası olan insanlar, narahatlıqlarının aydınlaşacağından və başqalarının bu vəziyyəti görəcəyindən narahatdırlar. Bu hallarda xaricdəki insanların
etdiklərinə nəzarət etmirlər, yəni antenaları içəri çevrilir və xarici aləmi idarə etməyə laqeyd yanaşırlar. Üzləri qızarır, ürək döyüntüləri artır, baş ağrıları olur və bu, hətta panik atak keçirməsinə səbəb ola bilər. Onlar göz təmasından qaçırlar, ifa edərkən narahat olduqlarını sakitləşdirmək üçün su içə və sakitləşdirici vasitələrdən istifadə edə bilərlər
onun böyüməsinə səbəb olur, yağışdan qaçmaq istəyərkən insan doluya tutulur və onun/ qeyd etdiyimiz bu
davranışlara görə onun narahatlığı daha da artır.
İnsanlar sosial varlıqlardır. Araşdırmaya görə, başqaları ilə ünsiyyət tədqiqatın tələbidir.
Bir müddət sonra dayandırılan insanlarda halüsinasiyalar, bir-birindən şübhələnmə kimi əlamətlər görünür. Tədqiqatların dəstəklədiyi kimi, başqaları ilə ünsiyyəti minimuma endirmək qeyri-sağlamdır
. Aydın məsələdir ki, sosial fobik insan öz narahatlığına görə başqaları ilə ünsiyyəti dayandırarsa, onun psixi
sağlamlığına mənfi təsir göstərəcək.
Sosial fobiya necə müalicə olunur? Dərmansız bu xəstəliyə qalib gəlmək mümkündürmü?
Sosial fobiyası olan şəxslərə dərman və psixoterapiya tətbiq edilir. Dərman müalicəsi olaraq xüsusilə serotonin sistemi üzərində təsirli olan dərmanlara üstünlük verilir. Xəstələr ümumiyyətlə narkotik
in asılılığa səbəb olacağından qorxurlar, lakin dərmanlar asılılıq yaratmır. Dərmansız, yəni terapiya yolu ilə də bu xəstəliyə qalib gəlmək mümkündür. Sosial fobiyaya tətbiq edilən və sürətli nəticə verən terapiya məktəbi Koqnitiv və Davranış Terapiyasıdır. Koqnitiv terapiyada narahatlıq hissləri, bu narahatlığa cavab olaraq meydana gələn fiziki hisslər (ürək döyüntülərinin sürətlənməsi, üz qızarması) və narahatlığın yaşandığı vəziyyətlərdə insanın beynindən keçən düşüncələr müəyyən edilir. Misal
deyim ki, sosial fobiyası olan insanlar, onlara müsbət bir şey deyilmədikcə, onlar haqqında mənfi fikirlər
zənn edirlər. Bu insanlar komplimentləri ciddiyə almırlar, sadəcə olaraq özlərini xoşbəxt etmək üçün deyilən ağ yalan kimi qəbul edirlər. Bütün gözlər onun üzərindədir
və onlar elə bilirlər ki, səhv edəndə bütün gözlər onu görəcək və onun haqqında mənfi fikirlər formalaşacaq
.
Adətən ağlına gələn cümlələr. sosial fobiyası olan fərdlər belədir: "Ağılıma gəlir
br /> Danışmağa bir şey qalmayacaq.'' ''Axmaq bir şey deyəcəm.'' ''Üzüm qızaracaq. .''
''Məni axmaq hesab edəcəklər.'' ''Donacam.'' Mən darıxacağam, məndən çox
br /> darıxacaqlar.' ' Bu misallar fərdlərin zehnində birdən-birə meydana gələn fikirlər olduğu üçün biz bu düşüncələrə avtomatik düşüncələr deyirik. Bu düşüncələrin öhdəsindən gəlmək üçün ara inam dediyimiz fikirlər də formalaşır
. Bir misal gətirək: “Sussam, darıxdığım üzə çıxacaq.” “Ağıllı danışmalıyam.” “Mükəmməl olmasam, məni istəməzlər və sevməzlər. ." ''Zəif tərəflərimi göstərməməliyəm.'' ''Əgər məndən xoşunuz gəlmirsə, məndə nəsə əskik olmalıdır.'' ''Narahat olduğumu anlamasınlar.'' ''Mən. yaxşı təəssürat yaratmalıdır.'' ''Hər kəsin razılığını almalıyam. Onu almalıyam." Bu fikirlər zaman keçdikcə sümükləşə bilər
və insanda aşağıdakı fikirlərə köklü bir inam ola bilər: " Mən axmaqam." "Mən çirkinəm." "Mən qeyri-kafiyəm."
"Mən zəifəm."
Narahatlıq təkcə insan narahat olanda yaşanmır; insan artıq başlayır. narahatlığa səbəb olan vəziyyətdən əvvəl narahat olmaq
. Və narahatlıq, narahatlıq doğuran vəziyyətdən sonra bir müddət davam edir.
Müştəriyə bu təcrübələrlə bağlı mübarizə strategiyaları öyrədilir. Davranış terapiyası
hissəsində edilənlər aşağıdakılardır: modelləşdirmə, tədricən öz qorxuları ilə üz-üzə gəlmək, rol oyunu, istirahət təlimi və sosial bacarıqların öyrədilməsi. Biz başa düşürük ki,
sosial fobiyası olan şəxslər terapiya zamanı əvvəlkindən daha yaxşıdır: "Mənfi
qiymətləndirmələr azalıb". Məsələn, iş müsahibəsinə getmək istəməyən müştəri üçün ən pis vəziyyət ssenarisi yazılır və bu ssenarini terapevt və müştəri oynayır. Bir növ, müştəri iş müsahibəsinə hazırlaşır.
Sosial fobiyanın müalicəsində Sosial Bacarıqlar Təlimi tələb oluna bilər.
1.Sosial bacarıq çatışmazlıqları
Bacarıq çatışmazlığı
Performansın qeyri-adekvatlığı< br /> Özünə nəzarətin olmaması
Bacarıqları nümayiş etdirə bilməmək
2.Münasibətlərə başlamaq və saxlamaq
3.Qrupda işi yerinə yetirmək bacarığı
4.Emosional bacarıqlar
5.Aqressiv davranışla mübarizə
6.Stressli vəziyyətlərlə mübarizə
7.Modelləşdirmə
8.Rol oyunu
Müəyyən sosial həmyaşıdlarla uğurlu qarşılıqlı əlaqə üçün bacarıqlar tələb olunur. Bu bacarıqlar; Bunlar salamlaşma
, həmyaşıdlarının fəaliyyətlərində iştirak etmək üçün dəvətləri qəbul etmək və dəvət etmək, suallar vermək, başqaları tərəfindən verilən suallara cavab vermək və söhbəti davam etdirmək kimi bacarıqlardır.
Sosial Bacarıqların tədrisində aşağıdakı müxtəlif üsullardan istifadə olunur: Dadı var. Rol Oyunu
Metod Nümayiş metodu Modelləşdirmə Metodu Məşq
Metod Birbaşa Tədris Metodu Koqnitiv Prosesə Yanaşma Koqnitiv Sosial Öyrənmə
Metod Həmyaşıd Yardımlı Öyrənmə Dram Art Terapiya Birgə Öyrənmə Metodu
/> Sosial bacarıqların öyrədilməsi bu şəxslər üçün faydalı olacaq (özünü tanıtma, ünsiyyət üçün uyğun mövzuların seçilməsi, aktiv dinləmə, özünü açıqlama, ictimai fəaliyyətlərə başlamaq və davam etdirmək, təşəbbüs təlimi (rol oyunu), ziddiyyətə qarşı düşünmə. verbalizasiya, izdiham qarşısında çıxış )
Sosial fobiyanın növləri hansılardır? Nə qədər tez-tez baş verir? Hansı yaşda yaranır?
Sosial fobiyanın növləri iki yerə bölünür: ümumi və qeyri-adi. Anksiyete bir çox sosial vəziyyətlərdə müşahidə olunursa ümumi bir növdür, bəzi vəziyyətlərdə (yemək yemək, başqalarının qarşısında danışmaq
) yaşanırsa nadir bir növdür. Həyat boyu rast gəlinmə nisbəti 2-13% arasındadır. Türkiyədə aparılan bir araşdırmada universitet tələbələrinin %24-də sosial fobiya təsbit edilib.Bu 10-17 yaş arasında baş verir, ümumi tip sosial fobiya isə daha erkən yaşlarda ortaya çıxa bilər.
Sosial fobiya ola bilər. başqalarından da öyrənilməlidir. Sosial fobiya
başqalarının təcrübələrindən də inkişaf etdirə bilərik. Universitet tələbələrində sosial fobiyanın yayılması və sosial fobiyanın həyat keyfiyyətinə, akademik müvəffəqiyyətə və şəxsiyyətin formalaşmasına təsiri mövzusunda aparılan araşdırmada, sosial fobiyanın 73,7%-nin spesifik sosial fobiya alt tipində olduğu müəyyən edilib.
Sosial fobiya.Xəstəliyə tutulma riski nisbi olan qadınlar, uzun müddət kənd/şəhərlərdə yaşayanlar, ailəsində psixiatrik xəstəlikləri olanlar və sosial-iqtisadi səviyyəsi aşağı olanlar. daha diqqətlə izlənilməli və cəmiyyətə inteqrasiya edilməlidir.Bizcə fərqlidir. Bu məqamı mədəni kontekstdə qiymətləndirmək lazımdır
.Araşdırmalara görə, klinikalara sosial fobiya problemi ilə müraciət edən kişi müştərilər daha çoxdur
, lakin patriarxal quruluşa görə, bu, arasında fərq var. cəmiyyətin kişi fərdlərdən və qadın fərdlərdən gözləntiləri
klinikalara gəlir. > daha çox kişi müştərilərimiz müraciət edir Klinikalara müraciət edən kişilərin sayının qadınlardan daha çox olduğunu düşünürük
ancaq qadınların sosial fobiyası
problemi olduğu halda klinikalara müraciət etmədiyini düşünürük.
oxumaq: 0
